تب بازار در گذر زمان سرد می‌شود

بالاخره بازار طی یکی، دو هفته اخیر دچار تب شدید شد. وقتی نرخ ارز از حدود 5 هزار تومان به بالای 10 هزار تومان می‌رسد و علاوه بر متغیرهای بنیادی اقتصاد که عامل این افزایش نرخ ارز بود، متغیرهای سیاسی و به طور مشخص، خروج آمریکا از برجام هم مزید بر علت می‌شود و به شوک ایجاد شده می‌انجامد، طبیعتا نباید انتظار داشته باشیم که این بازار خیلی سریع به تعادل برسد. بنابراین تا رسیدن بازار به یک تعادل مورد نظر یا به طور واضح، رسیدن قیمت ارز به قیمت واقعی کمی نیاز به صبر و زمان داریم. اما آنچه مسلم است، رویکرد درست بانک مرکزی مبنی بر پذیرش قیمت بازار است. به نظر می‌رسد اگر امروز صرافان، فعالان اقتصادی یا هرکسی که در بازار ارز فعال است، نمی‌تواند تصمیم قاطعی درخصوص نرخ ارز بگیرد، شاید علاوه بر دلایل سیاسی و فنی این باشد که برای اولین بار بانک مرکزی هیچ قیمتی را در بازار ارز تعیین نکرده است. اگر در سایت بانک مرکزی هم نرخی درج شده، برگفته از همین واقعیت‌ها یا نرخ‌های بازار است. لذا به یک مقدار زمان نیاز داریم تا بازار به یک تعادلی برسد. این زمان را باید به بازاری که شدیدا در این چند روز اخیر دچار تب شدید قیمت شد، داد. فراموش نکنیم که در بازار پول و ارز با اشکال ساختاری مواجهیم. این سوال مطرح است آیا قیمت ارز که دچار نوسانات هفته‌های اخیر شده به تعادل و قیمت واقعی بازار خواهد رسید یا خیر؟ پاسخ این است که نوسانات بازار ارز به سمت قیمت واقعی متمایل خواهد شد. اما مبدا این نوسانات یا تلاطمات چه بود؟ قطعا ساختار معیوب نظام بانکی، عدم استقلال بانک مرکزی، و مسائلی از این دست دخیل است و طبیعتا تا زمانی که اصلاح ساختاری در نظام بانکی اعمال نشود مشکلات بازار ارز و پول ما هم هر چند وقت یکبار تکرار خواهد شد. همچنان که سال 92 و حتی در دهه هشتاد هم این اتفاق افتاد و الان هم در سال 97 تکرار شده است.
* استاد دانشگاه