روزنامه جمهوری اسلامی: مروری بر مجموعه آثار علامه طباطبائی

1397/08/22

مروری بر مجموعه آثار علامه طباطبائی

پنج شنبه این هفته سالروز بزرگداشت علامه سید محمد حسین طباطبایی است. به عبارت دیگر 24 آبان سال 1360سالروز درگذشت علامه سید محمد حسین طباطبایی، یکی از دانشمندان و عرفای بزرگ روزگار معاصر، فقیه، فیلسوف، حکیم، مفسر قرآن و نویسنده تفسیر المیزان است.
علامه طباطبایی در سال 1281 در تبریز متولد شد، در پنج سالگی مادر و در 9 سالگی پدر خود را از دست داد؛ وصی پدر او و تنها برادرش محمدحسن الهی، ایشان را برای تحصیل به مکتب فرستاد، تحصیلات ابتدایی شامل قرآن و کتب ادبیات فارسی را از سال 1290 تا 1296 فراگرفت و سپس از سال 1297 تا 1304 به تحصیل علوم دینی پرداخت و به تعبیر خود «دروس متن در غیر فلسفه و عرفان» را به پایان رساند. خود ایشان درباره دوران تحصیلش نوشته ‌است:«در اوایل تحصیل که به صرف و نحو اشتغال داشتم، علاقه زیادی به ادامه تحصیل نداشتم و از این رو هر چه می‌خواندم، نمی‌فهمیدم و چهار سال به همین نحو گذراندم. پس از آن یک‌باره عنایت خدایی دامن گیرم شده عوضم کرد و در خود یک نوع شیفتگی و بیتابی نسبت به تحصیل کمال، حس نمودم. به طوری که از همان روز تا پایان ایام تحصیل که تقریبا هفده سال طول کشید، هرگز نسبت به تعلیم و تفکر درک خستگی و دلسردی نکردم و زشت و زیبای جهان را فراموش نموده و تلخ و شیرین حوادث، برابر می‌‌پنداشتم. بساط معاشرت غیر اهل علم را به کلی برچیدم، در خورد و خواب و لوازم دیگر زندگی، به حداقل ضروری قناعت نموده باقی را به مطالعه می‌‌پرداختم؛ بسیار می‌‌شد به ویژه در بهار و تابستان که شب را تا طلوع آفتاب با مطالعه می‌گذراندم و همیشه درس فردا را شب پیش مطالعه می‌‌کردم و اگر اشکالی پیش می‌‌آمد با هر خودکشی بود حل می‌‌نمودم و وقتی که به درس حضور می‌‌یافتم از آنچه استاد می‌‌گفت قبلا روشن بودم و هرگز اشکال و اشتباه درس را پیش استاد نبردم."
علامه طباطبایی بعد از تحصیل در مدرسه طالبیه تبریز همراه برادرشان به نجف می‌‌روند و 10 سال تمام در نجف به تحصیل علوم دینی و کمالات اخلاقی و معنوی مشغول می‌‌شوند. علامه طباطبایی علوم ریاضی را در نجف اشرف نزد آیت‌الله سید ابوالقاسم موسوی خوانساری نوه آیت‌الله العظمی سید ابوالقاسم خوانساری بزرگ فراگرفت. او دروس فقه و اصول را نزد استادانی چون آیات عظام محمد حسین نائینی و محمدحسین غروی اصفهانی خواند.
استاد او در فلسفه حکیم متاله، آیت‌الله سید حسین بادکوبه‌ای بود که سالیان دراز در نجف اشرف در معیت برادرش سید محمدحسن الهی طباطبایی، نزد او به درس و بحث مشغول بودند. ایشان معارف الهیه و اخلاق و فقه الحدیث را نزد عارف بزرگ آیت‌الله سیدعلی قاضی طباطبایی آموختند و در سلوک و مجاهدات نفسانیه و ریاضات شرعیه تحت نظر و تعلیم و تربیت آن استاد کامل بودند. علامه در مدتی که در نجف مشغول تحصیل بود به علت تنگی معیشت و نرسیدن مقرری، مجبور به مراجعت به ایران می‌‌شود و مدت 10 سال در قریه شادآباد تبریز به زراعت و کشاورزی مشغول می‌‌شود؛ فرزند ایشان می‌‌گوید: «خوب به یاد دارم که پدرم دائما و در تمام طول سال مشغول فعالیت بود و کارکردن ایشان در فصل سرما در حین ریزش باران و برف‌های موسمی درحالی که چتر به دست گرفته یا پوستین به دوش داشتند امری عادی تلقی می‌‌شد، در مدت 10سال بعد از مراجعت علامه از نجف به روستای شادآباد و بدنبال فعالیت‌های مستمر ایشان قنات‌ها لایروبی و باغ‌های مخروبه تجدید خاک و اصلاح درخت شده و در عین حال چند باغ جدید احداث گردید و یک ساختمان ییلاقی هم در داخل روستا جهت سکونت تابستانی خانواده ساخته شد و در محل زیرزمین خانه حمامی به سبک امروزی بنا نمود."

