روزنامه اعتماد
1397/07/22
گرسنگي ابزار جنگي جديد محمد بن سلمان
سارا معصوميعربستان سعودي نگاه‌ها را به سمت خود جلب كرده اما نه به واسطه كشتار كودكان و غيرنظامي‌ها در يمن بلكه به دليل مفقود شدن جمال خاشقچي، روزنامه‌نگار سعودي كه نوشته‌هايش در رسانه‌هاي امريكايي به‌خصوص واشنگتن‌پست انعكاس داشت. با وجود هياهوهاي راه افتاده در تركيه كه دامنه آن سعودي و واشنگتن را هم دربر گرفته، نهادهاي بين‌المللي چون يونيسف نگران وضعيت وخيم كودكان يمني هستند كه يا در سايه بمباران‌هاي نيروهاي ائتلاف به رهبري سعودي جان مي‌بازند يا گرسنگي امان را از آنها مي‌ربايد. درحالي كه خبرنگاران رسانه‌هاي متفاوت در تركيه، واشنگتن يا پايتخت كشورهاي اروپايي از دولتمردان درباره احتمال درنظر گرفتن تدابير تنبيهي عليه سعودي به‌واسطه مفقود شدن خاشقچي سوال مي‌كنند، به نظر مي‌رسد كه مرگ مداوم و در سكوت يمني‌ها به واسطه ادامه حصر اين كشور از سوي عربستان و حملات بي‌امان نيروهاي ائتلاف بيش از پيش مورد غفلت رسانه‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي قرار گرفته است. رسانه انگليسي اينديپندنت در اين باره مي‌نويسد: هدف قرار گرفتن انبارهاي آذوقه و آب در يمن توسط نيروهاي سعودي خبري به مراتب وحشتناك‌تر از مفقود شدن روزنامه‌نگار سعودي است. در حال حاضر منابع اطلاعاتي تركيه مي‌گويند كه روزنامه‌نگار مفقود شده توسط مقام‌هاي سعودي كشته شده است. «به قتل رساندن» بي‌شك بدترين اقدامي است كه توسط عربستان‌سعودي از سال 2015 در يمن دنبال مي‌شود. همه كساني كه درباره آمار كشتار زنان، كودكان و در كل غيرنظامي‌هاي يمن توسط سعودي شك و ترديد داشتند بايد گزارش جديدي را كه نشان مي‌دهد ائتلاف سعودي عامدانه انبارهاي ذخيره غذايي در يمن را هدف قرار مي‌دهد تا با گرسنگي سيستماتيك مردم را به تسليم شدن وادار كند، بخوانند. براساس گزارشي كه در اين باره منتشر شده حملاتي كه سعودي در سايه آن انبارهاي ذخاير غذا را هدف قرار مي‌دهد برخلاف ادعاهاي نيروهاي ائتلاف تصادفي نيستند و اين نقاط كاملا برنامه‌ريزي شده مورد حملات سعودي قرار مي‌گيرند. براساس گزارشي كه سازمان ملل منتشر كرده انبارهاي غذا در يمن در حالي از سوي سعودي هدف قرار مي‌گيرد كه قريب به 22 ميليون يمني در وضعيت نياز فوري به كمك قرار دارند و 8 و نيم ميليون نفر از اين جمعيت غذاي كافي براي خوردن پيدا نمي‌كنند و گفته مي‌شود كه احتمالا اين رقم به 10 ميليون نفر تا پايان سال مي‌رسد. رييس كمك‌هاي بشردوستانه سازمان ملل در گزارشي كه اخيرا به شوراي امنيت ارجاع داده تاكيد كرده كه اين نهاد با وجود تمام امدادرساني‌هايي كه به يمن انجام مي‌دهد در يك‌قدمي باختن نبرد به قحطي و گرسنگي است. با وجود اين آمار تكان‌دهنده، چهره‌هايي در عربستان سعودي، امارات متحده عربي، واشنگتن، لندن و پاريس هستند كه از آنچه در يمن مي‌گذرد اندك احساس تاسفي نمي‌كنند و همزمان براي پايان دادن به قحطي در يمن كه ساخته و پرداخته دست انسان است همچنان هم پيش‌شرط‌هايي تعيين مي‌كنند تا شايد به مدد اين فشارهاي انساني بتوانند حوثي‌ها را كه كنترل پايتخت و اكثر مناطق در يمن را برعهده