ضربه عرضی در مانور ارزی از دشمن فرضی

انتصاب هوشمندانه و به موقع دکتر همتی برای تصدی کرسی ریاست بانک مرکزی در بهترین زمان، حرکتی قابل تقدیر است از ریاست محترم جمهور و دولت محترم. گفت‌وگوی زنده دکتر همتی نشان داد که ایشان، حتی بالقوه می‌تواند یکی از گزینه‌های وزین برای نامزدی ریاست جمهوری در سال‌های آینده باشد. در هر حال، بحث این یادداشت در ادامه ۷ هفته مستمر، انتشار سرمقاله‌هایی است که بحمدالله، مباحث کلیدی مطروحه در این ۷ سرمقاله، تاکنون، یک به یک اجراء شده است که تقدیر دوم را این قلم از شخص دکتر روحانی و دولت تدبیر، یک فرض و تکلیف می‌داند. برای یادآوری و رجوع مردم و تحلیل گران عزیز به سرمقاله‌های روزنامه وزین مردم‌سالاری به قلم نگارنده در باره این مهمترین موضوع اقتصادی کشور، در اینجا عناوین سه یادداشت ماه‌های فروردین تا خرداد ماه یادآوری می‌شود: کلید شوک ارزی در دست کیست؛ از برجام تا گامهای مشترک، دلار سایبری؛ از نئو کاپیتالیسم تا دلار سایبری. با اینحال، سلسله یادداشت‌های نگارنده از ۳۰ خرداد تا ۱۰ مرداد ماه در تاریخ رسانه‌ای ایران که منجر به اجرای اصولی تقریبا تمامی مواردی شد که در این ۷ سرمقاله مسلسل چهارشنبه‌های روزنامه مردم‌سالاری مطرح گردید را شاید بتوان کم نظیر تلقی کرد، حتی از منظر برخی اطلاعاتی که در آنها درباره عملکرد مکانیزم‌های ارزی در بازار ایران، ارائه شده است. به همین مناسبت شایسته است تا یک بار در اینجا، عناوین این هفت سرمقاله مسلسل از ۳۰ خرداد تا هفته قبل را مرور کنیم. بلبشویی به نام اقتصاد ایران؛ قاعده درگیری با خزانه‌داری آمریکا؛ بانک مرکزی دیگر فرصت اشتباه ندارد؛ آیا ریال را می‌توان به حد و اندازه یک ارز ارتقاء داد؛ بازار اولیه، ثانویه، ثالثیه و رابعیه ارزی چیست؟؛ سکه طلا در اقتصاد مقاومتی، بایدها و نبایدها؛ همتی برای یکپارچه سازی نیما و حذف ارباب سایه‌ها.
حال که به این نقطه عطف مثبت در سیر تحولات سیاست‌های ارزی و طلای کشور رسیده‌ایم، شایسته است تا به موارد ذیل، همچون گذشته، از سوی مسئولان هوشمند و مخلص کشور، توجهات بایسته و شایسته شود:
۱- علی‌رغم در دست داشتن تجربه سه شوک افزایش قیمت‌های ارز در سال‌های ۱۳۷۱ در دولت سازندگی، ۱۳۷۷ در دولت اصلاحات (تجربه نسبتا موفقی که به دلیل توجه کافی مسئولان وقت و البته هوشمندانه و واقع گرایانه به اقتصاد و مکانیزم‌های بازار، در زمان مناسب که شاخص‌های اقتصادی و عوامل بنیادین در بازار و موقعیت منطقه‌ای و بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، پالس‌های حمایتی مستحکمی را در جهت موفقیت این سیاست مهم ارزی از خود نشان دادند)و ۱۳۹۱ در دولت بهار، اشتباهات فاحش در انتخاب و اجرای مانور تک نرخی کردن بازار ارز با قیمت‌های دستوری و نادیده گرفتن مکانیزم‌های بسیار تاثیرگذار دیگر با هدف مقابله با جریان تشدید خروج ارز در زمستان سال ۱۳۹۶ را نگارنده یک خسارت غیر قابل چشم پوشی برای عرض و آبروی دولت تدبیر و اقتصاد مقاومتی می‌داند که به همین سبب، عنوان فوق را نگارنده برای یادداشت حاضر انتخاب کرد یعنی ضربه عرضی در مانور ارزی از دشمن فرضی! البته با قید این موضوع که دشمن فرضی در اینجا، شرایط اقتصاد کشور تا پیش از اجرایی شدن مرحله تحریم‌های یکجانبه آمریکا از روز گذشته است.
۲- با آنکه حقیقت گفتارمان در بخش یک قابل انکار نیست اما جای نا امیدی نیز اصلا وجود ندارد. به هر حال، همیشه در تمام مانورها نمی‌توان به تمام اهداف از پیش تعیین شده دست یافت و در عین حال، اجرای مانور اگر درس‌آموز باشد، فی نفسه بسیار پر خیر و برکت خواهد بود.


در اولین حرکت اساسی برای حمایت از سیستم نوین ارزی کشور و تعدیل ثروت‌های باد آورده و در راس آن پتروشیمی‌ها و سایر مجموعه‌هایی که موظف به عرضه ارز در سیستم نیما به قیمت‌های دستوری بودند اما با کوتاهی کردن از این مهم، بنزین روی آتش بازار شعله ور طلا و سکه در ماه‌های اخیر ریخته شد لازم است تا با تصمیمات متکی به جلسه سران محترم سه قوه، نسبت به وضع مالیات‌های ویژه به درآمدهای این گروه بزرگ از صادرکنندگانی که از انواع منابع یارانه‌ای کشور برای تولید و صادرات بهره‌ جسته‌اند همت گماشت. رشد خطرناک شاخص بورس که عمدتا نه به دلیل افزایش پیش‌بینی نشده فروش، بلکه ناشی از تعدیل درآمدهای قابل انتظار در سال جاری صرفا به دلیل افزایش شدید نرخ تبدیل ارزها به ریال صورت گرفته است، می‌بایست هر چه زودتر تبعات نامطلوب ترکیدن حباب‌های قیمتی سهام را خنثی کرده، یا به حداقل برساند.
کلام پایانی؛  گفتنی در خصوص سیاست‌های جدید ارزی دولت هنوز بسیار است که به دلیل رعایت اختصار، لاجرم و به توفیق الهی، به هفته بعد موکول می‌کنیم.