علامه طباطبایی بعد از مدتی اقامت در تبریز در سال 1325تصمیم می‌گیرد به قم برود و تدریس دروس را آغاز نماید. پس از مدتی که به اصرار برخی علما مجلس درس روزانهٔ اسفار او تعطیل شد، با اصرار طلاب، تدریس شفا را آغاز کرد، در این میان، وی به تشکیل کلاس‌‌های شبانه اسفار پرداخت که هفته‌ای دو شب (شب پنج‌شنبه و جمعه) و به صورت سیار در خانه شاگردان تشکیل می‌‌شد و تعداد معدودی شاگرد ثابت در آن شرکت می‌‌کردند. حضور در این کلاس‌ها بدون اجازه خود او مقدور نبود.
تالیفات علامه
تفسیر المیزان
علامه طباطبایی تالیفات فراوانی دارد که از میان آنها دو اثرش شاخص است و بیشتر از سایر آثار وی مورد توجه قرار گرفته ‌است، نخست تفسیر المیزان است که در 20 جلد و طی 20 سال به زبان عربی تالیف شده‌ است. در این تفسیر، از روش «تفسیر قرآن به قرآن» استفاده شده و علاوه ‌بر تفسیر آیات و بحث‌های لغوی در بخش‌هایی جداگانه با توجه به موضوع آیات مباحث روایی، تاریخی، کلامی، فلسفی و اجتماعی نیز دارد.
اصول فلسفه و روش رئالیسم
اثر شاخص دیگر علامه «اصول فلسفه و روش رئالیسم» است، این کتاب شامل 14 مقاله فلسفی است که طی دهه‌های 20 و 30 شمسی تالیف شده و توسط استاد شهید آیت‌الله مطهری و با رویکرد فلسفه تطبیقی شرح داده شده‌ است. اصول فلسفه و روش رئالیسم، اثرى سترگ و گران‌ سنگ در فلسفه اسلامى و حاصل بحث‌‌هاى فلسفى فیلسوف گرانقدر استاد علامه سید محمد حسین طباطبائى است. نخستین مقاله درباره چیستى فلسفه، مقاله دوم، فرق میان فلسفه و سفسطه، سومین مقاله علم و ادراک، مقاله چهارم ارزش معلومات و پنجم پیدایش کثرت در ادراکات، ششمین مقاله ادراکات اعتبارى، مقاله هفتم پیرامون وجود... و در نهایت در چهاردهمین مقاله درباره خداى جهان و جهان بحث شده است.
آثار علامه محمدحسین طباطبایی(به استثنای تفسیر المیزان) را می‌‌توان به دو بخش تقسیم کرد: کتاب توحید، کتاب انسان، رساله وسائط به زبان عربی و کتاب‌های شیعه در اسلام، قرآن در اسلام، وحی یا شعور مرموز، اسلام و انسان معاصر، حکومت در اسلام، سنن النبی، علی و فلسفه الهی، خلاصه تعالیم اسلام، رساله در حکومت اسلامی و نسب ‌نامه خاندان طباطبایی از آثار ایشان به زبان فارسی است که در ادامه به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم.
آغاز فلسفه
آغاز فلسفه، ترجمه گویا، علمى و روان از کتاب گران‏سنگِ «بدایه الحکمه» تالیف مرحوم علامه طباطبائى است که در آن، علاقه ‏مندان فلسفه را با بحث‏‌هاى مقدماتى فلسفه به صورت دقیق و منظم، آشنا مى ‏کند. این کتاب را آیت‌الله محمد على گرامى که خود از اساتید مشهور و پرسابقه فلسفه ‏اند به فارسى ترجمه کرده ‏اند. اثر حاضر، درباره این موضوعات بحث کرده است: کلیات مباحث هستى، وجود ذهنى و خارجى، مواد سه‏ گانه وجوب، امکان و امتناع، ماهیت، معقولات عشر، علت و معلول، واحد و کثیر، سبق و لحوق، قوه و فعل، علم و عالم و معلوم، مسائل مربوط به واجب ‏الوجود.