دارند، به زانو درآورند. در گزارشي با عنوان استراتژي‌هاي ائتلاف در جنگ يمن، بمباران هوايي و جنگ غذا كه اخيرا منتشر شده، آمده است كه اگر يك نفر خسارت‌هاي وارده بر منابع غذايي مانند مزارع كشاوزي و بنادر ماهيگيري را در كنار حمله به مراكز خريد و بازارها در سه سال گذشته از آغاز جنگ يمن بگذارد، نتيجه مي‌گيرد كه استراتژي نيروهاي ائتلاف در يمن، تخريب هرگونه منابع غذايي است كه در اختيار حوثي‌ها قرار دارد. درحالي كه حملات نظامي ائتلاف به رهبري سعودي از سال 2015 آغاز شد اما از يك سال پس از اين تاريخ يعني از سال 2016، بمباران‌ها مستقيما منابع و انبارهاي غذايي يمني‌ها را هدف قرار داد و اين رويه همچنان هم ادامه دارد. با يك نگاه اوليه به آمار و ارقام مي‌توان متوجه سيستماتيك بودن جنگ غذايي عربستان در يمن شد. در ساحل درياي سرخ در يمن رقمي در حدود 220 قايق ماهيگيري نابود شدند و درنتيجه همين مساله 50درصد از حجم ماهيگيري‌هاي اين منطقه كاسته شده است. در يك حادثه در 16 سپتامبر، 18 ماهيگير يمني توسط نيروهاي ائتلاف دستگير شدند و سپس در حالي كه تصور مي‌كردند آزاد شده‌اند و در حال سوار شدن بر قايق خود بودند هدف حمله هوايي نيروهاي ائتلاف قرار گرفتند. در نتيجه اين حمله همه جز يك نفر جان خود را از دست دادند. البته نيروهاي ائتلاف به رهبري سعودي اين مورد را هم مثل هميشه تكذيب كردند. ائتلاف سعودي حمله خود به يمن را از سال 2015 آغاز كرد. سعودي‌ها به حمايت از منصور هادي و عليه حوثي‌ها در يمن برخاستند و در همه اين سال‌ها ادعا كرده‌اند كه حوثي‌ها مورد حمايت ايران هستند. محمد بن سلمان كه در آن زمان وزير دفاع بود و هنوز به مقام وليعهدي نرسيده بود مغز متفكر پشت اين عمليات بود. حملات هوايي ائتلاف سعودي از حمايت‌هاي نظامي امريكا و حمايت‌هاي لجستيك بريتانيا در اين سال‌ها برخوردار بوده است. اهداف اوليه ائتلاف همگي نظامي بودند اما زماني كه عربستان سعودي و كشورهاي همراه شده با آن نتوانستند در بازه زماني اندك به پيروزي مدنظر در يمن دست پيدا كنند ترجيح دادند مردم را به خاطر مقاومت‌شان در برابر حمله خارجي تنبيه كنند. اينديپندنت به نقل از پروفسور موندي كه وضعيت حمله نظامي به يمن در اين سال‌ها را تحت نظر داشته، مي‌نويسد: از آگوست سال 2015 تغييراتي در استراتژي نظامي عربستان در يمن به وجود آمد كه در نتيجه آن اهداف حملات از مكان‌هاي صرفا نظامي به مكان‌هاي دولتي و غيرنظامي و حتي اقتصادي تغيير كرد. در اين حملات زيرساخت‌هاي شهري براي تامين آب شرب يا زيرساخت‌هاي موجود براي حمل و نقل يا انبارهاي نگهداري مواد غذايي هدف حملات قرار گرفتند. اندك اندك جاده‌ها، مدارس، بازارها، بيمارستان‌ها، كلينيك‌ها، مكان‌هاي تاريخي و همچنين مزارع به اهدافي براي حملات نظامي نيروهاي ائتلاف تبديل شدند. در گزارش مربوط به جنگ غذايي سيستماتيك سعودي در يمن، نگاهي به نقشه‌ها و جدول‌ها تاثير بمباران و ديگر اقدام‌هاي نظامي بر توليد و برداشت محصولات غذايي مورد نياز جمعيت حاضر در يمن گوياي فاجعه‌اي است كه تاكنون رخ داده است. نبود برق براي پمپاژ آب و سوخت براي به راه انداختن ماشين‌ها و تجهيزات كشاورزي