روزنامه خراسان

جای خالی غزل های «غلامرضا شکوهی» شاعر خراسانی، یک ساله شد

فقدان «غلامرضا شکوهی»، شاعر توانمند خراسانی یک ساله شد. او که اهل تربت جام بود، در غزل‌سرایی و تجربه کردن فضاهای تازه قریحه ای بالا ومثال زدنی داشت و با بهره گرفتن از بدایع و کشف های زبانی به خوبی از غنای ادب فارسی در شعرهایش بهره می برد و با تلفیقی هنرمندانه و همچنین با بیان و زبان فاخر خود، تصاویری زیبا در شعرهایش خلق می کرد، به طوری که در سرودن غزل به یکی از شاعران صاحب سبک معاصر تبدیل شده بود. او خالق آثار برجسته ای چون «صد پرده آواز خاموش»، «سُرمه ای درغزل»، »یک ساغر نگاه»، «آهی بر باغ آیینه» و...بود. در سالگرد فوت او با جمعی از شاعران برجسته کشورمان که با آثار وی آشنا بودند، در خصوص «شکوه شعر خراسان» به گفت وگو نشستیم:               شعر آیینی با چاشنی های عاشقانه «علیرضا قزوه»، در زمره شاعرانی است که استاد شکوهی را از نزدیک می شناخت و با وی مصاحبتی داشت. او با اشاره به توانایی‌های فراوان آن شاعر نامدار در سرودن غزل گفت: غلامرضا شکوهی جزو شاعران خوب این روزگار بود. شعرهای شکوهی چه در نگاه عاشقانه و اجتماعی و چه آیینی، غزل‌های ممتاز و درجه‌یک است. او در هر زمینه‌ای که شعر می‌سرود آثار فاخری را تولید می‌کرد، این در حالی است که کمتر شاعری را می‌توان یافت که مانند شکوهی در غزل آیینی و عاشقانه تا این حد موفق عمل کرده باشد؛ البته حسین منزوی، محمد قهرمان، قیصر امین‌پور و... را نیز می‌توان جزو آن دسته از شاعرانی به شمار آورد که هردو فضا را درک کرده‌اند. وی خاطرنشان کرد: شکوهی به‌واسطه تجربه‌اندوزی در انجمن‌های فاخر ادبی به توانایی خاص سرودن شعرهای آیینی با قدرت و قوت ادبی بسیار بالایی رسیده بود و این شعرهای او به‌مانند عاشقانه‌هایش چند سر و گردن از شعرهای دیگر شاعران بالاتر بود و هست.در این زمینه می‌توان غلامرضا شکوهی را هم‌ردیف با شهریار در شعر آیینی دانست .شهریار شعر آیینی «همای رحمت» را سرود و امروز تعداد زیادی از افراد جامعه، شهریار را با این شعر می‌شناسند و شکوهی نیز شعری در رثای حضرت زهرای مرضیه(س) سروده است که دارای قوت‌های ادبی بسیاری است. با خوانش آثار غلامرضا شکوهی، وجه جدیدی از زیبایی‌شناسی در شعر آیینی پیش روی خواننده قرار می‌گیرد. علیرضا قزوه تصریح کرد: تجربه‌اندوزی از شعر گذشتگانی مثل بیدل، صائب ، مولانا و حافظ و متکی نبودن به کتاب‌های نوحه امروزی، یکی دیگر از دلایل موفقیت چشمگیر غلامرضا شکوهی در شعر آیینی بود. از طرفی شکوهی را نمی‌توان شاعری خطاب کرد که به تفنن وارد این فضا شده باشد. او ادیبی بود که شعر عاشقانه و آیینی در سطح بالایی در وی به تعادل رسید. از دایره واژگانی ، تفکر و حس شاعرانه بالایی برخوردار بود و عاشقانه سرایی را جزئی از شعر آیینی می دید . وی درباره  دلیل ضرورت ورود شاعران به عرصه شعر آیینی گفت: این عرصه بخشی از زندگی مردم ماست و عشق هم فلسفه‌ای آسمانی دارد و با جان مردم و اجتماع درآمیخته و همین دلیلی است که شاعران را ملزم به پرداختن به شعر آیینی می‌کند، چراکه شاعر نباید در سرودن تک‌بعدی عمل کند و تمام زوایای فکری و سلیقه‌ای جامعه باید در نظر گرفته شود. به اعتقاد من شاعرانی که در هر دو حیطه فعالیت می‌کنند، موفق‌تر نیز ظاهر می شوند. نوگرایی در غزل شکوهی موج می‌زد  «محمدکاظم کاظمی» از جمله شاعرانی‌است که به واسطه سکونت در شهر مشهد، ارتباطات زیادی به مرحوم شکوهی داشته و ساعت‌های