انسان از آغاز تا انجام
نحوه آفرینش انسان چگونه بود؟ فلسفه خلقت چه بود؟ در این دنیا چگونه باید باشد؟ پس از آن و در دنیاى دیگر، مراحل انسان چیست: قبر، برزخ، رستاخیز، نامه اعمال و.... همه این مراحل از موضوعات بسیار ژرف و پر معنایى است که متفکر بزرگ اسلامى علامه طباطبائى در «کتاب الانسان» آنها را کاویده و وجود آدمى را در سه مرحله بررسى کرده است: قبل از دنیا، در دنیا، بعد از دنیا.
بررسی‌های اسلامی (دو جلد)
جلد اول: بررسى‌هاى اسلامى، مجموعه مقاله‌ها، پرسش‌ها و پاسخ‏‌هایى است که علامه طباطبائى به مناسبت‌هاى گوناگون به نگارش آن‌ها همت ورزیده یا سوال‏‌هایى را در طول سالیان متمادى به صورت کتبى پاسخ داده است. این نگاشته‏‌هاى ارزش‏مند که هر یک در گوشه‏ اى و نزد صاحب‏ نظرى، یافت مى‏ شد، به همت استاد سیدهادى خسروشاهى گردآورى و در دو جلد با نام «بررسى‌هاى اسلامى» با موضوعات زیر، تنظیم شده است: جلد اول: اسلام‏ شناسى، امامت و تشیع، مسائل قرآنى، مقام و موقعیت زن در اسلام. جلد دوم: مسائل فلسفى، مسئله آفرینش و رستاخیز، مسائل اجتماعى اسلام، مسائل گوناگون.
جلد دوم: بررسى‌‏هاى اسلامى، مجموعه مقاله‌ها، پرسش‏‌ها و پاسخ‏‌هایى است که علامه طباطبائى به مناسبت‌هاى گوناگون به نگارش آن‌ها همت ورزیده یا سوال‌هایى را در طول سالیان متمادى به صورت کتبى پاسخ داده است. این نگاشته‏‌هاى ارزش‏مند که هر یک در گوشه‏ اى و نزد صاحب‏ نظرى، یافت مى ‏شد، به همت استاد سیدهادى خسروشاهى گردآورى و در دو جلد با نام «بررسى‌هاى اسلامى» با موضوعات زیر، تنظیم شده است: جلد اول: اسلام‏ شناسى، امامت و تشیع، مسائل قرآنى، مقام و موقعیت زن در اسلام. جلد دوم: مسائل فلسفى، مسئله آفرینش و رستاخیز، مسائل اجتماعى اسلام، مسائل گوناگون.
تعالیم اسلام
تعالیم اسلام، مجموعه قوانین و مقررات فطرى است که سعادت دنیا و آخرت، بشر را تامین مى‌ کند. این تعالیم از جنبه‌‌هاى مختلف فلسفى، کلامى، اقتصادى، اجتماعى، سیاسى، فرهنگى و تربیتى، گوناگون و گسترده است. بى‌ تردید گزینش مقوله‌‌هایى از آن، کار دین‌ شناسانى است که بر زوایاى گوناگون آن، تسلط و تبحر دارند و نقش آن‌ها را در ارتباط با منظومه دین، به نیکى مى‌ شناسند. اثر حاضر با نام «تعالیم اسلام» دست‌ چینى از موضوعات اسلامى است که به انتخاب و قلم متفکر بزرگ اسلامى، علامه سید محمد حسین طباطبائى در سه بخش تنظیم شده است: اعتقادات، اخلاق، احکام. ذیل هر یک از این بخش‌‌ها، مطالب عمیق و خواندنى طرح شده است.
