امنیت پایدار؛ محصول همکاری دسته جمعی و قطع مداخله هژمونیک



بهرام قاسمی
سخنگوی وزارت خارجه


روزهای پایانی هفته جاری، تهران میزبان نخستین نشست سطح عالی میان دبیران و مشاوران امنیت ملی شش کشور روسیه، چین، هند، پاکستان و افغانستان به ریاست دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است. اجلاسی که هم به لحاظ زمانی و مکانی، هم از نظر سطح نشست و کیفیت موضوعات مطروحه و هم از منظر ترکیب کشورهای حاضر درآن؛ از اهمیت خاصی برخوردار بوده و می‌تواند سرآغاز زنجیره‌ای از تعاملات و همکاری‌های عالیه سیاسی – امنیتی میان این قدرت‌های بزرگ و کنشگران منطقه‌ای باشد.
​امنیت پایدار، حلقه مفقوده و ضرورت غیرقابل انکار جهان امروز ماست. امنیت، مقوله‌ای کثیرالوجوه و چند بعدی است و نیازمند تعامل فعال و همکاری سازنده کنشگران ذی مدخل در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی و امنیتی است. یکی از معضلات جدی و چالش‌های اصلی کشورها در تحقق امنیت پایدار، نبود وفاق و همگرایی و هم‌افزایی کافی و وافی میان این کشورهاست. تجاری شدن امنیت و واردات امنیت از سوی برخی کشورهای ضعیف و وابسته و ورود جابرانه قدرت‌های هژمون و سلطه گر به عرصه؛ از عمده‌ترین موانع شکل‌گیری امنیت پایدار در جهان است. متأسفانه وجود برخی کشورهای مرعوب و زبون در منطقه ما که به‌عنوان جاده صاف کن قدرت‌های فرامنطقه‌ای بیشترین آسیب را به ثبات و امنیت منطقه وارد کرده و می‌کنند، از عوامل اصلی و کلیدی عدم تحقق امنیت پایدار در این منطقه محسوب می‌شود.
​در دستورکار جامع و فراگیر این نشست از جمله مبارزه مشترک و هماهنگ با معضل تروریسم و گروه‌های تروریستی قرار دارد. گروه‌های دهشت آفرین و مرگ آور از جمله داعش و القاعده و دیگر گروه‌های تروریستی – تکفیری که با برنامه‌ریزی و هدایت اطلاعاتی امریکا و پشتیبانی نظامی و عملیاتی رژیم صهیونیستی و با حمایت مالی و لجستیکی مرتجعین منطقه از جمله رژیم سعودی؛ رشد و نمو یافته‌اند و اینک پس از شکست و هزیمت از عراق، سوریه و لبنان، راه افغانستان و شبه قاره و جنوب آسیا و آسیای مرکزی و قفقاز را در پیش گرفته‌اند. چنین است که مقابله با بلیه خانمانسوز و طاعون تروریسم تکفیری – وهابی، نیازمند همکاری نزدیک اطلاعاتی و امنیتی کشورهای واقع در این مناطق یعنی ایران ، پاکستان و افغانستان و هند و روسیه و چین است. بدون تردید در سایه همکاری نزدیک‌تر این کشورها، ثبات و آرامش و امنیت پایدار در این حوزه حساس، بیش از پیش میسر خواهد شد. نشست تهران می‌تواند آغازی بر پایان تروریسم و افراطی گری در قاره آسیا و دیگر مناطق همجوار باشد. مبارزه با تروریسم، علاوه بر مبارزه با عوامل و مزدوران تروریستی، نیازمند هماهنگی و همگرایی همه کشورهای مستقل برای مقابله با ریشه‌های تروریسم و حامیان و بانیان اصلی آن است. بدون تردید، تجربه جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان بزرگ‌ترین قربانی تروریسم ظرف چهل سال گذشته و باتوجه به نقش بی‌بدیل و غیرقابل انکار کشورمان در مبارزه فراگیر و قاطع با تروریسم؛ می‌تواند کمک بسیار مؤثر و تعیین‌کننده‌ای در این مبارزه باشد. نشست امنیتی تهران، هشداری جدی برای بانیان و حامیان اصلی تروریسم یعنی مثلث امریکا ، رژیم صهیونیستی و رژیم سعودی است و امید می‌رود این ابتکار بدیع با همراهی و مشارکت سایر کشورهای آزادی خواه و مستقل منطقه، فراگیر شده و گسترش یابد تا تروریسم و حامیان جنایتکاران در انزوای جهانی قرار گیرند.

امروزه دیگر این حقیقت مسلم بر همگان آشکار شده که مبارزه جدی و بنیادین با چالش‌های جهانی از جمله بلیه تروریسم، افراطی گری، قاچاق مواد مخدر و قاچاق انسان به‌عنوان یکی از منابع اصلی تغذیه تروریسم، جنایات سازمان یافته و چالش‌های زیست محیطی که بتدریج درحال تبدیل به چالش‌های بزرگ امنیتی است؛ جز از طریق ائتلاف‌سازی و مجموعه‌گرایی امنیتی و همگرایی سیاسی و همکاری اقتصادی کشورها امکان پذیر نیست. بر این مجموعه بایستی سیاست‌های شوم و ضدانسانی تحریم از سوی قدرت‌های سلطه گر از جمله امریکا را نیز افزود که از تجارت و اقتصاد و مبادلات پولی و تبادلات بین‌المللی به‌عنوان اسلحه‌ای در برابر ملت‌های مستقل و آزاده استفاده می‌کنند. بدون تردید، همکاری و ائتلاف میان کشورهای مستقل از جمله کشورهای حاضر در نشست تهران، می‌تواند نقش بسیار مؤثری در مقابله با سیاست‌های تحریمی و تحمیلی امریکا ایفا کند. ​کلام آخراینکه، زمانی امنیت کالایی بود که منحصراً دراختیار قدرت‌های امپراطوری، کشورهای استعماری و قدرت‌های امپریالیستی قرار داشت و کشورهای دیگر برای تأمین امنیت خود ناچار به مبادله امنیت در برابر استقلال و آزادی و عزت خود بودند. بایستی به قدرت‌های مداخله جوی سلطه گر مانند امریکا یادآور شد که عصر استعمار در قرن 16 و 17 و عصر امپراطوری‌های بزرگ در قرن 18 و 19 و دوران امپرالیسم در قرن بیستم به پایان رسیده است. امروز در قرن بیست و یکم، جز معدودی کشورهای خودفروخته و ضعیف النفس درمنطقه و رژیم جنایتکار و کودک کش صهیونیستی که امنیت خویش را به قدرت هژمون و سلطه گر پیوند زده اند؛ غالب کشورهای مستقل و آزاده بخصوص درجهان شرق، می‌خواهند خود مقدرات‌شان از جمله امنیت وجودی و امنیت هویتی خویش را تأمین کنند و در این راه منتظر کسب اجازه از هیچ قدرتی نمی‌مانند. اجلاس تهران می‌تواند آغازی مناسب برای همگرایی و همکاری امنیتی کشورهای مستقل و قدرت‌های غیرهژمون دنیای شرق باشد.