تأملی بر ادعای امریکا

علی بیگدلی
کارشناس مسائل بین‌الملل

موضوع آزمایش موشکی کشورمان در حالی بار دیگر در نشست شورای امنیت سازمان ملل و پشت درهای بسته مورد بررسی قرار گرفته است که وزیر خارجه امریکا اخیراً مدعی شده بود جمهوری اسلامی ایران موشک‌هایی را آزمایش کرده که قابلیت حمل چند کلاهک جنگی را دارد. مایک پمپئو  اخیراً در توئیتر خود عنوان کرده بود که «ایران یک فروند موشک بالستیک قادر به حمل کلاهک هسته‌ای را آزمایش کرده است.» وی این آزمایش را مغایر قطعنامه شماره ۲۲۳۱ شورای امنیت دانسته بود. قطعنامه‌ای که وی به آن اشاره دارد، مصوبات قبلی شورا حاوی تحریم بین‌المللی ایران را لغو کرد و در آن ازکشورمان خواسته شده که از تولید موشک‌های بالستیک که برای حمل کلاهک هسته‌ای طراحی شده، خودداری کند. این قطعنامه همچنین کشورهای دیگر جهان را از انتقال فناوری و اقلام مورد استفاده در برنامه موشکی ایران منع می‌کند. در پی ادعای پمپئو بود که وزارت خارجه فرانسه آزمایش اخیر موشکی را « تحریک آمیز » توصیف کرد و جرمی‌هانت  وزیر امور خارجه بریتانیا نیز در بیانیه‌ای ادعا کرد که آزمایش موشکی اخیر ایران «مغایر قطعنامه شورای امنیت بوده است» و افزود که بریتانیا قاطعانه خواستار  توقف این گونه آزمایش‌هاست. علی الظاهر متعاقب این موضعگیری‌ها، بریتانیا و فرانسه خواستار تشکیل جلسه شورای امنیت در این باره شدند.


درباره ادعاهای مایک پمپئو چند نکته محل تأمل است. نخست، اشاره وزیر امور خارجه امریکا به قابلیت حمل کلاهک هسته ای این موشک ها بوده که محل بحث قرار گرفته و از سوی سایر مقام‌های این کشور هم تکرار شده است. این ادعا در حالی مطرح شده است که به موجب برجام و مذاکراتی که ایران و شش کشور 1+5 داشتند، ملاحظات و نگرانی جامعه جهانی از روند فعالیت‌های هسته‌ای ایران و امکان دستیابی آن به سلاح هسته‌ای برطرف شده و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به عنوان نهاد ناظر بر اجرای تعهدات فنی تهران تعیین شده است. چنان‌که این سازمان 14 بار از زمان دستیابی به برجام پایبندی کامل ایران به این توافق را مورد تایید قرار داده است. بنابراین در شرایطی که جمهوری اسلامی هیچ گونه فعالیت مشکوک و خارج از نظارتی برای رسیدن به تسلیحات هسته‌ای و طبیعتاً موشک‌هایی با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای ندارد، ادعای امریکا نمی‌تواند محلی از اعراب داشته باشد.
بویژه اینکه این کشور با خروج از برجام عملاً به نظرات کارشناسی آژانس بی اعتنایی کرده و رسماً همه ساز و کارهای تعیین شده و مورد وثوق جامعه جهانی در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای ایران را زیر سؤال برده است. 
از طرف دیگر، امریکا در شرایطی چنین ادعایی را تکرار می‌کند که در مسیر تقویت سیاست فشار علیه جمهوری اسلامی ایران گام برمی‌دارد. سیاستی چند وجهی که با استناد به ادعاهایی بی پایه و غیر مستند می‌کوشد سایر کشورهای جامعه جهانی را با خود همراه سازد. به رغم اینکه رویه این کشور در ایجاد اجماع و همراه ساختن شرکای اروپایی‌اش برای دفاع از سیاست خروج از برجام که خود نقض کننده قطعنامه 2231 سازمان ملل هم بوده با شکست روبه‌رو بوده است اما ادعای فعالیت موشکی ایران موضوعی است که پیش از این هم از جمله ملاحظات و موضوعات ادعایی اروپایی‌ها بوده است. چنان که پیشتر انجام آزمایش‌های مشابه موشکی ایران با ابراز نگرانی از سوی این کشورها مواجه شده بود.
شاید همین دغدغه مشترک میان اروپا و امریکا فرصتی را برای مقام‌های این کشور فراهم کند تا با مورد توجه قرار دادن آزمایش‌های موشکی ایران، بستری را برای فشار دوباره علیه کشورمان فراهم کند. بستری که به نظر می‌رسد با توجه به شکاف به وجود آمده میان امریکا و شرکای اروپایی‌اش بر سر برجام و طیف زیادی از سایر موضوعات بین‌الملل ایجاد آن سخت‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.