روزنامه ایران
1397/12/07
رشد اشتغال، ثبات بیکاری
آقای رئیس جمهوری در سخنرانی اخیر خود در میان مسئولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، جمله‌ای گفت که از نظر برخی یا شاید هم بسیاری از افراد و حتی کارشناسان عجیب به نظر برسد. آنجا که گفته هر چه شغل درست می‌کنیم، بیکاری کم نمی‌شود. این گزاره در شرایط کنونی ایران کاملاً درست است. حتی می‌توان گفت که هر چه شغل بیشتری ایجاد شود، ممکن است نه فقط بیکاری کم نشود، بلکه بیشتر هم شود. حتماً می‌پرسید چگونه؟ اگر این یادداشت را تا پایان بخوانید، با یکدیگر به تفاهم می‌رسیم.
ابتدا باید دو مفهوم نرخ بیکاری و نرخ فعالیت یا مشارکت اقتصادی را دانست. نرخ فعالیت نسبت افراد فعال (شامل شاغلین و بیکاران) بالای 15 سال به کل جمعیت در این بازه سنی است. برای مثال هم اکنون نرخ فعالیت حدود 40 درصد است، یعنی از میان کل افراد 15 سال به بالای کشور، 40 درصدشان فعال هستند. یعنی یا شاغل هستند یا بیکار. منظور از بیکار کسی است که در مدت زمان مشخصی (مثلاً یک یا دو هفته) پیش از آمارگیری دنبال کار است ولی کاری پیدا نمی‌کند. کسانی که دنبال کار نباشند، غیرفعال محسوب می‌شوند و نه بیکار. حالا اگر از این 40 درصد، 4 درصدشان دنبال کار باشند و 36 درصدشان در حال کار باشند، نرخ بیکاری میشود 10 درصد (4 از 40).
با این مقدمه بد نیست که آمار زیر را با هم مرور کنیم:
ملاحظه میشود که از سال 75 تا 80 بیش از دو میلیون نفر یا حدود 15 درصد به تعداد شاغلان اضافه شده است ولی نرخ بیکاری نه تنها کم نشد که بیشتر هم شده است. در مقابل از سال 85 تا 90 که تعداد شاغلان تغییر چندانی نکرده، نرخ بیکاری نیز خیلی تفاوت نداشته است در حالی که تعداد افرادی که باید وارد بازار کار شده باشند، در این فاصله خیلی زیاد است. چرا این اتفاق افتاده؟ باید رقم نرخ مشارکت را دید. از سال 75 تا 85 نرخ مشارکت اقتصادی حدود 6 درصد بیشتر شده که رقم قابل توجهی است ولی از 85 تا 90 حدود 5/3 درصد کم شده است. به عبارت دیگر، افراد بیکار هنگامی که از یافتن شغل ناامید می‌شوند، به طور کلی از بازار کار کنار می‌روند و نرخ فعالیت آنان کمتر میشود، حتی ممکن است بیکاری هم کمتر شود. چون آنان امیدی به یافتن کار ندارند از روی یأس و ناامیدی دنبال کار می‌روند. حال اگر به هر دلیلی وضع اشتغال خوب شود و کار در دسترس باشد، افراد غیر فعال دوباره وارد بازار کار خواهند شد و با وجود افزایش تعداد شاغلان، تعداد و نرخ بیکاری نیز افزایش خواهد یافت. بنابراین شاخص مهم در ارزیابی عملکرد اقتصادی هر کشور نرخ بیکاری نیست بلکه تعداد شاغلان و نرخ فعالیت یا مشارکت است. نرخی که در سال‌های اخیر تا حدود 3 درصد بهبود یافته است و اگر دولت بتواند تعداد شاغلان را باز هم افزایش دهد، اطمینان باید داشت که نرخ بیکاری در کوتاه مدت کم نخواهد شد هر چند نرخ فعالیت و مشارکت اقتصادی بهبود پیدا خواهد کرد. با این حال بهتر است که بیان این جملات و اظهار نظرهای علمی را به مجال‌های کارشناسی واگذار کرد تا با توضیحات بیشتر بیان شوند تا مبادا موجب سوء تعبیر شوند.
سایر اخبار این روزنامه
ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و روز زن مبارک باد
بشار اسد در تهران
ایران آماده مشارکت در روند بازسازی سوریه است
واگذاری بزرگ شرکت‌های شستا
ورود گردشگران به جزیره شیدور ممنوع شد
در مبارزه با فساد تعارف نداریم
وزارت اطلاعات پیگیری کند
مسیر پیش‌روی ایرنا در روزگار تنوع پلتفرم‌ها
دیدار جمعی از فعالان صلح‌طلب با ظریف
بغداد آماده ایجاد منطقه اقتصادی مشترک با ایران
استقرار سپاه برای مقابله با قاچاق کالا در مرزها
سلام ایران
رشد اشتغال، ثبات بیکاری