رسالت تشیع در دنیای امروز
رسالت تشیع، بسط توحید و گسترش اسلام براساس آموزه‏‌هاى اهل‌بیت‏ علیهم ‏السلام است. عالمان شیعى، از همان سده‌هاى نخستین، با همت‌هایى کوه‏سان، همین راه و روش را پیموده و با حفظ هویت خود، در مسیر «وحدت اسلامى» گام نهاده‌‏اند. اثر حاضر یکى از تلاش‏‌هاى علمى متفکر بزرگ شیعى، حضرت علامه طباطبائى است که در آن به موضوعات زیر پرداخته است. بشارت مذهب تشیع، معادشناسى از نظر شیعه، پیدایش سیر معنوى و عرفان، این اثر با توضیحات و مستند سازى مرحوم آیت‌الله احمدى میانجى، غناى بیشترى یافته است.
رساله لب اللباب به ضمیمه مصاحبات
فیلسوف و متفکر بزرگ اسلامى علامه سید محمد حسین طباطبائى (ره)، از ماه صفر تا جمادى الاولى 1400 هجری قمرى به مدت چهار ماه در تهران اقامت داشتند. یکى از شاگردان مبرز ایشان، آیت‌الله سید محمد حسین حسینى طهرانى (ره)، فرصت را مغتنم شمرده و در غالب روزها، چند ساعتی از محضر ایشان بهره برده و مطالب خود را در قالب سوال، طرح مى ‏کرده و علامه طباطبائى هم آن پرسش‌ها را به تفصیل، پاسخ می‌گفته است که اینک مجموعه آن‌‌ها تحت عنوان «مصاحبات»، پیش روى شماست. شاید بحث‌هاى این کتاب که از هر نظر، بدیع و عمیق است، در هیچ یک از آثار علامه طباطبائى یافت نمى ‏شود، این مباحث در پنج قسمت تنظیم شده است: قرآنى، فلسفى، عرفانى، علمى و تاریخى. ضمیمه این اثر نیز رساله «لب اللباب» می‌باشد که در مورد شیوه درست سیر و سلوک، مطابق با آموزه‌‌های شیعه است.
روابط اجتماعی در اسلام
آفرینش با ائتلاف و به هم پیوستگى قرین و ملازمند و همه اجزاى آن دست به دست هم منظومه دقیقى را ساخته ‏اند. اسلام نیز که دینى فطرى است این ‏چنین است که به راه و رسم خلقت مى ‏رود و زندگى اجتماعى و روابط سالم برخاسته از آن را ارج مى ‏نهد و بدین سان به همه جنبه‌هاى وجودى انسان پاسخ مى ‏دهد. اساساً یکى از ملاک‏‌هاى سنجش دین فطرى، اجتماعى بودن آن است. چگونگى روابط اجتماعى در اسلام و پى ‏بردن به ماهیت و بایستگى آن، از بحث‌هاى بسیار دقیقى است که متفکر بزرگ اسلامى علامه طباطبائى در تفسیر گران‏قدر «المیزان» آورده ‏اند. اثر حاضر، ترجمه آن بحث‏‌هاست که به ضمیمه مباحثى چون: جبر و تفویض، معجزه، تقلید و پیروى از خرافات و محکم و متشابه و تاویل در قرآن، تقدیم مى ‏شود.
سنن النبی (ص)
به فرموده قرآن کریم، پیامبر گرامى اسلام (ص) الگو و اسوه همه انسان‏‌هاست و رفتار و گفتار آن بزرگوار، منبع اصیل و بسیار اطمینان ‏بخشى برای زندگی است. لذا تاسّى به این اسوه حسنه، شناخت سنت‏‌هاى آن حضرت، یک ضرورت است.... علامه سید محمدحسین طباطبائى در اثر حاضر، بخشی از سنن پیامبر اسلام (ص) را در این زمینه‌ها آورده است: آداب معاشرت، زینت کردن، سفر، زناشویى، خوردنى‌ها و آشامیدنى‏‌ها، امور مربوط به اموات، آداب نماز، قرائت قرآن، آداب دعا و...
