روزنامه شهروند
1397/06/07
طوفان سلیقه در مسیر دکتری
شهروند| بعد از اعلام رتبههاي مقطع دكترا، بعضي دانشجويان پذيرفتهنشده در توييتر با هشتگ هيچ دانشگاهي قبول نشدم، شروع به اعتراض كردند. «امروز نتايج كنكور دكترا اومد، اين بنده حقير سراپا تقصير با رتبه 8 در هيچ دانشگاهي از دانشگاههاي اين سرزمين پذيرفته نشدم. البته تا جايي كه خبر دارم، سه رتبه تكرقمي پذيرفته نشدند.» توييتهایی كه هركدام كامنتهاي فراواني را به خود اختصاص ميدادند و بعضيها هم از تجربيات مشابهشان ميگفتند. «من با رتبه سه هيچجا قبول نشدم. هفت مصاحبه دادم تا بروم با چهار استاد گپ بزنم اما متاسفانه هيچ سوال علمي هم نشد. بعضي از دانشگاهها مصاحبه مثل ديد و بازديد عيد نوروز بود. بعضي اساتيد انتخابشان را قبل از مصاحبه انجام ميدهند و با بقيه تنها خوشوبش ميكنند.» البته بودند افرادي كه رتبه آزمون را تنها ملاك معرفي به دانشگاه ميدانستند و تاكيد فراواني بر زيرمجموعههاي مصاحبه داشتند. «رتبه كنكور دكترا فقط بليت ورود به جلسه مصاحبه است و بعد از آن در پذيرش نهايي كاركرد ندارد. فقط اين موارد تعيينكنندهاند: معدل، محل تحصيل، كارشناسي و كارشناسي ارشد مقالات، مدرك زبان و نمره آن. سنجش و پذيرش دانشجوي دكترا قانونی دارد مصوب 95، براي همين اعمال سليقه دانشگاهها خلاف قانون است.»عليرضا سليمي، دبير كميسيون آموزش و تحقيقات در گفتوگو با «شهروند» هم مصاحبه را يكي از فاكتورهاي مهم میداند و ميگويد: «پذيرش دانشجو در مقطع دكترا فرمتي دارد كه عملكردها براساس آن صورت ميگيرد كه يكي از آنها مصاحبه علمي است و بهعنوان يكي از فاكتورهاي مهم و اساسي در پذيرش مقطع دكترا به حساب ميآيد.» دبير كميسيون آموزش و تحقيقات با قایلبودن حق اعتراض براي دانشجوياني كه مصاحبه موفقي داشتهاند، ادامه ميدهد: «در واقع اصل اساسي مصاحبه علمي است و اگر دانشجويي با وجود مصاحبه علمي موفق پذيرش نشده، بايد اعتراض كند و بيشك به اعتراضاتي از اين جنس رسيدگي خواهد شد. نكته قابل تأمل كه بايد بر آن تاكيد داشت، اين است كه صرفا نمره مقاطع كارشناسي و كارشناسي ارشد نميتواند ملاك تعيينكنندهاي براي پذيرش دانشجويان در مقطع دكترا باشد.» البته سليمي سليقه عملكردن را كتمان نميكند: «دليل اين مسأله هم سليقهاي عملكردن بعضي از دانشگاهها در دادن نمره در اين مقاطع است، اگرچه نميتوان اين واقعيت را هم انكار كرد كه بعضي از دانشگاهها در بعضي گروهها و رشتهها جانبدارانه عمل ميكنند و از آنجا كه فرد مورد نظر در مقطع كارشناسي ارشد دانشجويشان بوده، طرفداريهايي صورت ميگيرد.» محمدباقر عبادي، عضو كميسيون آموزش و تحقيقات هم اعتراضات را موضوعی هميشگي میداند: «اعتراضات هميشه بوده و هست. در سالهاي گذشته ما فراز و فرودهاي زيادي در پذيرش دانشجويان مقطع دكترا داشتهايم. در برههاي طبق قانون دست دانشگاهها براي پذيرش دانشجويان اين مقطع باز گذاشته شد و زماني تنها آزمون ملاك پذيرش قرار گرفت كه در هر دو مورد اعتراضاتي وجود داشت. بهعنوان مثال زماني كه معيار سنجش آزمون قرار گرفت، اساتيد و دانشگاهها به اين مسأله اعتراض داشتند و دليل اين اعتراض را انتخاب دانشجو با توجه به ذائقه علميشان عنوان ميكردند و بر اين باور بودند كه پذيرش دانشجو براساس آزمون دست آنها را در انتخاب بسته است، البته استنادشان بر اين باور بيشتر دانشگاههاي دنيا بود كه در اين مقطع به هيچعنوان آزموني برگزار نميكنند و معيارشان را آزمون و گروه درنظر ميگيرند، اگرچه دانشجويان به اين شيوه اعتراض داشتند.» عبادي در پاسخ به اين سوال كه آيا قوانين موجود در مورد پذيرش دانشجو نياز به بازنگري دارد يا خير، ميگويد: «واقعيت امر اين است كه در برهههاي مختلف ما تغييراتي را در قوانين داشتهايم و در هر دورهاي اعتراضاتي را شاهد بوديم. در 7-6سالي كه در مجلس حضور داشتم، تغييرات بسياري را در اين قوانين داشتهايم. ما حتي تجربه دخيلنبودن سازمان سنجش را در اين مقوله تجربه كردهايم، زماني 50درصد آزمون تاثيرگذار بود و دورهاي اين تناسب 70 به 30 بود و در همه اينها ما شاهد اعتراضات بوديم. واقعيت امر اين است كه قانون و قانونگذاري مثل داروست و هميشه به آن ايراداتي وارد است، مانند داروي كليه كه براي معده مضر است!»
