روزنامه خراسان
1397/11/14
«رویان»؛ نماد جهش علمی خیره کننده پس از «انقلاب اسلامی»
زهرا حاجیان - مقایسه جایگاه علمی ایرانِ قبل و بعد از انقلاب، واقعیت‌های مهمی را آشکار می کند؛ واقعیت هایی که تنها با نگاهی اجمالی به کارنامه40 ساله کشور در حوزه علم وفناوری ،عمق پیشرفت های علمی کشور و غلبه بر عقب‌ماندگی های علمی و فناورانه را به تصویر می کشد .یکی ازاین عرصه های پیشرفت، ورود ایران به عرصه فناوری سلول های بنیادی است که امروزه در جهان ،از آن به عنوان انقلاب دوم در علم پزشکی یاد می شود و ایران در این عرصه نوظهور، همپای کشورهای مطرح دنیا وبا سکانداری پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی ، در ردیف اولین‌ها قرار گرفته است. هم اکنون، پژوهشگاه رویان یکی از مراکز پژوهشی و درمانی موفق دنیاست که با ورود به عرصه های مهم علمی ، موفقیت های بی نظیری را برای کشور به ارمغان آورده است.این پژوهشگاه فعالیت خود را از هشتم خرداد ماه سال ۱۳۷۰ به عنوان مرکز جراحی محدود و با هدف ارائه خدمات درمانی به زوجهای نابارور و پژوهش و آموزش در زمینه علوم باروری و ناباروری، با همت و تلاش زنده یاد دکتر سعید کاظمی آشتیانی و گروهی از پژوهشگران و همکارانش در جهاد دانشگاهی علوم پزشکی ایران آغاز کرد و امروز در عرصه هایی از جمله ،درمان ناباروری وسلول درمانی به عنوان قطب علمی منطقه به شمار می رود ودر بین مراکز علمی جهان نیز، از جایگاه ممتازی برخوردار است .آن چه در ادامه می خوانید، مروری است بردستاوردهای 27ساله پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی از زبان دکتر عبدالحسین شاهوردی ، متخصص جنین شناسی و رئیس پژوهشگاه رویان که از بدو تاسیس رویان در مسئولیت های مختلفی در این مرکز علمی پیشرو ،ایفای نقش کرده است .رویان؛ نتیجه یک حرکت علمی
دکترعبدالحسین شاهوردی ،رئیس پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی با اشاره به ساختار کنونی این مرکز معتبر علمی می گوید : پژوهشگاه رویان، ماحصل یک حرکت علمی بود که در جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی ایران برای پاسخ گویی به نیاز های جامعه ایجاد شد .این پژوهشگاه مشتمل بر سه پژوهشکده پزشکی تولید مثل ، علوم سلولی وسلول های بنیادی و پژوهشکده بیوتکنولوژی است و در کنار این پژوهشکده هانیز ، هم اکنون سه مرکز خدمات تخصصی در زمینه ناباروری ، سلول درمانی و پژوهشکده بیوتکنولوژی وجود دارد که پژوهشکده بیوتکنولوژی با رویکرد فعالیت های تحقیقاتی درعرصه علوم دامی فعالیت می کند .
او می گوید : در سال 69-68 بعد از برگزاری یک کنگره علمی درزمینه ناباروری، جهاد دانشگاهی علوم پزشکی ایران که مسئولیت آن را دکتر کاظمی آشتیانی بر عهده داشت ماموریت پیداکرد تا برای پاسخ به این نیاز جامعه درقالب یک پروژه تحقیقاتی کار را دنبال کند. در این زمینه، بعد ازفراهم سازی امکانات وتربیت وجذب نیروی انسانی مورد نیاز، در نهایت در خرداد ماه سال1370موسسه خدمات تخصصی ،آموزشی- پژوهشی رویان با تمرکز بر پژوهش وآموزش، با حضوردکتر ملک زاده ،وزیر بهداشت وقت افتتاح شد.
رویان،اولین مرکز درمان ناباروری در خاورمیانه
پژوهشگاه رویان از زمان تاسیس تاکنون، کارنامه درخشانی دردرمان زوج های نابارور داشته و ارائه خدمات درمان ناباروری توسط محققان این پژوهشگاه، چراغ خانه های بسیاری از زوج های نابارور را روشن کرده است . به گفته دکتر شاهوردی، رویان هم اینک، درزمینه درمان ناباروری با بهترین مراکز دنیا رقابت می کند ودر خاورمیانه نیز،به عنوان اولین مرکز درمان ناباروری به شمار می رود.
