عربستان و ترکیه کجا می‌روند و ایران ما؟

پس از پایان جنگ جهانی دوم در سال 1945 سهم آمریکا در کل تولید ناخالص داخلی جهان چیزی حدود 33 درصد بود. پس از پایان جنگ جهانی دوم و ظهور قدرت‌های جدید اقتصادی در اروپا و ژاپن، طبیعتا سهم آمریکا کاهش یافت. ولی با این وجود آمریکایی‌ها هیچ‌گاه اجازه ندادند که سهم آنها در تولید ناخالص داخلی جهان به کمتر از 24 درصد کاهش پیدا کند. نزدیک‌ترین رقبای آمریکا، ژاپن است که تنها 7 درصد سهم در جهان دارد و در مرحله بعدی آلمان قرار دارد که 5 درصد سهم دارد. بقیه کشورهای اروپایی مانند انگلستان، فرانسه و ایتالیا دارای حجم اقتصادی بین سه تا چهار تریلیون دلار هستند. یعنی عملا به حساب نمی‌آیند. سهم 24 درصدی آمریکا به آن کشور اجازه می‌دهد تا پول خود را به یک پول بین‌المللی تبدیل کند، قوی‌ترین ارتش جهان را داشته باشد و پیچیده‌ترین سرویس اطلاعاتی و جاسوسی. زمانی که آمریکا تصمیم گرفت به افغانستان حمله کند، اروپایی‌ها و به‌ویژه فرانسه با این امر مخالفت کردند. آمریکایی‌ها گفتند در اندازه خود صحبت بکنید، ما نیازی به تایید شما نداریم. نتیجه اینکه وزیر دفاع فرانسه استعفا داد. در هفته گذشته جهان شاهد دو واقعه مهم بود؛ یکی، بهره‌برداری از بخشی از بزرگترین فرودگاه جهان در استانبول ترکیه توسط رئیس‌جمهور آن کشور و دیگری، برگزاری نشست موسوم به داووس صحرا در عربستان سعودی. به رغم تنش‌های به‌وجود آمده در روابط خارجی عربستان به دنبال قتل خبرنگار عربستانی، تعدادی از کشورها و شرکت‌های بزرگ بین‌المللی کنفرانس داووس صحرا را تحریم کردند و نماینده‌ای به آنجا اعزام نکردند. ولی با این وجود در جریان برگزاری این نشست سه روزه، عربستان توانست قراردادهای توسعه‌ای به مبلغ 56 میلیارد دلار با شرکت‌های بزرگ جهانی به امضا برساند. هر دو کشور همسایه ما یعنی ترکیه و عربستان سعودی جزو گروه 20 اقتصاد بزرگ جهان هستند. هر دو کشور هم مسلمانند. یکی خود را خادم حرمین شریفه می‌داند و دیگری حزب خود به نام عدالت و توسعه را یک حزب اسلامی می‌داند. ابعاد اقتصاد ترکیه، به اندازه‌ای افزایش پیدا کرده که حتی آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها نسبت به شرایط اقتصادی آن کشور و کاهش شدید ارزش پول آن کشور احساس نگرانی می‌کنند. زیرا یک درصد از تولید ناخالص داخلی جهان به ترکیه تعلق دارد. کشور ما ایران در شطرنج پیچیده خاورمیانه واقعا در کجا ایستاده است؟ ما دارای پایین‌ترین نسبت سرمایه‌گذاری به تولید ناخالص داخلی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا هستیم. رشد اقتصادی منفی داریم. در روابط خارجی دارای تنش هستیم. دارای یکی از بالاترین نرخ بیکاری در جهان هستیم. با پدیده کاهش شدید قدرت خرید مردم و به‌ویژه طبقه متوسط و قشرهای آسیب پذیر مواجه هستیم.
ادامه صفحه 7