بانك مركزي: بي‌اطلاعي در گمانه‌زني‌هاي جنجالي

آرمان: هیات رئیسه مجلس، درخواست تحقیق و تفحص در خصوص «سیاست ارزی اخیر دولت و ارزیابی عملکرد سامانه نیما و بررسی آثار، آسیب‌ها و آفات، تخلفات و مفاسد احتمالی اجرای مصوبه ارزی ۹۷» را به کمیسیون تخصصی ارجاع داد. بعد از این که دولت اعلام کرد که دلار را تک نرخی کرده و مبلغ آن را 4200 تومان در نظر گرفت، عده‌ای این کار دولت را درست و عده‌ای نادرست تلقی کردند. حرف مخالفان این بود که تلاش برای دستوری کردن سازوکارهای بازار در اقتصاد معنا ندارد و بازار کار خود را می‌کند. سخنی دیگری که آن روزها مطرح می‌شد این بود که اختصاص مبلغ معینی برای دلار، در شرایطی که بازار ساز خود را می‌زند و قیمت آزاد آن بالا می‌رود، اختصاص رانت است و زمینه‌ای برای گسترش فساد. اینها و موضوعاتی از این دست چیزی نبود که از تحلیلگران و فعالان بازار پنهان باشد چه رسد به مدیران ارشد دولت. همان روزها که دامنه تردیدها درباره سوءاستفاده از تلاش دولت برای سامان دادن بازار ارز بالا گرفته بود وزیر ارتباطات فهرست دریافت کنندگان ارز دولتی را اعلام کرد. این اعلام به معنی اعلام جنگ با رانت‌خواران و بخش‌های فاسد بود که آرام آرام تور خود را پهن می‌کردند؛ اقدامی که در دولت هم انعکاس داشت و به تایید رئیس جمهور هم رسید. داستان تلاطم ارزی کتاب قطوری است که فصل بلندی از آن به موضوع درخواست همگانی برای تغییر در مدیریت بانک مرکزی گره خورده است. صرف نظر از اینکه بالاخره دوره مدیریت ولی‌ا... سیف بر بانک مرکزی تمام شد و تغییری اجبازی پدید آمد اما بخش‌هایی که نیمی از وجودشان در تندروی‌ها و تاریکی‌ها پنهان است بر سخنان یک نماینده تمرکز کرده‌اند و از دل آن می‌خواهند فسادی بیرون بکشند که مطابق سازوکارها و دستورالعمل‌های بانک مرکزی مقدور نیست و لااقل باید چند ماه بگذرد.
از هول؛ افتاده در دیگ!
عزت‌ا... یوسفیان ملا درباره اختصاص 11 میلیارد دلار ارز سخن گفته و اشاره کرده که تا کنون بخش کوچکی از آن روشن شده که به چه مسیری رفته و صرف چه کالایی شده است. این سخنان را «تسنیم» وارونه برداشت کرده و نتیجه دلخواه خود را گرفته است. از نظر این دوستان روشن نشدن (وارد نشدن کالا به کشور) یعنی حیف و میل بیت‌المال اما بانک مرکزی در بیانیه خود به صراحت این موضوع را روشن کرده و از همه اینها گذشته نیاز به هوش بالایی نیست تا متوجه شد زمان معینی برای روشن شدن ابعاد تجارت بین‌المللی برای دیگران لازم است. دوستانی که سخنان یوسفیان ملا را حمل بر فساد کرده‌اند باید بیانیه بانک مرکزی را چند بار بخوانند و از روی آن چند بار بنویسند تا دیگر با موضوعاتی مانند دکل‌ها و پول وزارت نفت اشتباه نگیرند. خلاصه اینکه هیات رئیسه مجلس، درخواست تحقیق و تفحص در خصوص «سیاست ارزی اخیر دولت و ارزیابی عملکرد سامانه نیما و بررسی آثار، آسیب‌ها و آفات، تخلفات و مفاسد احتمالی اجرای مصوبه ارزی ۹۷» را به کمیسیون تخصصی ارجاع داد. در بخشی از درخواست تحقیق و تفحص آمده است: در پی نوسانات ارزی در کشور، دولت محترم در ۲۲ فرودین ۹۷، تصمیمی را گرفته و ۴۲۰۰ تومان را به عنوان نرخ رسمی دلار اعلام نمود و سامانه‌ای به نام «نیما» را جهت تخصیص ارز معرفی کرد. اگرچه در مبانی نظری این سیاست و خاستگاه و میزان ضرورت آن و سرعت به کار رفته در اتخاذ تصمیم و میزان تمهید مقدمات فکری و کارشناسی انجام شده و همینطور آماده بودن بسترهای عملیاتی برای پیاده سازی سیاست و زیرساخت‌های لازم و نیز با توجه به تجربیات گذشته در دولت‌های سابق، نقدهایی عالمانه وجود دارد، با این حال و با فرضِ پذیرشِ ضرورت و فوریتِ این حد از دخالت دولت در اقتصاد و به‌ویژه تعیین دستوری نرخ ارز (و توسل به مفهوم قاچاق در انحراف از این مصوبه)، پس از مدت کوتاهی از اجرای مصوبه، مواجه با نگرانی‌هایی جدی از سوی مردم، فعالان اقتصادی، صاحب نظران و رسانه‌ها شدیم و نیز اخبار و گزارشاتی مبنی بر وجود ناکارآمدی بالا در سیستم و رخ دادن تخلفات، رانت‌ها و فسادها در مقام اجرا و در بخش‌های مختلف فرایند منتشر شده و نیز عدم تخصیص بهینه ارز به مقاصد را در حلقه‌های این زنجیره نمودار کرده و نهایتا احتمال عدم تحقق اهداف اولیه و اعلامی دولت را نشان می‌داد.
ادامه صفحه‌9