توسعه ایران؛ فرصت‌ها و چالش‌ها

 
 
دموکراسی یا مردمسالاري مفهومی در بر گیرنده مشارکت مردم در تصمیم‌گیـري‌هـاي جامعـه و به معنای «قدرت مردم» است. به عبارت دیگر دموکراسی، مشارکت مردم در مسائلی است که زندگی آنها را تحت تـأثیر قرار می‌دهـد. مباحث توسعه و دموکراسی و تاثیرات آنها بریکدیگر، از جمله موضوعاتی هستند که در چند دهه اخیر بسـیار مـورد توجـه و مطالعه اندیشمندان سیاسی و اقتصادي بوده‌اند. واژه توسعه به منظور، تکامل و پیشرفت است. بعد از جنگ جهانی دوم و در دهه‌های ۱۹۵۰–۱۹۶۰ این واژه مترادف با نوسازی، رشد و صنعتی شدن بود، اما اکنون توسعه به دو بخش سیاسی و اقتصادی صنعتی تقسیم می‌شود. توسعه سیاسی هم به دو بخش توسعه آزادی‌ها و شراکت در سرنوشت و توسعه انسانی تقسیم می‌شود. توسعه انسانی به افزایش رفاه کل جامعه به‌ویژه شهروندان محروم اشـاره دارد، در واقـع ایـن متغیر کیفیت زندگی انسان‌ها را نشان می‌دهد و شامل سرانه تولید ناخالص داخلی، امید به زندگی و سطح باسوادي افراد است. بدون صحبت کردن درباره امنیت، نمی‌توان از توسعه سخن گفت. نمی‌توان در منطقه‌ای که امنیت وجود ندارد سرمایه‌گذاری کرد ولی امنیت باید ابزاری برای توسعه باشد. ایران در چند دهه گذشته توانسته در حفظ امنیت داخلی و خارجی موفق عمل کند. شاخص توسعه انسانی ترکیبی است برای سنجیدن موفقیت در هر کشور و دارای سه معیار است: زندگی طولانی و سالم، دسترسی به دانش و معرفت و سطح زندگی مناسب. هدف توسعه انسانی، پرورش قابلیت‌های انسانی محسوب می‌شود. رشد اقتصادی، ابزار و نه هدف توسعه است. علاوه بر این رشد تولید ناخالص داخلی لزوما به معنای پیشرفت در توسعه انسانی نیست. به عبارت دیگر، رشد اقتصادی و رشد تولید ناخالص داخلی شرط کافی توسعه یافتگی محسوب نمی‌شوند. از سال ۱۹۹۰، هر ساله گزارشی با نام گزارش توسعه انسانی توسط برنامه توسعه سازمان ملل متحد منتشر می‌شود و در آن کشورها در شاخص‌های مختلفی مانند شاخص‌های آموزشی، بهداشتی، اقتصادی، اجتماعی، محیط ‌زیستی، سیاسی و... مورد مقایسه قرار می‌گیرند. در گزارش توسعه انسانی، کشورها را بر اساس میزان شاخص توسعه انسانی به گروه‌های کشورهای با توسعه انسانی بسیار زیاد، کشورهای با توسعه انسانی زیاد، کشورهای با توسعه انسانی متوسط و کشورهای با توسعه انسانیِ کم(پایین) تقسیم می‌کنند. در گزارش سال ۲۰۱۰، ایران در گروه کشورهای با توسعه انسانی زیاد(بالا) قرار گرفته‌است.
ادامه صفحه3