روزنامه ابتکار
1397/07/05
نشست اعضای شورای امنیت به صحنه محکومیت آمریکا به دلیل خروج از برجام و یکجانبه‌گرایی تبدیل شد
تنهایِ تنهایِ تنهامحمدرضا ستاری
باید توجه داشت، ضمن اینکه دیپلماسی ایران توانست در نیویورک با همراهی اروپا و سایر شرکای برجام فشارهای آمریکا را به میزان زیادی خنثی کرده و نشست شورای امنیت را به صحنه‌ای برای محکومیت برجامی ترامپ تبدیل کند، اما نباید از این مساله غافل شد که در خصوص سیاست‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی، اروپا همچنان با آمریکا همراهی می‌کند.
تکاپو برای افزایش فشار بر روی ایران توسط دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در هفتاد و سومین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد، روز گذشته با حضور او در جلسه شورای امنیت تکمیل شد. آمریکایی‌ها پیش از این نشست در شورای امنیت، تبلیغات وسیعی را برای چنین رویدادی تدارک دیده و از پیش اعلام کرده بودند که همزمان با ریاست دوره‌ای آمریکا در شورای امنیت، خود ترامپ شخصاً مدیریت جلسه را بر عهده خواهد گرفت و مساله ایران را در محوریت قرار خواهد داد. در همین رابطه بود که در محافل داخلی کشورمان این مساله با اهمیتی مضاعف روبرو شد و در این میان کارشناسان مختلف برای حضور یا عدم حضور هیاتی از کشورمان در این جلسه نظرات خود را بیان کردند. هر چند این جلسه روز گذشته بدون حضور نماینده‌ای از ایران به کار خود پایان داد، اما در این میان گروهی از تحلیل‌گران معتقد بودند که مقامات کشورمان باید با حضور در این جلسه، قطعنامه 2231 سازمان ملل را محور قرار داده و به مقابله با آمریکا بپردازند؛ چرا که اکنون فضای بین‌المللی به واسطه سیاست یکجانبه‌گرایانه دولت ترامپ به میزان زیادی به ضرر آمریکا است. در مقابل گروهی دیگر از کارشناسان معتقد بودند که حضور هیات ایرانی در این نشست منجر به رسمیت شناختن بازی آمریکا در زمین شورای امنیت خواهد شد و بهتر است با توجه به همین فضای منفی علیه آمریکا، روند انتقادات از رئیس ایالات متحده را به دست شرکای برجام سپرد.پس از این تحلیل‌ها بود که اوایل این هفته نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان ملل با عدول از مواضع سابق ایالات متحده تصریح کرد که موضوع جلسه شورای امنیت از تمرکز صرف بر روی ایران تغییر خواهد کرد، چرا که مسائل دیگری نیز در عرصه جهانی برای آمریکا اهمیت دارد.
پافشاری بر زبان تهدید از سوی مقامات کاخ سفید
در همین راستا، روز گذشته نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد با موضوع خلع سلاح‌های کشتار جمعی برگزار شد، نشستی که علیرغم برنامه‌های آمریکا برای تحت فشار قرار دادن ایران، به صحنه‌ای برای محکومیت ترامپ برای خروج از برجام تبدیل شد. رئیس جمهوری آمریکا در نشست دیروز بار دیگر ایران را حامی تروریسم خواند و مدعی شد که ایران در پی دستیابی به سلاح هسته‌ای است. او همچنین در سخنرانی خود بر روی راهبرد آمریکا برای توقف صادرات نفت ایران تاکید و بار دیگر تهدید کرد که هر کشوری با این تحریم‌ها همراهی نکند با عواقب بسیار جدی روبرو خواهد شد. روی سخن ترامپ به عقیده تحلیل‌گران در این مساله بیشتر متوجه اروپا بود؛ جایی که در نشست روز سه‌شنبه وزیران خارجه ایران و گروه 1+4، تلاش قابل توجهی برای دور زدن تحریم‌های صورت گرفت و در آخر این جلسه با قرائت بیانیه‌ای از سازوکار ویژه اروپا برای تداوم همکاری‌های اقتصادی و تجاری رونمایی شد. همین مساله سبب شد تا مایک پمپئو وزیر خارجه و جان بولتون مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری آمریکا در نشستی با عنوان تلاش برای مقابله با ایران اتمی به شدت به این موضوع واکنش نشان داده و آن را غیرسازنده توصیف کنند. در این رابطه پمپئو وزیر خارجه آمریکا گفت که از تصمیم کشورهای اروپایی، روسیه و چین برای ایجاد مکانیزم پرداخت پول به ایران که تجارت با این کشور را تسهیل خواهد کرد، مایوس و مشوش شده است. از سوی دیگر جان بولتون نیز با انتقاد از طرح اروپا برای تجارت با ایران، مدعی شد که به اروپایی‌ها برای همکاری با ایران هشدار می‌دهیم، چون آنها در لفاظی قوی و در پیگیری و اجرا ضعیف هستند.