همگي نتيجه بمباران زيرساخت‌ها در گوشه و كنار يمن به خصوص صنعا است. خانواده‌ها از فقر به فروختن حيوانات خانگي خود روي آورده‌اند و همزمان هر روز از جمعيتي كه توانايي مالي براي خريد از بازارهاي متفاوت را دارند، كاسته مي‌شود. در بهترين حالت اگر كشاورزان بتوانند محصولات خود را تا مرحله عرضه به بازار حفظ كنند باز خود اين مرحله عاري از مشكل نخواهد بود. حملات نيروهاي ائتلاف از زمان آغاز حصر بندر حديده در ماه ژوئن مرگبارتر از قبل شده است. قريب به 70درصد از واردات يمن از بندر حديده صورت مي‌گيرد و اين بندر قريب به 600 هزار نفر جمعيت دارد.
2 آگوست سال جاري بود كه اصلي‌ترين بازار ماهي در حديده هدف بمباران قرار گرفت كه درنتيجه آن رقم بالايي از غيرنظامي‌ها جان خود را از دست دادند. يك ماه پس از اين حمله، ملك سلمان به تمام سربازان سعودي كه در يمن مي‌جنگند، پاداش داد. نويسنده اين مطلب براي اينديپندنت در ادامه مي‌نويسد: غيبت اعتراض‌هاي بين‌المللي به جنگ يمن در كنار همراهي امريكا و بريتانيا با امارات و عربستان به راحتي توضيح مي‌دهد كه چگونه عربستان در مفقود شدن خاشقچي دست دارد. اگر سعودي‌ها روزنامه‌نگار مفقود شده را كشته باشند چرا بايد نگران خشم افكار عمومي در سطح بين‌المللي باشند؟ سعودي‌ها مي‌دانند كه بدترين جنايت‌ها را در يمن مرتكب شدند اما آبي از آب در سطح بين‌المللي تكان نخورد لذا مرگ يك روزنامه‌نگار در كنسولگري سعودي در استانبول هم چيزي است كه به راحتي از پس آن برخواهند آمد.
آتش جنگ يك ثانيه هم خاموش نمي‌شود
گزارش‌ها درباره جنگ سيستماتيك غذايي سعودي در يمن در حالي منتشر شد كه كميته حقوق كودكان سازمان ملل نيز در بيانيه‌اي از عربستان خواسته كه هدف قرار دادن غيرنظامي‌ها در يمن را متوقف كرده و كساني را كه در حمله غيرقانوني به كودكان در يمن مقصر بوده‌اند تحت پيگرد قانوني قرار دهد. همزمان در بخش‌هاي ديگري از بيانيه اين كميته آمده كه مكانيسم تحقيقاتي كه عربستان و امارات در قالب ائتلاف براي رسيدگي به چرايي حادثه هدف قرار گرفتن اتوبوس حامل كودكان در صنعا در ماه آگوست تشكيل دادند، ديگر اعتبار ندارد. در جريان اين حمله 51 نفر از جمله 40 كودك جان خود را از دست دادند و اين مساله خشم افكار عمومي را برانگيخت. مسوول اين كميته تحقيقاتي سازمان ملل در اين باره به خبرنگاران گفت: ما از نيروهاي ائتلاف مي‌خواهيم كه حملات خود را فورا متوقف كنند چراكه تقريبا 20درصد از آمار غيرنظاميان كشته شده را كودكان تشكيل مي‌دهند. يكي از
5 شهروند غيرنظامي كه در يمن كشته مي‌شود كودك زير 18 سال است و مجموع اين رقم بسيار بالاست. درحالي كه رسانه‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي پوشش گسترده مفقود شدن جمال خاشقچي را در دستور كار قرار داده‌اند، جنگنده‌هاي ائتلاف عربي در جديدترين حملات خود، به دو اتوبوس غيرنظاميان در استان الحديده در غرب يمن حمله كردند. آمار اوليه حكايت از شهادت 15 نفر و مجروحيت 20 نفر دارد. سخنگوي رسمي دولت نجات ملي يمن، اعلام كرد كه حملات عمدي به زيرساخت‌ها، خودروهاي اورژانس و نيز غيرنظاميان، جنايات جنگي عليه شهروندان يمني است.