اين عضو كميسيون آموزش و تحقيقات راهحل را ارایه راهكارهايي براي كاهش اين اعتراضات ميداند: «در حال حاضر مجلس در قوانين مربوطه درصد بالايي براي نمره آزمون در نظر گرفته است و با وجود اين هنوز اعتراضات وجود دارند. به همين دليل راهكارهايي كه ميتوانند از اين اعتراضات بكاهند، اهميت مييابند؛ به همين منظور هر كسي هر راهكاري دارد، ميتواند ارایه بدهد تا كميسيون آموزش و تحقيقات آن را بررسي كند و در صورت مناسببودن از آن بهره ببرد.»
اعمال سليقه تا كجا؟
یکی از دانشجویان معترض در گفتوگو با «شهروند» میگوید که نخستین تجربه كنكور مقطع دكترا را امسال داشته و توانسته رتبه 60 حقوق بينالملل را كسب كند؛ اما در مصاحبهها پذيرفته نشده و اين در حالي است كه سالهاي گذشته رتبه 55 همين رشته پذيرش شده است. او كه نمیخواهد نامي از او برده شود، نكته قابل تأمل ديگر را تقاضاي بيش از ظرفيت عنوان ميكند. اين دانشجو براي مصاحبه مراجعه كرده اما از آنجا كه رشته كارشناسي او حقوق نبوده به صورت ضمني پروندهاش كنار گذاشته شده است و در مصاحبه سوالات حقوقي مد نظر قرار نگرفته است. او داشتن مقاله و سوابق علمي را در بعضي موارد تاثيرگذار نميداند: «بسياري از دانشجوياني كه براي مصاحبه آمده بودند با داشتن 10-20 مقاله در پرونده نميتوانستند با قطعيت از پذيرششان مطمئن باشند؛ چون هستند اساتيدي كه در مورد دانشجويانشان ملاحظاتي را مد نظر قرار ميدهند و اين اتفاق جديدي در پذيرش دانشجويان دكترا نيست چون بعضي از اساتيد از دانشجوياني كه قاطعانه از نظرات علميشان دفاع ميكند خوششان نميآيد و بر اين باورند كه كاركردن با دانشجوياني كه روي نظرياتشان تا اين حد پافشاري دارند، سخت است.»
رتبه 46 جامعهشناسي هم در گفتوگو با «شهروند» میگوید که او هم امسال طعم گس پذيرفتهنشدن را چشيد و اين در حالي است كه بعضيها رتبه آزمون و گروهي مصاحبه و سوابق علمي را تاثيرگذار ميدانند، در حالي است كه رتبه 46جامعهشناسي امسال با داشتن چندين مقاله، كتاب و سوابق علمي خوب نتوانسته پذيرش بگيرد؛ به طوري كه با استناد به صحبتهاي خودش در مصاحبه چهره شناختهشدهاي براي اساتيد بوده است و در مقابل به گفته او، رتبه 120 اين رشته با داشتن تنها يك مقاله پژوهشي پذيرش شده است.