بسیاری را با او صرف گفت وگو از شعر و شاعری کرده است. او در گفت‌وگو با «خراسان رضوی» درباره جایگاه غزل غلامرضا شکوهی در شعر امروز، اعلام می کند: اگر غزل امروز را سه جریان موازی باهم در نظر بگیریم، این جریان‌ها را می‌توان به سه دسته سنتی، نوگرا و معتدل تقسیم کرد. غزل سنتی در سال های اخیر تا حدودی جمعی از مخاطبان خود را از دست‌داده بود و جریان غزل نوگرا هم به واسطه نوع نگرش شاعران سنتی، چندان همسو عمل نمی کرد اما در این میان، جریان معتدل با پرداختن به نقاط قوت هر دو حوزه، موفقیت‌های زیادی به دست آورد. غلامرضا شکوهی و غزل‌هایش در دسته سوم قرار می‌گیرند و او با ارائه این نوع از غزل به موفقیت‌های چشمگیری دست‌یافته است. وی ادامه داد:ما در خراسان به سر می‌بریم و همواره سایه‌ای از سنت‌های ادبی قدیم بر شعر خراسان سایه افکنده است. شعر شکوهی در فضایی بالیده که بزرگان ادب این دیار وامدار شاعران قرن‌های پیش هستند و این شاعر توانسته با به‌کارگیری فنون و تبحر شاعران خراسانی، آثار قابل‌تحسینی بسراید اما وقتی شعرهای غلامرضا شکوهی را با شاعران هم‌دوره‌اش مقایسه می‌کنیم می‌بینیم که شکوهی در بین شاعران سنتی خراسان، نوگراترین آن‌ها بود و به عبارتی نوگرایی در شعر او موج می‌زد و همین نوگرایی یکی از مهم‌ترین دلایلی بود که باعث شد تا وی در بین مخاطبان و به ویژه جوان‌ترها جایگاه قابل‌توجهی به دست آورد.  وی خاطر نشان کرد: امروز شاهد حضور شعر شکوهی در مجامع مختلف ادبی باسلیقه‌های شعری متفاوت هستیم.یکی از موارد دیگری که باید به آن اشاره داشت زندگی شخصی غلامرضا شکوهی و دور بودن این شاعر بزرگ از هیاهو و حواشی جاری در مجامع ادبی است. از سویی خلوت‌گزینی این شاعر از نکات جالب‌توجه زندگی ادبی او بود. همین عادتش باعث شده بود تا اوقات زیادی را صرف خواندن و نوشتن کند و برکتش را هم می توانیم در اشعار وی ببینیم. شکوهی در نگاه شاعران جوان  «علیرضا بدیع» شاعر نیشابوری، در زمره نسل جوان شاعرانی است که اشعار شکوهی را دنبال می کرده است. او با اشاره به تسلطی که در زبان شعری شکوهی وجود داشته، به خبرنگار ما گفت: از دو منظر می‌توان به خصایص زبانی غلامرضا شکوهی پرداخت یکی روساخت زبان و دیگری ژرف‌ساخت آن است. در آثار او کلمات و تعابیری را می‌بینیم که حتی در آثار نئوکلاسیک امروز کمتر دیده می‌شود. اوبا حرکت به سمت نئوکلاسیک و شعر مدرن از تعابیری جدید در شعرش بهره برد، آن هم بدون این که به قوت شعرش خللی وارد شود. وی ادامه داد: شکوهی علاوه بر روساخت‌های زبانی، به زیرساخت شعر هم توجه ویژه‌ای داشت. بسیاری از شعرای بزرگ اعتقاد دارند که شعر چیزی جز زبان نیست و شکوهی با همین نوع نگاه به سمت شعر می‌رفت و این اصول را رعایت می‌کرد اما قدرت شکوهی به حدی بالا بود که حتی با واردکردن کلماتی مثل« موزه » و «ژکوند» که کلماتی امروزی هستند، هم ضعف زبانی را در شعر او شاهد نیستیم از همین بابت شکوهی را می‌توان شاعری در زمره نوآوران زبان قرارداد. رویکردهای زبانی و بازی فرمیک در غزل او به‌مراتب بیشتر از هم‌نسلان خودش و حتی شاعران نسل‌های بعدش بود و او حتی از جوان‌ترهای این حوزه نیز پیشروتر به شمار می آمد. بدیع درباره توجه ویژه غلامرضا شکوهی به شاعران جوان خاطرنشان کرد: آن استاد و شاعر برجسته در واقع در مقام معلم عمل می کرد و هرروز با تعداد زیادی از جوانان نشست و برخاست داشت و همین موضوع باعث شده بود تا راه و رسم همنشینی با جوان‌ها را بداند و برای