روند تهدید آمریکا علیه اروپا و کشورهایی که حامی همکاری با ایران هستند، روز سه شنبه در سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل تکمیل شد. او در سخنرانی خود که مایه حیرت بسیاری از ناظران شد، تقریباً تمام دنیا را تهدید کرد. هر چند که انتظار این می‌رفت که بخش قابل توجهی از سخنان او مربوط به ایران باشد، اما ترامپ با تاختن به ساختارهای بین‌المللی، از سازمان ملل تا شورای حقوق بشر و نیز دادگاه بین‌المللی کیفری را زیر سوال برد و حتی متحدان منطقه‌ای خود را نیز تهدید کرد که اجازه نخواهد داد تا این کشورهای صادرکننده نفت به قول او جهان را تیغ بزنند. در همین رابطه روز گذشته بیشتر تحلیل‌ها بر محور خنده و تمسخر حضار نسبت به سخنان اولیه ترامپ برای تمجید از دستاوردهای دولتش معطوف بود؛ جایی که رسانه‌های بین‌المللی از تحقیر او در مجمع عمومی سازمان ملل سخن گفتند، اما در واقعیت لحن پرخاشگرایانه ترامپ در مقابل نمایندگان کشورهای عضو سازمان ملل مهمترین مساله‌ای بود که نشان داد دولت پست نومحافظه‌کار مستقر در کاخ سفید چه استراتژی خشنی را در برابر روند جهانی در پیش گرفته است.
صحنه محکومیت آمریکا برای خروج از برجام
این امر خود را در نشست دیروز شورای امنیت سازمان ملل نیز نشان داد، زمانی که امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه به عنوان نخستین سخنران 5 عضو دائمی شورای امنیت، با محکوم کردن ترامپ برای برهم زدن روندهای بین‌المللی و خروج یکجانبه از برجام گفت که ایران به تمامی مفاد توافق هسته‌ای پایبند بوده و تمام امضاءکنندگان این توافق باید آن را رعایت کنند. ماکرون در بخش دیگری از سخنان خود ضمن همراهی با آمریکا در زمینه کامل نبودن توافق هسته‌ای، تصریح کرد که استراتژی تحریم جواب نمی‌دهد و باید مبنایی برای مذاکرات جدید وجود داشته باشد. پس از ماکرون، «ترزا می» نخست وزیر بریتانیا نیز اظهار داشت، ایران همچنان به برجام پایبند مانده و به تعهدات خود عمل کرده و اجازه می‌دهد که آژانس بین‌المللی انرژی نظارت لازم را داشته باشد. در نتیجه باید از اجرای برجام مطمئن باشد تا تلاش‌های خود را در این راستا ادامه دهد. هر چند نخست وزیر انگلیس در خصوص برنامه موشکی و نیز مسائل منطقه‌ای با آمریکا همراهی کرد، اما برخی از تحلیل‌گران معتقدند با توجه به شرایط دشوار دولت وی در داخل و همچنین مساله بریگزیت، بریتانیا در این شرایط حساب ویژه بر روی حمایت‌های آمریکا باز کرده است.
