پیام خداحافظی ائمه‌جمعه

آرمان- مطهره شفیعی: باز هم یک امام جمعه خداحافظی کرد؛ دیروز آیت‌ا... غیاث‌الدین طه‌محمدی در خطبه‌های عبادی سیاسی نماز جمعه این هفته همدان اظهار داشت: مسئولیتم در کسوت نمایندگی ولی فقیه به اتمام رسیده و بسیار خوشحالم این امانت سنگین از دوشم برداشته شده و از رهبر معظم انقلاب سپاسگزارم. وی با بیان اینکه در این مدت به اندازه سر سوزنی کوتاهی نکرده و برای همدان شبانه‌روزی و جهادی کار کرده‌ام، گفت: هیچ طلبه‌ای به اندازه من از مردم همدان محبت و نیکی ندیده است. امام جمعه همدان با اشاره به انتصاب آیت‌ا... شعبانی به عنوان نماینده، ولی فقیه استان همدان ادامه داد: وی طلبه‌ای جوان، انقلابی و از هر نظر شایسته است و مردم از علم و دانش وی باید بهره بگیرند. آیت‌ا... طه‌محمدی با اشاره به اینکه نماز جمعه همدان یکی از باشکوه‌ترین نماز‌های جمعه کشور از نظر کمی و کیفی است اضافه کرد: استقبال نمازگزاران در این سال‌ها کم‌نظیر بود و قدردانی می‌کنم. وی با بیان اینکه از کسی کینه‌ای به دل ندارم گفت: «از مردم همدان خداحافظی نکرده و در این شهر می‌مانم و هرکاری بتوانم برای پیشرفت این استان انجام می‌دهم.» استعفای ائمه جمعه ادامه دارد. بعد از استعفای آیت‌ا... موسوی‌جزایری، امام جمعه اهواز، آیت‌ا... عباسعلی سلیمانی، امام جمعه زاهدان هم خداحافظی کرد.
خداحافظی هاشمی و جوادی آملی
خداحافظی خطبای جمعه از ابتدای سال جاری آغاز شد و تا دیروز بیش از 10 امام جمعه از سمت خود کناره‌گیری کردند. ماهیت این مراسم سیاسی-عبادی افزایش آگاهی جامعه و مهم‌تر از آن تقویت وحدت میان مردم است اما گاهی سخنانی از تریبون نماز جمعه پخش و منتشر می‌شود که در نقد اقدام یک جریان سیاسی یا دولتی است و اجازه دفاع به طرف مورد نقد قرار گرفته داده نمی‌شود. طبیعی است که طرح یکجانبه موضوعات و جهتگیری حمایتی از یک دیدگاه سنخیتی با آرمان‌های نماز جمعه ندارد و نه تنها جامعه را ترغیب به حضور در این مراسم عبادی-سیاسی نخواهد کرد بلکه تنها آنانی در صفوف نماز جمعه حاضر می‌شوند که مواضع اعلامی از تریبون این مراسم در راستای خواست و اهداف آنان باشد. همین یکجانبه‌گری سبب ترک تریبون نماز جمعه از سوی برخی بزرگان شد که شاخص‌ترین آنها مرحوم آیت‌ا... هاشمی بود. ایشان در تیرماه 88 برای آخرین بار در پشت تریبون نمازجمعه قرار گرفت؛ این حضور در شرایطی بود که همگان می‌دانستند روز سختی برای آیت‌ا... است و او به نحوی سخن بگوید که آرامش نماز و جامعه بر هم نریزد. سیدحسین مرعشی می‌گوید: «حجت‌الاسلام ناطق نوری تعریف کرد آیت‌ا... هاشمی خطبه را شروع کردند. متحیر ماندم که چگونه در چارچوب سخن گفت و با چه هوشمندی هر جمله‌ای را بیان می‌کرد. هر حرفی که از دهان آیت‌ا... هاشمی بیرون می‌آمد می‌گفتم شیر مادر حلالت باشد، عمرت پر برکت. من