تربیت شاعران جوان به یاری آن‌ها بیاید. او علاوه بر روابط پدرانه با شاعران جوان، در نقد آثار آن ها نیز بسیار دقیق و مسلط عمل می کرد. به‌عنوان‌ مثال، بنده در دوران جوانی بیتی را سروده بودم که در انجمنی خواندم با این مضمون: من از دهان تو در حیرتم که از تنگی/خدا چگونه میانت دمیده جانت را که غلامرضا شکوهی در انتهای جلسه و بدون این که کسی متوجه شود، اشکالات این شعر را روی برگه کوچکی نوشت و به من داد و این از خصوصیات بارز اخلاقی این استاد بود که هیچ‌وقت با قصد خودنمایی و اظهار فضل در جلسات شعر به‌نقد آثار شاعران نمی‌پرداخت . وقتی برگه‌ای را که استاد شکوهی به من داد خواندم دیدم در آن برگه نوشته بودند: « حضرت بدیع، بهتراست بگویید: خدا چگونه به جسمت دمیده جانت را... » این نوع رفتار یک شاعر بزرگ مثل استاد شکوهی با ما که آن سال ها در ابتدای مسیر شعر قرار داشتیم، کمک زیادی کرد و ما را به سرودن مشتاق‌تر می‌کرد و امروز به جرئت می‌توان گفت تعداد زیادی از شاعران خراسان مدیون حضور غلامرضا شکوهی در مجامع ادبی این استان هستند. شکوهی جزو کسانی بود که همنشینی جوانان شاعر علاوه بر فواید شعری با او، فواید فرهنگی و اخلاقی فراوانی داشت. علیرضا بدیع تصریح کرد: غلامرضا شکوهی برای تعالی شعر جوانان زمان زیادی را صرف می‌کرد و رفتارش به نحوی بود که جوانان در ارتباط‌های شان با وی هرگز احساس غریبگی نداشتند . بنده در سفرهای ادبی زیادی توفیق همراهی آن استاد گرامی را داشتم و در هر بار رویارویی با وی، با جهانی از درونیات و دغدغه مندی های این شاعر بزرگ آشنا می‌شدم. به واقع در کمتر کسی این اندازه از مردم‌داری را می‌توان یافت.   آیین بزرگداشت «شکوه شعر خراسان» برگزار می شود آیین بزرگداشت زنده یاد استاد غلامرضا شکوهی در قالب مراسمی با عنوان «شکوه شعر خراسان» برگزار می شود. به گزارش روابط عمومی موسسه آفرینش های هنری آستان قدس رضوی؛ قاسم شاهد مسئول انجمن ادبی رضوی با اعلام این خبر افزود: همزمان با اولین سالگرد درگذشت استاد شکوهی عضو شورای انجمن ادبی رضوی،  جمعی از دوستان، ارادتمندان، شاعران آیینی، خانواده و بستگان وی گردهم می آیند تا یاد وی را گرامی بدارند. وی افزود : این محفل ساعت 18 روز پنج شنبه 11 مرداد در تالار شیخ طوسی بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی واقع در دور برگردان خیابان طبرسی برگزار خواهد شد .
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
درگيري منجر به قتل در شرق تهران (اعتماد) پزشکیان به اصلاح‌طلبان و امریکا باج نداد (جوان) عذرخواهی یک مدعی اصلاحات از اهانت بی‌شرمانه به شهید رئیسی (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
تخلیه بخشی از حباب سکه و ارز آقای شجریان! بگو ما کِی ، کجا باشیم؟ جای خالی غزل های «غلامرضا شکوهی» شاعر خراسانی، یک ساله شد به مناسبت اول آگوست، روز جهانی تغذیه با شیر مادرو فواید آن آقای دکتر و سکه 2 ریالی دست حاج قاسم چگونه پر شد؟ توصیه هایی مهم برای انتخاب رشته دانشگاهی به داوطلبان و خانواده هایشان آهن را باید با آهن برید اژه ای: برای چندمین باردرخواست لزوم علنی شدن برخی دادگاه ها را به مجلس داده ایم رکورد جدید بی اعتباری آمریکا زیرپوست مذاکرات 3 نخبه، 4 رتبه برتر 200 امضا برای تغییر کابینه 100 امضا برای سوال از روحانی آقای ترامپ، مردم و مسئولان سناریوهای شما را می شناسند 77 درصد مستمری بگیران تامین اجتماعی زیر خط فقر هستند سرخوشانه «نـود»