تولد35 هزار نوزاد درکارنامه27 ساله رویان
رئیس پژوهشگاه رویان می گوید : پیش از انقلاب، بسیاری از زوج های ناباروربرای درمان ناباروری به خارج ازکشور می رفتند.اما امروز، نه تنهادر داخل کشور درمان می شوند بلکه رویان محل رجوع تعداد قابل توجهی از زوج های نابارور خارجی نیز است و این، نقطه قوتی است که به آن می بالیم . به گفته دکتر شاهوردی، سالانه 10 هزار زوج جدیدکه 400 مورد آن را ،زوج های غیر ایرانی شامل می شوند برای درمان ناباروری در رویان تشکیل پرونده می دهند که حاصل ارائه این خدمت درمانی طی 27 سال فعالیت، تولد 35 هزار فرزند بوده است .
ایران در ردیف10 کشور مطرح جهان در زمینه سلول درمانی
از دهه ۷۰ ،مطالعه درباره سلول‌های بنیادی در کشور، به همت محققان پژوهشگاه رویان آغازشد ودر یک بازه ۲۰ ساله ، پیشرفت های خیره کننده ای به دست آمدکه نام ایران وپژوهشگاه رویان را به عنوان یکی از مراجع درمانی بیماری‌های صعب‌العلاج و در زمره10 کشور مطرح دنیا در زمینه سلول درمانی ، بر سرزبان ها انداخت .
درمان بیماری ها با کمک سلول های بنیادی
تعداد بیماری هایی که درمان آن به شکل موفقیت آمیز در مرکز سلول درمانی رویان انجام می شود، کم نیست .درمان بیماری های سرطان خون در کودکان، تالاسمی ، بیماری های استخوان و غضروف ، بیماری های پوستی، بیماری های چشم وقرنیه ، قلب وعروق و... تنها نمونه هایی از موارد متعددی است که امروز به مدد تکنیک سلول درمانی به دست توانای محققان رویان انجام می شود .
به گفته شاهوردی، روزی درمانی برای سرطان وجود نداشت اما امروز بسیاری از سرطان ها از جمله سرطان خون، بااستفاده ازسلول های بنیادی خون بندناف، به ویژه درکودکان به خوبی درمان می شود. همچنین ،تحقیقات گسترده ای در زمینه درمان بیماری های استخوان و غضروف، درقالب کارآزمایی بالینی در حال انجام است .در زمینه قلب وعروق و سکته های قلبی هم، نتیجه پروژه های کارآزمایی بالینی در رویان بسیار موفقیت آمیز بوده واستفاده ازسلول های بنیادی در بیماران دچار سکته های قلبی باعث ارتقای کیفیت زندگی این بیماران شده است.درمان بیماری انسدادعروق تحتانی که باعث قانقاریا و قطع عضو می شود ونیز درمان بیماری های چشم و سوختگی قرنیه ،از دیگر جنبه های موفقیت رویان به شمار می رود .درزمینه پوست و درمان لک وپیس وسوختگی نیز اقدامات بسیار خوبی در رویان انجام شده است و بسیاری ازاین بیماران نیز اکنون درمان می شوند. به علاوه، اجرای فاز دوم پروژه درمان فلج مغزی کودکان با استفاده ازسلول های بنیادی روی حدود 100 کودک مبتلا و با همکاری مرکز طبی کودکان از دیگردستاوردهای این حوزه است.
وی از تعریف پروژه های تحقیقاتی جدیدبرای درمان ام اس، پارکینسون، دیابت ، برخی سرطان ها، بیماری های شبکیه چشم و... در رویان خبر می دهدو می گوید:این پروژه ها اکنون در فازهای آزمایشگاهی وفازهای حیوانی است و به نتایج بسیار خوبی نیز رسیده است و امیدواریم سال آینده با کمک خیران، آن ها را به مرحله کار آزمایی بالینی برسانیم.
نجات گونه های درحال انقراض با روش «شبیه سازی»
ایران یکی از مراجع علمی جهان در عرصه شبیه سازی است .در سال 84 اولین حیوان شبیه سازی شده حاصل تلاش محققان رویان از دست رفت اما در سال 85، «رویانا » اولین حیوان شبیه سازی شده ای بود که زنده ماند و سرآغاز یک حرکت علمی در کشورشد و نام کشورمان را در رده کشورهای دارای این فناوری ثبت کرد.به گفته دکتر شاهوردی ،جدیدترین دستاورد این حوزه ، تکثیر قوچ قمیشلو (یک حیوان وحشی در حال انقراض ) است که سال گذشته به روش همانند سازی انجام شد واین حیوان شبیه سازی شده به باغ وحش شهرداری اصفهان هدیه شد.این پژوهشکده هم اکنون با تولید حیوانات تراریخت و حیوانات شبیه سازی شده به صنعت دام کشور، ارائه خدمات می کند و در این زمینه، حدود 400 راس بز«سانن» و «مورسیا »به روش های لقاح خارج از رحمی و همانند سازی تولید شده است . در بحث حیوانات تراریخت تولید «شنگول» و «منگول» ،اولین بزغاله‌های تراریخته در ایران و خاورمیانه با هدف ترشح فاکتور 9 انعقادی انسانی در شیر برای درمان هموفیلی نوع B و تولید «حبه انگور» سومین بزغاله تراریخته در ایران با هدف ترشح پروتئین tPA در شیر به منظور حذف سریع لخته خون در افرادی که دچار سکته قلبی می شوند، از جمله دستاوردهای پژوهشگاه رویان در این حوزه است.