شیعه
شیعه، تفسیر درست تعالیم قرآن و سیره نبوى را در پیروى از اهل‌بیت پیامبر(ص) مى ‏داند. این گرایش از نخستین سال‏‌هاى صدر اسلام پدید آمد و در پیروى مطلق از اهل‏بیت پیامبر تجلى و استمرار یافت. داستانِ شکل‏ گیرى شیعه، مشکلات و موانعى که بر سر راه آن ایجاد شد، تهمت‏‌هاى ناروا به شیعه، چگونگى مرجعیت اهل‌بیت «ع»، پى ‏ریزى علوم توسط آنان، طرز تفکر فلسفى در بیانات آنان، پاسخ به شبهه‏‌ها و سوال‏‌هاى گوناگون، از جمله مباحثى است که در این کتاب از آن‌ها به طور مستند و منطقى، بحث شده است. این کتاب در واقع، حاصل گفت ‏وگوها و نیز نامه‌هایى است که میان پرفسور‌ هانرى کُرْبَن، محقق بزرگ فرانسوى و نیز متفکر شهیر اسلامى علامه طباطبائى در سال 1338ش صورت گرفته و با توضیحات و تحقیقات دو تن از شاگردان برجسته علامه، آقایان: على احمدى میانجى و سید هادى خسروشاهى پر بارتر شده است.
قرآن در اسلام
قرآن، ریشه‌ دارترین مدرک اسلامى است که محور همه تلاش‌‌هاى فرد و اجتماع مسلمان است. استاد علامه طباطبائى، مفسر بزرگ اسلامى، با سال‌‌ها تدبر در این کتاب عظیم، جایگاه قرآن را در اسلام در این فصل‌‌ها نگاشته است: ارزش قرآن مجید در میان مسلمانان؛ چگونگى تعلیم قرآن؛ وحى قرآن مجید؛ رابطه قرآن مجید با علوم؛ ترتیب نزول قرآن و انتشار آن در میان مردم.
گلچینی از معارف تشیع
پس از دو کتاب «قرآن در اسلام» و «شیعه در اسلام» سومین اثر این مجموعه که به پیشنهاد یکی از اساتید مغرب زمین، توسط علامه طباطبائی نوشته شده است، اثر «گلچینی از معارف تشیع» است که متونی از دعاها و معنویات ائمه تشیع، همراه با شرح حال مختصری از امامان شیعه و متن عهدنامه مالک‌ اشتر است.
مجموعه رسائل (سه جلد)
جلد اول: متفکر بزرگ اسلامی، علامه طباطبائی، علاوه بر کتاب‌‌های مستقل، رساله‌‌های کوچکی هم دارند که در آن‌ها مطالب عمیق فلسفی، عرفانی و دینی مطرح شده و به سبب همین ژرفایی، مورد توجه دانشوران مسلمان قرار گرفته است. این رساله‌‌ها را چند تن از دانشمندان اسلامی ترجمه و شرح کرده‌‌اند و اینک یک‌ جا و در سه جلد با این عنوان‌‌ها ارائه می‌شود: جلد اول: اثبات واجب‌ الوجود، توحید، خلق جدید پایان‌ ناپذیر، وحی، علی و فلسفه الهی، اعجاز و معجزه. جلد دوم: رساله الولایه، علم، برهان و علم امام. جلد سوم: تعلیقات بر بحارالانوار، تعلیقات بر اصول کافی، ذوالقرنین یا کورش، خلقت انسان و جهان تکامل و اعجاز از دیدگاه قرآن.
جلد دوم: متفکر بزرگ اسلامی، علامه طباطبائی، علاوه بر کتاب‌‌های مستقل، رساله‌‌های کوچکی هم دارند که در آن‌ها مطالب عمیق فلسفی، عرفانی و دینی مطرح شده و به سبب همین ژرفایی، مورد توجه دانشوران مسلمان قرار گرفته است. این رساله‌‌ها را چند تن از دانشمندان اسلامی ترجمه و شرح کرده‌‌اند و اینک یک‌ جا و در سه جلد با این عنوان‌‌ها ارائه می‌شود: جلد اول: اثبات واجب‌ الوجود، توحید، خلق جدید پایان‌ ناپذیر، وحی، علی و فلسفه الهی، اعجاز و معجزه. جلد دوم: رساله الولایه، علم، برهان و علم امام. جلد سوم: تعلیقات بر بحارالانوار، تعلیقات بر اصول کافی، ذوالقرنین یا کورش، خلقت انسان و جهان تکامل و اعجاز از دیدگاه قرآن.
