رئیس جمهور و فرصت کم عمل به وعده‌ها

 
 
رئیس جمهور با تکیه بر آرای مردم بر مسند ریاست جمهوری به عنوان دومین جایگاه اساسی در ساختار قدرت جمهوری اسلامی ایران بر ریاست قوه مجریه تکیه می‌زند. او رئیس دولت است؛البته نه دولت به معنای مجموعه حاکمیتی و حکومتی که به عنوان ریاست قوه مجریه و باید در زمان کمپین انتخاباتی خود در حد و اندازه رئیس قوه مجریه به مردم وعده دهد؛ چراکه رئیس‌جمهور مرد دوم در قانون اساسی است. قدرت رئیس جمهور به عنوان رئیس قوه مجریه در عملیاتی کردن وعده‌هاست. در مرحله نخست باید آموزش از منظر فرهنگ سیاسی به مردم داده شود که اساسا آنچه مدنظر است این است که در زمانه انتخاب و انتخابات مردم باید تفکر جدی داشته باشند که وعده‌های انتخاباتی تا چه اندازه با واقعیت امر و حقایق نهفته در گزاره های مطرح شده از طرف کاندیدا‌ها منطبق است و بدین ترتیب به راستی آزمایی گزاره‌های داده شده بپردازند. اما مساله‌ای که مطرح می‌شود این است که همه کاندیداها بالاتر از حد توانایی‌های موجود یک رئیس جمهور در قانون اساسی ایران و تجارب ناشی از این 4 دهه پس از انقلاب، به بیان وعده‌هایی می‌پردازند که در بین آنها مردم به سمت کسی می‌روند که آن وعده‌ها را محکم‌تر و با قاطعیت بیشتر بیان کند. به این ترتیب می‌توانیم بگوییم که این وعده‌ها در رای مردم حتی با راستی‌آزمایی به شیوه‌ای که در عصر انتخابات به‌ویژه بعد از انجام مناظره‌ها و تاثیر آن بوده تا حدود زیادی موثر واقع شده است. به‌گونه‌ای که حتی در همان زمان برخی از افراد در عین آگاهی به اینکه این وعده‌ها نمی‌تواند تحقق بیرونی پیدا کند و از منظر ساختاری این وعده‌ها دست نیافتنی است؛ به سمت و سویی گرایش پیدا می‌کنند که در پرتو آن بتوانند پاسخگوی رقابت و نوع گرایش خاص خود به صحنه سیاست باشند. به این ترتیب در عین دانایی؛ جذب شعارها شده و وارد محیط بازی می‌شوند و تبعات و پیامدهای آن را پذیرا می‌گردند. اما اینکه رئیس جمهور فعلی ایران تاچه حد می‌تواند به وعده‌ها عمل کند؛ باید اذعان کرد 6 سال از 8 سال ریاست جمهوری او در حال پایان است و در این 6 سال فرصت‌های بسیارگرانبهایی برای عمل به وعده‌ها وجودداشته، اما از ظرفیت‌های‌ موجود در این وعده‌ها در یک وضعیت تقریبا مناسب در دور اول ریاست جمهوری و مناسب تر پس از رای آوردن در دور دوم با آرای بالاتر استفاده بایسته و شایسته‌ای صورت نپذیرفته است. این عدم استفاده در ارتباط با امکان حصول موقعیت برای عملیاتی کردن وعده‌ها، تردیدها و نگرانی‌هایی ایجاد کرده است. اگر روحانی همانطور که در شاهرود تاکید کرد که بر آن است که همه وعده‌های انتخاباتی خود را عملیاتی کند، عملیاتی شدن آنها در این فرصت می‌تواند شگفتی برای آیندگان باشد و بی‌تردید اگر او بتواند به وعده‌ها فعلیت بخشد، خواهد توانست نه تنها اثر ماندگار که پیامدهای بسیار فراخ‌تر از عصر و زمانه خود بر جای بگذارد.
* آینده پژوه سیاسی و اجتماعی