.... و اما هزينههاي مصاحبهها
احسان فيضآبادي، فعال سابق دانشجويي، در گفتوگو با «شهروند» پذيرفتهنشدن دانشجويان را متوجه مقررات سنجش و پذيرش دانشجويان مقطع دكترا ميداند: «در سنوات گذشته طبق قانون در آزمون دکترا، سهم آزمون 30درصد و سهم مصاحبه و سوابق علمی 70درصد بود، در چنين شرايطي رتبه آزمون تنها براي معرفي به دانشگاه كاركرد دارد. با اين رويه قبولنشدن حتي رتبههاي تكرقمي خيلي دور از ذهن نيست؛ چون در مصاحبه ملاك سوابق علمي، مقالهها و... مد نظر قرار ميگرفت؛ اگر چه در آزمون سال جاري ايندرصد 50بوده است به اين معنا كه 50درصد مختص آزمون است و 50درصد به مصاحبه اختصاص داده ميشود.» فيضآبادي برخورد سليقهاي و در نظر گرفتن بعضي ملاحظات اساتيد در بعضي دانشگاهها را امري متداول ميداند و ادامه ميدهد: «نبايد اين مسأله را هم از ياد برد كه بعضي از اساتيد ترجیح میدهند که دانشجويانی را كه در كارشناسي ارشد با آنها كار كردهاند، جذب کنند؛ بنابراين مواردی بوده که داوطلبی با داشتن رتبه بهتر و سوابق علمی مشابه در مقابل دانشجويي با رتبه بالاتر، تنها به اين دليل كه از دانشگاه ديگري بوده و اساتيد آشنایي چنداني با او نداشتند، پذيرش نشده است. در حقيقت نميتوان برخورد سليقهاي هیأتهای مصاحبهکننده در پذیرش دانشجویان دکترا را كتمان كرد.» اين فعال سابق دانشجويي سرنوشت هزينههاي دريافتي براي مصاحبه را هم نكتهای قابل تأمل ميداند و ميگويد: «نکته قابل تأمل دیگر این است که داوطلبان ورود به مقطع دکترا برای حضور در مصاحبه هر رشته دانشگاه متحمل پرداخت هزینه قابل توجهی میشوند و معلوم نیست چرا این هزینه برای داوطلبان ورود به دورههای روزانه پرداخت شود و اساسا این هزینه قرار است در کجا خرج بشود و به هر جهت بررسی صلاحیت علمی و مصاحبه گرفتن و جوانب مختلف آن بخشی از وظایف آکادمیک دانشگاهها است اما شاهد آن هستیم این اتفاق در سالهای اخیر باب شده و در صورت عدمپذیرش هم این هزینههای دریافت شده به داوطلبان عودت داده نمیشود.»
در سالهای گذشته، هزينههاي دريافتي در مقطع كارشناسي ارشد براي دانشجويان مهاجر هم وجود داشت كه از سال گذشته قانوني به تصويب رسيد و اين دانشجويان بورسيه ميشوند. يكي از اين دانشجويان «مهدي جعفري» است كه سال گذشته رتبه يك زمينشناسي را از آن خود كرد اما به دليل مشكلات مالي از انتخاب رشته انصراف داد؛ اگر چه اتفاقاتي باعث شد که وزارت علوم تصميم بگيرد رتبههاي تكرقمي و دورقمي كارشناسي ارشد را بورسيه كند. «پدرومادرم افغانستانياند و خودم متولد ايرانم، بنابراين جزو مهاجران محسوب ميشوم. دو سالي ميشود كه دانشجويان مهاجر تكودورقمي بورسيه ميشوند البته در مقطع كارشناسي ارشد چون طبق قانون اين دانشجويان با وجود داشتن رتبههاي خوب و قبولي در دانشگاههاي روزانه مجبور به پرداخت شهريه شبانه بودند.»
سایر اخبار این روزنامه
نمایش مردمسالاری و پاسخگویی
طوفان سلیقه در مسیر دکتری
اگر چیز خندهداری هست به ما هم بگویید!
گرافیتی پیامرسان صلح در سکوت زنانه
یک جامعه «صدمیلیونی»
مقصر گرانی پراید پیدا شد
پسران میلیون دلاری
11 روز در جستوجوی «پرنیا»
3 اتهام بزرگ به وینفرد شفر
نوشته هایی با ماژیک قرمز قاتل را لو داد
شوخی و جدی ایرانیوم با «ملکیها»
هدیه تهرانی دقیقا کجایی؟
شهرونگ
همسویی «طلاق» و «طلا»
اینها طلا نیستند شاید حلبی باشند