ارزیابی رسانه های بین المللی درباره «اینستکس»

سازوکار اروپا برای تجارت با ایران موسوم به  «اینستکس» که بالاخره با نقاط قوت و البته ضعف های بیشتر به ثبت رسیده همچنان در بین کارشناسان بین المللی و چهره های داخلی واکنش برانگیز است؛ برخی آن را صرفاً یک قدرت نمایی نمادین در برابر آمریکا می دانند و برخی آثار اقتصادی آن را بر مبادلات بر ایران بیشتر از این حد تحلیل می کنند. نکته جالب اما واکنش رسانه های داخلی کشورمان بود که اکثر آن ها نگاه انتقادی خود را درباره  «اینستکس»  مطرح یا حداقل از بزرگ نمایی درباره این سازوکار و آثار آن پرهیز کردند.سخنگوی وزارت خارجه چین ارتقای هرچه سریع‌تر این سازوکار و بازگشایی آن را خواستار شد. در ترکیه مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه این کشور کانال مالی را گامی مهم در ارزیابی دانست و از تحریم های آمریکا انتقاد کرد. در یکی از جالب ترین واکنش ها اوسالیوان سفیر اتحادیه اروپا در آمریکا با بیان این که اروپا به تصمیم آمریکا برای خروج از برجام احترام می گذارد (!) افزود: «تمرکز اولیه این سازوکار در آغاز راه اندازی بر کالاهایی است که در واقع تحت تحریم نیستند و این کالاها بشردوستانه است که از رژیم تحریم ها مستثنا شده است. امیدوارم که این سازوکار این کار را آسان تر کند.به گزارش تسنیم، هولگر بینگمان، رئیس انجمن بازرگانی BGA آلمان با اشاره به این که کانال جدید برای تجارت غیر دلاری با ایران مشروع است، اظهار کرد: با این حال پرسش‌هایی درباره ساختار دقیق ساز و کار کانال INSTEX به قوت خود باقی مانده است. لوموند چاپ فرانسه   هم عملکرداین سازوکار را بسیار پیچیده توصیف کرد و نوشت: به نظر می رسد دامنه این سازوکار محدود به شرکت های کوچک باشد. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شبکه خبر، روزنامه گاردین هم تحلیل کرد اروپا از طریق این سازوکار درصدد به چالش کشیدن دلار در دنیاست. این روزنامه البته نوشت: این سازوکار تا پایان سال جاری میلادی عملیاتی نمی شود و اگر عملیاتی شود فقط برای شرکت های کوچک مناسب است. در عین حال کلایتون استاد علوم سیاسی دانشگاه کانزاس معتقد است با اجرایی شدن این سازوکار، تحریم‌ها دیگر نمی‌تواند اجرا شود و کارایی خود را از دست می‌دهد. نشریه آلمانی هندلزبلات در تحلیلی تأکید کرد که جنبه سیاسی این اقدام در برابر آمریکا پررنگ تر از جنبه مقابله ای آن با تحریم هاست. نشریه اتریشی «اشتاندارد» هم از خرسندی فعالان اقتصادی آلمان از راه اندازی ساز و کار تبادلات مالی ویژه اروپا با ایران خبر داد.در داخل اما علی لاریجانی رئیس مجلس در حاشیه مراسم افتتاح نمایشگاه دستاوردهای صنعت هسته ای در پاسخ به سوال خراسان در این خصوص با بیان این که این موسسه نتیجه کاری بود که اروپایی ها برای خودشان کردند، اظهار کرد:  اروپایی ها در مصافی که با آمریکا داشتند می خواستند منزلت خود را نشان دهند که چقدر وزن دارند و چقدر در مسائل بین المللی می توانند حضور داشته باشند. این موضوع میدانی است که می توان عیار اروپایی ها را سنجید و ما باید بررسی کنیم که چقدر در میدان عمل موفق هستند. وی  تصریح کرد: نباید در این باره نظر مثبت یا منفی ارائه داد، باید این اقدامات در مقام عمل مورد بررسی قرار گیرد. همچنین صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در حاشیه این مراسم در پاسخ به سوال خراسان اظهارکرد: البته آن ها هم قیدها و مشکلات خود را دارند ولی با همه این ها و با وجود تاخیر ،کاری که کردند قدمی امیدوار کننده است البته قطعا قدم نهایی نیست و انتظار قدم های بیشتری داریم.
شریعتمداری: چرا دولت محترم این جسد متعفن را دفن نمی‌کند؟
حسین شریعتمداری نیز دیروز در یادداشتی در روزنامه کیهان نوشت: «وقتی هیچ یک از آن چه حریف در برجام، متعهد شده بود تحقق نیافته ، از برجام غیر از یک جسد متعفن! چه باقی مانده است؟! و چرا دولت محترم این جسد متعفن را دفن نمی‌کند که هر روز عفونت جدیدی نظیر FATF و CFT و SPV و پالرمو و به تازگی INSTEX در فضای سیاسی و اقتصادی کشور منتشر نشود؟!» مهدی محمدی هم در روزنامه وطن امروز نوشت: «هم از جانب اروپایی‌ها و هم از سوی طرف ایرانی نشانه‌هایی هست که یک سلسله توافقات جانبی انجام شده و توقع اروپایی‌ها این است که ایران در ازای فعالیت این موسسه (Instex در واقع یک موسسه ثبت شده در فرانسه است) وارد مذاکرات منطقه‌ای و موشکی شود.»
بعیدی نژاد: این سازوکار شباهتی به نفت  در برابر غذا ندارد


به گزارش ایلنا، دیاکو حسینی کارشناس ارشد مرکز بررسی‌های استراتژیک با بیان این که اینستکس در عرصه مالی بین‌المللی، آزمایشی است که اتحادیه اروپا یا قدرت‌های در حال ظهور می‌توانند به سلطه ۷۰ ساله دلار پایان ببخشند، تاکید کرد: اگر سازوکار ویژه مالی بتواند چنین اتفاقی را رقم بزند، رخداد جدیدی در تحول نظام بین‌المللی خواهد بود. بعیدی نژاد سفیر ایران در انگلیس هم از منتقدان انتقاد کرد و نوشت : هنوز اینستکس عملیاتی نشده، مخالفان نظام و افراطیان منطقه و نزدیکان ترامپ یک صدا به تمسخر و تضعیف آن پرداخته اند و از سر استیصال بر ناکارآمدی آن تاکید می کنند. به گفته بعیدی نژاد، مخالفان این سازوکار همواره کلمه «غذا» را تکرار می کنند تا سازوکار «نفت در برابر غذا» برای عراق را تداعی کنند ولی این ساز و کار اصلا شباهتی به آن ندارد.
  
   تیتر دیروز روزنامه ها درباره اینستکس
فرهیختگان: تکرار معامله نسیه‌ برجام
آرمان: سایه روشن‌های کانال مالی اروپا به ایران
ابتکار: گام اول برای عبور از تحریم‌ها
اعتماد: دهن کجی اروپا به دلار
ایران: سرانجام، کانال تجاری
جوان: یک «تقریباً هیچ» مالی
شرق: فرار اروپا از دلار آمریکا
قانون: ماکت اس.پی.وی
کیهان: کانال مالی اروپا موش زایید
جمهوری اسلامی :شکست دوباره آمریکا در مقابل ایران
وطن امروز: این بود؟!
صبح نو: تولد فرزند ناخلف برجام