رابطه موضع‌گیری کشورها و سیاست راهبردی ايران

کشورهای همسایه در قبال ایران سه نوع موضع گیری دارند. با توجه به اهمیت این موضع گیری ها باید ایران نیز واکنش مناسبی به آن ها نشان دهد. جمهوری اسلامی ایران به دلیل اینکه شرایط جغرافیایی خاصی از لحاظ سیاسی و اقتصادی دارد، کشوری غیر قابل محاصره و تحریم ناپذیر است.
ما 15 کشور همسایه و 25 کشور همجوار داریم. همجوار یعنی با یک گام فاصله از ایران و در واقع به کشورهای بعد از همسایه با ایران می‌گوییم. یعنی در کل حدود 40 کشور هستند که فضای کار برای ایران حساب می‌شوند. به این 40 کشور اگر معدودی از کشورها مثل چین و برخی از کشورهای اروپایی را اضافه کنیم، چیزی حدود 98 درصد از مبادلات اقتصادی ایران با این کشورها انجام می‌شود.
بنابراين این منطقه برای ما مهم است تا موضع گیری های آن را به طور شفاف بررسی کنیم و واکنش مناسب را به آن ها بدهیم. کشورهای دسته اولی که علیه ایران موضع گیری می‌کنند، آن کشورهایی هستند که در واقع ظرفیت مناسبات خاص با ما را دارند و بهبود روابط مرزی و امنیت منطقه را هم برای خود و هم برای ایران لازم می‌دانند. بنابراین کشورهای عمان، عراق، افغانستان و پاکستان مرز مشترکی با ما دارندکه ما باید با این کشورها تحت هیچ شرایطی وارد تنش نشویم حتی در حوزه‌هایی که احتمال تنش وجود دارد نیز از تنش خودداری کنیم و ظرفیت همکاری خود را با آن ها افزایش دهیم.
دسته دوم کشورهایی هستند که موضع‌گیری آن‌ها موضع گیری مبتنی بر اختلافات و تنش‌هایی است که شکل گرفته است. من معتقد هستم که در قبال این کشورها باید سیاست تنش زدایی داشته باشیم.


یعنی واکنش ایران در قبال موضع کشورهای دسته اول باید افزایش ظرفیت همکاری با این کشورها باشد و در مقابل دسته دوم نیز باید سیاست تنش‌زدایی را به کار گیرد و به سوی به صفر رساندن اختلاف با این کشورها پیش برویم.
گروه سوم، کشورهایی هستند که راهبردهای‌شان متاثر از راهبردهای بی‌ثبات‌ساز با ایران است؛ یعنی راهبردهای اختلافی است. موضع‌گیری این کشورها بیشتر متاثر از مناسبات خارج از منطقه است. مثل عربستان سعودی که بعضی کشورها با عربستان همکاری می کنند.
این‌ها تحت هر شرایطی به سمت اختلاف با ایران پیش می روند و ایران را رقیب منطقه ای می دانند و از خارج از ایران نیز این‌ها تحریک می‌شوند که از سوی آمریکا و رژیم صهیونيستی این نوع برخوردها با ایران صورت می‌گیرد. من معتقد هستم که در قبال این کشورها راهبرد جلوگیری از تصاعد بحران را باید در پیش گرفت. یعنی جلوگیری از گسترش بحران را باید دنبال کنیم.
چون این موضوع باعث می شود تا بتوانیم در برابر این موضع‌ها مدیریت داشته باشیم و زمینه را برای تنش زدایی فراهم کنیم. به هر حال این‌ها کشورهایی هستند که باید دامنه ظهور و نفوذ آن را کاهش دهیم. چون با این کشورها مناسبات مردمی داریم. براي مثال به طور خاص با عربستان سالانه میلیون‌ها ایرانی به حج می‌روند. باید کاری کنیم با این کشورها وارد فضای افراطی نشویم تا علیه ما موضع داشته باشند. چرا که این‌ها کشورهایی هستند که راهبردهای مستقلی ندارند.
بنابراین منظور از موضع گیری کشورهای همسایه علیه ایران، در دل دسته سومی شکل گرفته است که سعی می کنند ایران را تهدید کنند تا جای دشمنان در منطقه حفظ شود.
بنابراین در قبال این کشورها باید راهکار جلوگیری از تصاعد بحران را در پیش گرفت، بهانه زدایی و سعی کرد تا با رفع تنش‌های بین المللی مجال روابط منفی با این کشورها را بگیریم.