یادی ازدکتر کاظمی آشتیانی
مجموعه ای که امروز با عنوان پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی می شناسیم،مجموعه تحقیقاتی سرآمدی است که سنگ بنای اولیه آن را ،مرحوم دکتر سعید کاظمی آشتیانی بنانهاد.دکتر کاظمی آشتیانی درزمینه اعتلای نام جمهوری اسلامی ایران درعرصه های علمی بین المللی، سهمی انکارناپذیر وبه یادماندنی دارد.خدمات این دانشمند بزرگ به جامعه علمی کشور به قدری کلیدی وارزشمند است که مقام معظم رهبری در دی ماه ۱۳۸۴ و زمانی که قلب این انسان والا از تپیدن ایستاد، او را فرزند صالح و از رویش‌های مبارک انقلاب توصیف کردند. دکتر شاهوردی در توصیف شخصیت علمی دکتر سعید کاظمی آشتیانی او را سنگ زیرین مجموعه رویان می داند ومعتقد است: آن چه امروزدرمجموعه رویان شاهد آن هستیم، نتیجه دور اندیشی وهمت عالی دکتر کاظمی آشتیانی است که با تلاش های وافر خود، موفقیت های چشمگیری را برای کشور رقم زد، تا جایی که ایده اولیه بیش از 90 درصد دستاوردهایی که امروز،محققان ما طی 27 سال تلاش در زمینه ناباروری و 17 سال تحقیق و پژوهش در زمینه سلول های بنیادی و همانند سازی به دست آورده اند، از زمان دکتر آشتیانی خلق شد. دکتر شاهوردی می گوید : به خوبی به یاد دارم که در سال 84، زمانی که تحقیقات ما در زمینه تولید اولین گوسفند شبیه سازی شده به نتایج خوبی رسیده بود، دکتر آشتیانی در اراک طی مصاحبه ای ازدستیابی ایران به این دانش مهم خبر داد وحیرت همگان را برانگیخت .البته متاسفانه او چند ماه بعد از این خبر درگذشت. از سوی دیگر اولین گوسفند شبیه سازی شده سقط شد و ما به مدت یک سال ونیم بعد از آن، شرایط بسیار سختی در رویان داشتیم تا بتوانیم ادعای دکتر آشتیانی را دوباره اثبات کنیم و این گونه هم شد و یک سال بعد از آن، اولین گوسفند شبیه سازی شده یعنی «رویانا» در اصفهان متولد شدو زنده ماند. همچنین ، در زمان دکتر آشتیانی ، اولین رده سلول های بنیادی به ثبت رسید و نتایج آن ،به محضر رهبر معظم انقلاب تقدیم شد. در بحث ناباروری هم ،تمام محققان ومتخصصان رویان موفقیت های خودرا مرهون تلاش های دکتر کاظمی آشتیانی می دانند .
سایر اخبار این روزنامه
مالیات علیه سوداگران در دستور کار دولت
«رویان»؛ نماد جهش علمی خیره کننده پس از «انقلاب اسلامی»
فاطمه گودرزی از سخیف شدن فیلم های کمدی می گوید
مروری کوتاه بر 10 فیلم برتر آرای مردمی جشنواره فجر
در باره زنان جریان ساز در شعر فارسی
چالش کیسه های برنج سرخالی
درخشش معنادار ارتش در 40 سال اخیر
ضامن جنگ سرد رها شد
دستیابی کروزهای ایران به 1350 کیلومتری آن سوی مرزها
اولین گام برای حذف آرای الکترال کالج در آمریکا
تراکنش های بانکی در تور بانک مرکزی
عیدی بازنشستگان با حقوق بهمن پرداخت می شود
جشنواره شعر فجر برگزیده هایش را شناخت
ارزیابی رسانه های بین المللی درباره «اینستکس»
خندوانه تهدید، قهر یا پایان؟