می‌فهمیدم که او چه کار مهمی را انجام می‌دهد. آیت‌ا... هاشمی آن روز از کلیت نظام دفاع کرد و مردم را آرام کرد و به خانه فرستاد.» اما آیت‌ا... هاشمی دیگر در پشت این تریبون حضور پیدا نکرد و گفته شد: «آیت‌ا... هاشمی اعتقاد داشته و دارند که من اگر بیایم و نمازجمعه بخوانم باید خیلی چیزها را بگویم. اگر بخواهم خیلی از مسائل را بگویم ممکن است وضعیت به‌هم بخورد. اگر هم نگویم این نگفتن باعث ساقط‌ شدن عدالتم خواهد شد.» خداحافظی آیت‌ا... جوادی آملی هم پیام‌های زیادی داشت. ایشان در آخرین نمازجمعه‌ گفت: «خداوند فرموده است كه اگر مردم مشكلی داشتند، به نماز پناه برده و مشكل خود را برطرف كنند، مردم صدها مشكل دارند كه باید این را امام جمعه بیان كند و اگر بیان كرد و مشكل مردم رفع شد، نشانه این است كه خوب بیان كرده اما اگر مشكل مردم رفع نشد، امام جمعه نتوانسته است مطلب را خوب بیان كند. اگر در اقامه نماز جمعه، بنده اين مشكل نيز بوده است از همگان عذرخواهي مي‌كنم.» بنابراین برای آیات هاشمی و جوادی آملی مهم‌تر از هر موضوعی حفظ وحدت و تقویت انسجام در جامعه بود. آیات استادی و امینی و... هم به همین دلیل با این تریبون خداحافظی کردند.
تغییر برای رفع نیاز


مدت‌هاست که به نظر می‌رسد تریبون‌های نمازجمعه نیازمند تغییراتی هستند و تجدیدنظرهایی در سیاست‌های ابلاغی به ائمه جمعه صورت گیرد تا مردم با شوق بیشتری در صفوف حاضر شوند. یکی از موضوعاتی که آیت‌ا... جوادی آملی به آن اشاره کرده بود چنین است: «خطبه‌ها باید عالمانه باشد و از تکرار حرف‌های روزنامه‌ای اجتناب شود زیرا آن حرف‌ها را مردم بهتر از ما می‌شنوند و نیاز نیست در نماز جمعه تکرار شود» یا چندی است که انتقاد به دولت تبدیل به شاه‌بیت سخنرانی‌ها و خطبه‌های نماز جمعه شده است؛ روزی برجام را قراردادی آمریکایی می‌خوانند و یکی از خطبای جمعه تهران می‌گوید: «برخی گفتند هم باید چرخ سانتریفیوژها بچرخد هم چرخ زندگی مردم، اما امروز می‌بینیم که هر دو نچرخیدند و هر دو خسارت شدند.» واضح است کنایه‌ به رئیس‌جمهور و دیپلمات‌های دولت که از تلاش برای رفع مشکلات دریغ ندارند اثری جز ناامید کردن مردمی ندارد که چشم انتظار آثار مذاکرات هستند و همچنین نسبتی هم با وحدت و کمک به دولت در آن مشاهده نمی‌شود و روز دیگر دولت را تهدید به پذیرش آثار پیوستن به FATF می‌کنند و در صفوف نماز جمعه علیه رئیس‌جمهور شعار سر داده می‌شود! بی‌تردید این روند به نفع کشور نیست و آنچه بیش از همه سبب‌ساز شادی بدخواهان می‌شود انتشار هفتگی انتقادات از تریبون نماز جمعه به دولت و رئیس‌جمهور است. کناره‌گیری‌ها و معرفی ائمه جمعه شاید در همین راستا باشد که با هماهنگی بیشتری در پشت تریبون نمازجمعه حضور داشته باشند و اصلاحاتی در تعیین خطبه‌های ائمه جمعه صورت گیرد که به دو قطبی شدن جامعه نینجامد.