جلد سوم: متفکر بزرگ اسلامی، علامه طباطبائی، علاوه بر کتاب‌‌های مستقل، رساله‌‌های کوچکی هم دارند که در آن‌ها مطالب عمیق فلسفی، عرفانی و دینی مطرح شده و به سبب همین ژرفایی، مورد توجه دانشوران مسلمان قرار گرفته است. این رساله‌‌ها را چند تن از دانشمندان اسلامی ترجمه و شرح کرده‌‌اند و اینک یک‌ جا و در سه جلد با این عنوان‌‌ها ارائه می‌شود: جلد اول: اثبات واجب‌ الوجود، توحید، خلق جدید پایان‌ ناپذیر، وحی، علی و فلسفه الهی، اعجاز و معجزه. جلد دوم: رساله الولایه، علم، برهان و علم امام. جلد سوم: تعلیقات بر بحارالانوار، تعلیقات بر اصول کافی، ذوالقرنین یا کورش، خلقت انسان و جهان تکامل و اعجاز از دیدگاه قرآن.
نسب نامه خاندان طباطبائی
سلسله سادات طباطبائی، جملگی از خاندان «ابراهیم طباطبا» هستند که فرزند «اسماعیل دیباج» و او هم فرزند ابراهیم عمر، فرزند «حسن مثنی» است. حسن مثنی، فرزند بلافصل امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) است. از این سلسله، عالمان، عارفان و دانشوران فراوانی سربرآورده‌‌اند که علامه سید محمد حسین طباطبائی یکی از شخصیت‌‌های برجسته آن‌‌هاست. در اثر حاضر «نسب‌ نامه خاندان طباطبائی» را از قلم و بیان، علامه سید محمد حسین طباطبائی و نیز مقدمه استاد سید هادی خسروشاهی درباره سادات طباطبائی، می‌خوانیم.
نهایت فلسفه
"نهایت فلسفه"، ترجمه سلیس و روانى از کتابِ پر ارجِ «نهایه الحکمه»، تالیف مرحوم علامه طباطبائى است که در آن، مسائل عمیق و دشوار فلسفى را به مدد برهان و ابتکار فلسفى و ذهن و ذوق مثال‏ زدنى، تعلیم مى‏ دهد. این اثر در واقع، خواننده را با خود تا قله‌هاى فلسفه و نهایت حکمت، مى ‏برد و از سیر در مسائل فلسفى مشعوف مى ‏سازد. موضوعاتى که در کتاب حاضر بحث شده این‌هاست: مسائل کلى وجود، وجود مستقل و وجود رابط، مواد قضایا، ماهیت و احکام آن، مقولات ده‏ گانه، واحد و کثیر، علت و معلول، قوه و فعل، سبق و لحوق و قدم و حدوث، عقل و عاقل و معقول، درباره واجب‏ الوجود.
رسائل توحیدی
رسائل توحیدی، اثری ژرف درباره بنیادی‌‌ترین اصل اسلامی ـ توحید ـ است. مولف در این کتاب با تبحر و چیره‌ دستی در علوم عقلی و نقلی، مطالب عمیقی را درباره توحید در چهار رساله بررسی کرده است: رساله اول در خصوص وحدت حقّه وجود و توحید اطلاقی ذات اقدس اله، است. رساله دوم، مربوط به اسم‌‌ها و اوصاف حضرت حق می‌باشد که همان تعینات ذات مقدس است. رساله سوم، راجع به افعال الهی و متفرعات آن، مانند قضا و قدر، بداء، جبر و تفویض و... است. رساله چهارم درباره موجوداتی است که واسطه فیض میان حق تعالی و عالم ماده‌‌اند.
شیعه در اسلام
شیعه، مذهبى ریشه‌‌دار و اصیل در اسلام است که همیشه عقلانیت و معنویت را در همه عرصه‌‌هاى زندگى فردى و اجتماعى رقم زده است. اثر حاضر که به خامه برجسته‌‌ترین عالم شیعى معاصر، نگاشته شده، دورنماى کلى این مذهب را در سه بخش معرفى مى‌ کند: 1. کیفیت پیدایش و نشو و نماى شیعه 2. تفکر مذهبى شیعه 3. اعتقادات اسلامى از نظر شیعه دوازده امامى.

لینک منبع خبر 167 بازدید:

«پرونده باز است» (اعتماد) تعطیلی شنبه یا پنج‌شنبه؟ (جوان)عشق و خیانت در «قطب شمال » «مست عشق » عام هپسند و صعود سخت فوتسال (خراسان) طوفانی که پرده از چهره غرب کنار زد (یادداشت روز) (کيهان)

سایر اخبار این روزنامه