آدرس اشتباه

ایران در سال‌های پس از انقلاب، مقاطع زیادی را پشت سر گذاشته که در آنها، گاه تفاوت دیدگاه‌ها و رویکردها در سطح کلان وجود داشته است. در دوران بنی‌صدر، رئیس‌جمهور وقت با مرحوم آیت‌الله بهشتی و آقای هاشمی‌رفسنجانی در سطح قوا و در درون دولت خود با شهید رجایی، اختلافاتی داشت در دوره‌های دیگر نیز این اتفاقات افتاده و کشور، این مقاطع را پشت سر گذاشته است. طبیعی است این مسائل به لحاظ اجرائی، به سود کشور نیست و به‌ویژه در اذهان جامعه، انعکاس مناسبی ندارد و احساس ناخوشایندی ایجاد می‌کند. اما نگارنده، نقدی جدی به زاویه ورود رسانه‌های داخلی و حتی خارجی به این موضوع دارد. به نظر می‌رسد در مورد هجمه‌ها به دولت، نمی‌توان دو طرف را با یک محک، قضاوت کرد و سهم یکسانی برای هر دو سوی مسئله در نظر گرفت. ادبیات و لحن منتقدان، قابل قیاس با دولت نیست. نوع ادبیات، تک‌تک کلمات و عبارت‌های به کار برده‌شده را شامل می‌شود. رئیس‌جمهور و اعضای دولت اعم از سخنگو و سایر مسئولان و مشاوران تلاش کرده‌اند با لحنی آرام، مطالبه‌ای را که قوه ‌مجریه بحق و به نمایندگی از مردم آن را دنبال می‌کند بیان کنند؛ اما به جای استقبال، شاهد برخی پاسخ‌ها هستیم که نه با زبان نقد، بلکه با نوعی کنایه بیان می‌شود و برخی مواضع، سنخیتی با جایگاه بیان‌کننده آن ندارد. برای نمونه درباره موضوع برجام که مسئله‌ای ملی با نظارت مسئولان عالی کشور است، حتی اگر مسئولان و مدیران سایر دستگاه‌ها از زاویه حقوقی، دیدگاه منتقدانه‌ای دارند، بیان متلک‌گونه آن منطقی به نظر نمی‌رسد. اگر چنین اتفاقاتی در سمت دولت هم رخ داده حتما قابل نقد است، اما در حدی که در خبرها و محافل سیاسی می‌شنوید، حجم و نوع مباحث در دو سوی این اختلاف یک اندازه نیست. نباید این احساس ایجاد شود که استفاده از لحن ملتهب و بیان‌كردن شتاب‌زده برخی اتهامات، ناشی از ناراحتی از یک موضع رسانه‌ای رئیس‌جمهور است؛ دکتر روحانی در گفت‌وگوی‌های خود با مردم، واقعا تلاش کرد با آرامش، طمأنینه و با زبان آمار و استدلال، به‌راحتی به سؤال‌های طرح‌شده پاسخ دهد؛ درحالی‌که حتی طرح این سؤال‌ها از برخی دیگر از مسئولان، ممکن نیست. موضوع حقوق‌های نامتعارف در برخی دستگاه‌های دولتی، از جمله موضوعاتی است که انتظار می‌رود نهادهای ناظر با رویکرد قانونی درباره آن اظهارنظر کنند. شاید یک خطیب آن را خلاف عدالت بداند، اما یک مقام ارشد نظارتی و قضائی حتما می‌تواند با استدلال مبتنی بر قوانین و اساسنامه شرکت‌ها و گزارش‌های دیوان محاسبات و سازمان بازرسی کل کشور، دراین‌باره سخن بگوید، گزارش‌هایی که از قضا سال‌های گذشته از دولت تهیه می‌شده و کسی، حقوق‌های پرداخت‌شده را خلاف قانون نمی‌دانسته است. اگر مردم احساس کنند یک جریان علاقه‌مند است به هر قیمت ممکن، موضوع حقوق‌ها را تا انتخابات زنده نگه دارد، آن را یک عملیات تریبونی تصور می‌کنند؛ درحالی‌که اگر مدیری مبالغی را به صورت خلاف برداشت کرده‌، قانون اجازه می‌دهد که از وی پس گرفته شود. ضمنا برخورد دوگانه با یک پدیده در دو دولت مختلف، اثر منفی در ذهن جامعه دارد. درباره موضوع بابک زنجانی نیز شرایط همین‌گونه است؛ بیش از سه‌ میلیارد دلار پول نفت مردم مفقود شده و از جیب تک‌تک شهروندان ایرانی خارج شده است. مگر متهم نفتی می‌تواند آن را زیر قالی پنهان کند؟ دغدغه رئیس‌جمهور و بسیاری دیگر از مسئولان این است که کار اطلاعاتی روی این مسئله یک ضرورت است. صرف نظر از اینکه دولت یا هرکسی اعم از خبرنگار یا حزب سیاسی، این موضع را بیان کند، حرف حقی است. اما وظیفه دولت، طرفداران دولت و مجموعه اصلاح‌طلبان و رسانه‌های مستقل و اصلاح‌طلب در این میانه چیست؟ فراموش نکرده‌ایم در دوران اصلاحات سوژه‌های متعددی از سوی محافل خاص جور می‌شد تا طرف مقابل را نزد مردم تضعیف کنند. حالا اما مخالفان با فقر سوژه مواجه هستند و به‌ناچار از سوژه‌های قبلی به شکل مداوم و تکراری استفاده می‌کنند، اما نمی‌دانند یک گاو شیرده هم زمان مشخصی شیر می‌دهد. درباره حقوق‌های نجومی، همین مسئله مطرح است. درحالی‌که در نهادهای عمومی دیگر، وضعیت حقوق‌ها تفاوت چندانی ندارد. حمله به برجام به سبک تحلیل‌های فردی که سابق بر این، مذاکرات هسته‌ای را اداره می‌کرد نیز امروز بعد از نهایی‌شدن یک توافق تاریخی که حتی روسیه و چین هم پای آن را امضا کرده‌اند، برای مردم پذیرفتنی نیست. مخصوصا اگر به جای تلاش برای امتیاز‌گیری بیشتر از کشورهای قدرتمند دنیا، به سبک نیش و کنایه‌های سیاسی داخلی دنبال شود. دولت به‌هیچ‌روی نباید مرعوب شود و دست از مسیر منطقی و اصولی خود برای توسعه کشور و مبارزه با فساد بکشد. آنچه مربوط به حقوق عمومی مردم می‌شود، نیازمند ایستادگی همگان است. اگر به هوای اینکه مبادا فضا را برخی محافل، پرغبار کنند، مواضع اصولی کنار گذاشته شود، راه برای رفتارهای توجیه‌ناپذیر بعدی آنان هموار شده است.