چه زمانی آمریکا می‌خواهد درس بگیرد؟
از سوی دیگر با توجه به سخنرانی سایر اعضای شورای امنیت در نشست دیروز، کاملاً مشخص شد که به جز دونالد ترامپ، تمامی کشورها خروج یکجانبه ایالات متحده از برجام را محکوم و حمایت خود را از تداوم این توافق بین‌المللی اعلام کردند. هر چند پیش‌بینی می‌شد که روسیه، چین، ونزوئلا و بولیوی برجام را نقطه کانونی برای انتقاد از ترامپ قرار دهند، اما در این میان حمایت کشورهای اروپایی و عرب حاضر در جلسه دیروز از توافق هسته‌ای و تاکید آنها بر پایبندی ایران به تعهدات برجامی، مساله‌ای بود که باعث شد رئیس ایالات متحده آمریکا بیش از گذشته خود را در صحنه جهانی تنها ببیند. در همین رابطه است که محمد جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در واکنش به ناکامی آمریکا در جلسه شورای امنیت در پیامی توئیتری نوشت: آمریکا یک بار دیگر از نشست شورای امنیت سازمان ملل سوء استفاده کرد تا بفهمد بیش از پیش با نقض برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت منزوی شده است. چه زمانی آمریکا می‌خواهد درس بگیرد؟
همچنان کفه ترازو دو به یک به سود آمریکاست
در همین راستا و به طور کلی تحلیل‌هایی که پس از نشست شورای امنیت و نیز سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل صورت گرفت مبنی بر این نکته بود که ایالات متحده نتوانست راهبرد از پیش طراحی شده خود را بر علیه ایران به طور کامل اجرایی کند. البته در این میان گفته میشود که ترامپ بیشتر در فکر متقاعد کردن قشر تندروی طرفداران خود در داخل و همچنین متحدان منطقه‌ای آمریکا در خاورمیانه است. در همین راستا با عبور از این مرحله از فشارهای آمریکا، ایران اکنون در برابر موج دوم تحریم‌های ایالات متحده یعنی تحریم نفت قرار دارد.
در این میان باید توجه داشت، ضمن اینکه دیپلماسی ایران توانست در نیویورک با همراهی اروپا و سایر شرکای برجام فشارهای آمریکا را به میزان زیادی خنثی کرده و نشست شورای امنیت را به صحنه‌ای برای محکومیت برجامی ترامپ تبدیل کند، اما نباید از این مساله غافل شد که در خصوص سیاست‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی، اروپا همچنان با آمریکا همراهی می‌کند و این امر هر چند همزمان شده با سردی بی‌سابقه روابط فرآتلانتیک میان این دو قطب قدرت، اما همچنان کفه ترازو دو به یک به نفع واشنگتن سنگینی می‌کند.
در این خصوص سخنرانی حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل و تاکید او بر بازگشتن به میز مذاکره از همین تریبون مجمع عمومی، می‌تواند پیامی باشد برای جامعه بین‌المللی که ایران آماده تنش‌زدایی در خصوص مسائل مهم بین‌المللی است.
در واقع در شرایطی که اکنون آمریکا در نوعی انزوای برجامی قرار دارد، می‌توان با ایستادگی در مقابل یکجانبه‌گرایی، مهمترین مسائل دوجانبه و منطقه‌ای را از طریق همکاری‌های جمعی و چندجانبه‌گرایی در بوته رایزنی و گفت و گو قرار داد.
سایر اخبار این روزنامه
نقدی بر فروش نفت در بخش خصوصی
حقیقت فرزند زمان خویش است
ویژه برنامه هفته دفاع مقدس با حضور رهبر انقلاب اسلامی برگزار شد
«ابتکار» به مناسب هفته دفاع مقدس و روز جهانی گردشگری از موزه صلح تهران گزارش می‌دهد
ادعای گرانی عمدی قیمت ارز از سوی دولت و مجلس برای بازپرداخت بدهی‌ها چقدر صحت دارد؟
نشست اعضای شورای امنیت به صحنه محکومیت آمریکا به دلیل خروج از برجام و یکجانبه‌گرایی تبدیل شد
علیرضا صدقی
برنده در سیاست، بازنده در اقتصاد
هوشنگ گلمکانی در گفت‌وگو با «ابتکار» از پرویز دوایی، نامه‌هایش از پراگ و کتاب جدیدش می‌گوید
