کنکور حذف شدنی نیست

 وزیر آموزش و پرورش در یک پیام توئیتری با هشتگ «خداحافظ کنکور» از تعیین تکلیف نهایی کنکور سال آینده خبر داد و نوشت: «ورود به ۸۵ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها نیازی به شرکت در کنکور و تحمل اضطراب‌های طاقت‌فرسا ندارد و صرفا سوابق تحصیلی ملاک عمل است. از همراهی وزارت علوم برای این موفقیت متشکرم». آقای بطحایی ظاهرا از وزارت علوم هم جلو افتاده و تلاش کرده که افتخار حذف کنکور را به نام خودش ثبت کند. چند نکته را باید به توئیت آقای وزیر اضافه کرد: اول اینکه عدد 85 درصد دقیق نیست و 87 درصد درست است. ثانیا حذف کنکور در برخی دانشگاه‌ها و برخی رشته‌ها، به دلیل افزایش ظرفیت دانشگاه‌ها به‌خصوص دانشگاه پیام نور و دانشگاه آزاد و دوره شبانه دانشگاه‌های دولتی قبلا اتفاق افتاده و ربطی به برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش ندارد. ثالثا رقابت داوطلبان ورود به دانشگاه بر سر قبولی در رشته‌های پرطرفدار (پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، برخی رشته‌های مهندسی و حقوق) دانشگاه‌های معتبر مانند دانشگاه‌های تهران و شریف و بهشتی و دانشگاه‌های دولتی مراکز استان‌ها همچنان ادامه می‌یابد و اضطراب طاقت‌فرسای این رقابت تا آینده نامعلوم ادامه دارد. ابراهیم خدایی رئیس سازمان سنجش آموزش در آذرماه 96 به ایرنا گفت: بر اساس قانون که از سال 93 اجرایی شد باید طی 5 سال، 85 درصد کل ظرفیت‌های آموزش عالی، با سوابق تحصیلی اعمال شود. خدایی ادامه داد: امسال (96) با احتساب ظرفیت فنی‌حرفه‌ای و علمی کاربردی، این میزان از ۹۰ درصد رد می‌شود، اما اگر آنها را در نظر نگیریم، بالای ۸۷ درصد ظرفیت دانشگاه‌ها بدون کنکور شده است. وی در همانجا می‌افزاید: با همین میزان سوابق تحصیلی ناقصی که وجود دارد، ۱۷ درصد رشته‌های روزانه و حدود ۴۰ درصد رشته‌های دوره‌های شبانه یا نوبت دوم، بدون آزمون پذیرش دارند؛ این در حالی است که دانشگاه آزاد و پیام‌نور نیز بیش از ۹۵ درصد ظرفیتشان بدون کنکور است. بنابر این اتفاق جدیدی نیفتاده است. به علاوه کنکور مساله اول وزارت آموزش و پرورش نیست که وزیر خودش را متولی حذف آن وانمود می‌کند. ادعای وزیر در مورد از بین رفتن اضطراب با حذف کنکور هم پایه و اساس ندارد. فرض کنیم سوابق تحصیلی دانش‌آموزان جایگزین کنکور به روش فعلی شود، باز هم رقابت بر سر نمره و اضطراب و حضور گروه‌های آموزشی آزاد در مدارس ادامه می‌یابد. هر چه درصد تاثیر سوابق تحصیلی بیشتر شود، «نمره» در دوره دوم متوسطه اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و اگر گزینش دانشجو به طور کامل بر اساس نمرات 3 سال متوسطه دوم صورت گیرد کلاس‌های متوسطه دوم یکسره تبدیل به کلاس کنکور و رقابت میلی متری بر سر نمره امتحانی می‌شوند. در واقع کنکور با همه معایب آن فقط جابه‌جا می‌شود و شکل آن تغییر می‌کند. از این گذشته حق دانش‌آموزان مستعد و بی‌بضاعت در این جابه‌جایی پایمال می‌شود. وقتی در کنکور متمرکز و مکانیزه، گاهی صحبت از تخلف و تقلب است، در پذیرش دانشجو بر اساس نمرات مدرسه، با توجه به گستردگی و بی‌نظمی آموزش و پرورش، امکان بروز فساد و نمره فروشی بیشتر خواهد شد. رقابت، استرس و سوء استفاده گروه‌های کمک آموزشی هم اگر بیشتر نشود کمتر نمی‌شود. دانش‌آموزان و خانواده‌ها می‌دانند که برای 90 درصد رشته‌های دانشگاهی بازار کار و اشتغال وجود ندارد و مدرک دانشگاهی صرفا نوعی اعتبار اجتماعی است، به همین دلیل چه در قالب کنکور و چه در قالب سوابق تحصیلی، رقابت یک میلیون داوطلب، برای ورود به آن ده درصد رشته دانشگاهی پرطرفدار به شدت ادامه می‌یابد. وزیر آموزش و پرورش ناتوان از رویارویی با مسائل واقعی وزارتخانه مانند کمبود معلم، دخالت نهادهای غیر مرتبط در عزل و نصب مدیران، ناتوانی در حفاظت از جان و امنیت دانش‌آموزان، تاخیر در رتبه‌بندی معلمان، ناتوانی در عقد بیمه تکمیلی مناسب برای فرهنگیان و ده‌ها مشکل واقعی دیگر، در فضای عمومی توئیت‌های قشنگ و ذهنی درباره مافیا و مشق شب و آموزش مهارت‌های زندگی و... می‌نویسد و مردم را با رویای آموزش و پرورش فنلاند و ژاپن سرگرم می‌کند. این در حالی است که مدارس به حال خود رها شده‌اند و هر روز در گوشه‌ای از کشور اتفاق ناگواری رخ می‌دهد. وزیر و مدیران ارشد در گریز از واقعیت خودشان را با مسائل درجه دوم و اغلب غیر اجرایی با رویکرد تبلیغی مشغول کرده‌اند.
*  کارشناس مسائل آموزش و پرورش-روزنامه‌نگار