وعده‌هاي فراموش‌شده

نویسنده: محمدجواد اخوان

نشست خبري اخير رئيس‌جمهور، هرچند پيش از آغاز فرايند رسمي انتخابات برگزار شد، اما همان‌گونه كه قابل پيش‌بيني بود، از فضاي انتخابات پيش رو متأثر بود، ازاين‌رو بخش عمده‌اي از سخنان آقاي روحاني به موضوع كارنامه دولت يازدهم و تحقق وعده‌هاي داده‌شده در انتخابات يازدهم اختصاص داشت.
در اين ميان آنچه قابل‌تأمل بود، تلاش بي‌پرده رئيس‌جمهور محترم براي انكار وعده‌ها در مواجهه با پرسش‌هاي خبرنگاران بود. چنانكه ايشان چند بار با بهره‌گيري از عبارت «من نگفتم» آنچه را كه در فضاي رسانه‌اي و افكار عمومي به وي نسبت داده مي‌شد، تكذيب مي‌كرد. منطق آن است كه وقتي فردي خود صراحتاً مي‌گويد كه سخني را نگفته است، بايد ادعاي وي را حمل بر صحت نهاد، مگر آنكه بينه‌اي معتبر برخلاف آن وجود داشته باشد.
با تأسف بايد گفت برخلاف چند محور از تكذيب انكارهاي اخير آقاي روحاني، بينه‌هايي قوي وجود دارد و آن صوت و تصوير ايشان در سال 92 است كه همان زمان از سيماي جمهوري اسلامي پخش و از سوي ميليون‌ها ايراني مشاهده‌شده است. اگر ايشان اكنون مدعي هستند كه وعده‌اي مبتني‌بر حل مشكلات در 100 روز نداشته‌اند، اكنون چند فيلم از بيان صريح ايشان در فضاي مجازي و شبكه‌هاي اجتماعي در حال دست‌به‌دست شدن است كه ايشان در آن به‌صراحت از وجود برنامه 100 روزه براي حل مشكلات سخن مي‌گويد. اگر ايشان اكنون مدعي است كه حل مشكلات اقتصادي كشور را به مذاكرات هسته‌اي منوط نكرده است، متن سخنان ايشان در بايگاني رسانه‌هاي كشور موجود است كه حتي حل مشكل آب خوردن مردم را معطل مذاكرات هسته‌اي توصيف مي‌كند.  اكنون فيلمي از ايشان در همين شبكه‌هاي اجتماعي - كه وي افتخار خود را زنده نگه‌داشتن اين شبكه‌ها مي‌داند - وجود دارد كه وعده چنان گشايش اقتصادي‌اي مي‌دهد كه مردم كشور را از دريافت يارانه نقدي بي‌نياز كند و اكنون‌ كه بعد از چهار سال خبرنگاري تحقق اين وعده را مي‌پرسد، حل اين مشكل را خارج از توان دولت معرفي مي‌كند و نيازمند مشاركت ديگر قوا مي‌خواند. طبيعتاً خبرنگار مربوط فرصت يا جسارت اين پرسش را نيافته كه در ادامه بپرسد اگر قرار بود اين مسئله توسط مجلس و قوه قضائيه و... تحقق يابد، چرا نامزد انتخابات رياست جمهوري وعده آن را داد. البته آنچه در مورد وعده‌ها در نشست اخير بدان پرداخته شد، تنها معدودي از چند صد وعده‌اي است كه مردم در حوزه‌هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي، سياسي و فرهنگي از نامزد پيروز انتخابات يازدهم شنيده‌اند و در مورد تحقق يا عدم تحقق اينها، گفتني بسيار است. خبرنگاران در حالي نشست اخير رياست جمهوري را ترك كردند كه با انبوهي از «نگفتم‌ها» و «تكذيب‌ها» مواجه شده بودند و در يك‌كلام تصويري كه مخاطبان از اين نشست دريافت كردند، كوهي از وعده‌هاي فراموش‌شده بود؛ وعده‌هايي كه چهار سال پيش رئيس دولت فعلي را راهي پاستور كرد و اكنون به هر دليل آن وعده‌ها يا تكذيب مي‌شوند يا تفسيرهاي جديدي از آنها ارائه مي‌گردد. بي‌جهت نيست كه چهار سال پيش در كوران رقابت‌هاي انتخابات رياست جمهوري 92، رهبر معظم انقلاب در هشداري نسبت به نامزدهاي انتخابات وقت فرمودند: «[نامزدهاي انتخابات] وعده‌هاي نشدني ندهند. من به نامزدهاي گوناگون عرض مي‌كنم جوري حرف بزنيد كه اگر در خرداد سال آينده نوار امروز شما را جلوي خودتان گذاشتند يا پخش كردند، شرمنده نشويد؛ جوري وعده بدهيد كه اگر چنانچه آن وعده را بعداً به رخ شما كشيدند، مجبور نباشيد تقصير را گردن اين‌وآن بگذاريد كه نگذاشتند، نشد. كاري را كه مي‌توانيد انجام دهيد، وعده بدهيد.» اكنون اين بيانات هوشمندانه معظم‌له دقيقاً قابل مصداق‌يابي است. در آموزه‌هاي ديني و اخلاقي، بر لزوم «صداقت» و «وفاي به عهد» تأكيد فراوان رفته است و اتفاقاً نامزد پيروز انتخابات 92 نيز مدعي تشكيل«دولت راستگويان» بود.  اكنون نوع مواجهه با مطالبه افكار عمومي در خصوص وعده‌هاي داده‌شده، محك خوبي براي ميزان پايبندي به دو مؤلفه يادشده اخلاقي است. از رقابت‌هاي انتخاباتي و جناحي هم كه عبور كنيم در سطح كلان حاكميت، موضوع حفظ سرمايه اجتماعي نظام و اركان آن موضوع كم‌اهميتي نيست و با تأسف بايد گفت عدم صداقت و خلف وعده در اين سرمايه، خدشه جدي وارد مي‌كند. اينك چند هفته تا انتخابات رياست جمهوري دوازدهم باقي نمانده است. طبعاً به فراخور حال انتخابات، نامزدهاي انتخابات و ازجمله احتمالاً شخص رئيس دولت مستقر بايد شعارها و وعده‌هايي براي كسب رأي اعتماد جامعه عرضه كند؟ آيا آقاي روحاني و طرح ريزان اتاق فكر ستاد انتخاباتي ايشان به اين مهم انديشيده‌اند كه همان‌ها كه چهار سال پيش روحاني را برگزيدند با چه حجت و دليلي بايد بار ديگر اعتماد كنند؟ در برابر اين پرسش افكار عمومي چه پاسخي خواهند داشت كه چه تضميني هست كه در پساانتخابات بار ديگر «نگفتم‌ها» تكرار شود؟! اينها و البته نكات مهم ديگر اين شائبه را در ذهن‌ها تقويت مي‌كند كه بسياري از پاستورنشينان فعلي نيز روحاني را اولين رئيس‌جمهور چهار ساله ايران مي‌دانند و اميد چنداني به عبور از كسب اعتماد مجدد جامعه ندارند كه براي آن تلاشي بكنند.