جنايتكاران تعقيب نشدند
ائتلاف امارات- سعودي كه در جنگ يمن دخيل هستند به پنل متشكل از 18 كارشناس مستقل سازمان ملل گفته‌اند كه تلاش مي‌كنند ميزان خطاهاي انساني در حملات نظامي به يمن را كاهش دهند اما كارشناسان سازمان ملل مي‌گويند كه چنين اراده‌اي در نيروهاي ائتلاف به چشم نمي‌خورد. از ماه مارس سال 2015، 1248 كودك در يمن جان خود را از دست داده‌اند و همين حدود نيز زخمي شده‌اند. يكي ديگر از ايرادهايي كه كميته تحقيقاتي سازمان ملل به عربستان وارد كرده اين است كه از زمان حمله آگوست و حتي حمله‌هاي قبل‌تر از آن‌كه كودكان هدف قرار مي‌گرفتند، هيچ نظامي سعودي يا اماراتي به دليل اين حملات بازخواست نشده يا تحت تعقيب قضايي قرار نگرفته است. از زمان آغاز حمله ائتلاف به يمن قريب به 16 هزار مورد حمله صورت گرفته و اين در حالي است كه تعداد انگشت‌شماري از اين حمله‌ها مورد تحقيق و تفحص قرار گرفته‌اند و اين در حالي است كه يك‌سوم تمام بمب‌هايي كه در يمن به هدف اصابت كرده‌اند، اهداف انساني را نشانه گرفته بودند. در سال 2017 ميلادي، سازمان ملل ائتلاف سعودي- امارات را به دليل آمار بالاي كودكان كشته شده در ليست سياه قرار داد. سازمان ملل وضعيت در يمن را به بدترين بحران بين‌المللي تشبيه مي‌كند كه در جريان آن حداقل 10 هزار نفر جان خود را از دست داده‌اند.
آغاز سال تحصيلي براي بازماندگان
درخواست سازمان ملل از ائتلاف سعودي براي متوقف كردن حملات به يمن در حالي صورت گرفته است كه بازماندگان حمله ماه آگوست سعودي به اتوبوس حامل كودكان روز گذشته سال جديد تحصيلي خود را آغاز كردند. الجزيره در گزارشي در اين باره نوشته است: احمد علي 14 ساله كه دوستان و همكلاسي‌هاي خود را در حمله ماه آگوست سعودي از دست داد به سختي در روز نخست آغاز سال تحصيلي جديد اشك‌هاي خود را كنترل مي‌كند. وي خطاب به خبرنگار الجزيره مي‌گويد: به دشمناني كه خون همكلاسي‌هايم را ريختند، مي‌گويم كه ما انتقام خون آنها را خواهيم گرفت. ما با درس خواندن انتقام خون آنها را مي‌گيريم. خدا را شاكرم كه از آن جنايت جان سالم به در بردم. سال تحصيلي در حالي در يمن آغاز شده كه دانش‌آموزان از اينكه هدف حمله ديگري قرار بگيرند، واهمه دارند. صادق امين در اين باره مي‌گويد: «از اينكه همكلاسي‌هاي خود را ازدست داديم ناراحت هستيم اما همزمان نگرانيم كه دشمن دوباره به مدرسه‌هاي ما حمله كند.»ائتلاف سعودي- اماراتي بارها از هدف قرار دادن مدارس و اتوبوس حامل دانش‌آموزان ابراز ندامت كرده اما عملا كاري براي توقف اين روند انجام نداده است.
