روزنامه ابتکار
1398/01/20
«ابتکار» از تازه‌ترین تحولات در سودان گزارش می‌دهد عمر البشیر در برزخ بحران
محمدرضا ستاریاعتراضات مردمی در سودان سال گذشته در حالی آغاز شد که مردم معترض به دلیل شرایط نامطلوب اقتصادی به خیابان‌ها آمده و در این میان کشته شدن ده‌ها تن در شهرهای شمالی و غربی این کشور، ماشین اعتراضات را نه‌تنها متوقف نکرد بلکه بر سرعت آن نیز افزود.
در دل این بحران عمر البشیر دیکتاتور سودان از هر اقدامی جهت کنترل شرایط استفاده کرد. از وضع مقررات منع آمد و شد تا دستگیری رهبران مخالف و منحل کردن دولت و جایگزین کردن نفرات جدیدی در آن. اما این استراتژی نیز مانند اقدامات سال‌های گذشته عمر البشیر نه‌تنها سودمند واقع نشده بلکه باعث شد تا این عوامل با پیوند خوردن به سیاست خارجی سرگردان او در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی به دامنه التهابات داخلی افزوده و پایه‌های قدرت سی‌ساله‌اش را متزلزل‌تر کند.
در ابتدای شروع ناآرامی‌های سودان، مقامات این کشور تاکید داشتند که دستگاه‌های امنیتی خارجی به خصوص موساد پشت پرده این قضایا قرار داشته و حتی عبدالله قومش رئیس دستگاه امنیتی این کشور گفته بود که تا‌کنون نزدیک به 300 نفر از عوامل موساد شناسایی شده‌اند.
نقشه‌هایی که نقش بر آب شد
در همین زمان بود که صادق المهدی رهبر مخالفان سودان به دولت هشدار داد که خواسته‌های معترضین کاملاً مشروع بوده و عمر البشیر برای پایان دادن به این ناآرامی‌ها دو راه بیشتر ندارد؛ اینکه با تشکیل دولت جدید مواقفت کند یا اسیر خشم مردم شود. عمر البشیر نه‌تنها به این خواسته تن نداد بلکه با دستگیری مخالفان دولت را منحل و دولتی دیگر بر سر کار آورد و نیز برای نیروهای امنیتی دستور برخورد با معترضین را صادر کرد.
در همین راستا، اوضاع برای عمر البشیر مانند شیوه حکومتش چندان باثبات رقم نمی‌خورد. او طی سال‌های گذشته به مانند اغلب رهبران خودکامه عرب، داعیه رهبری بر آنها را داشته و به طرزی جالب یک روز دشمن اعراب بوده و یک روز دیگر به سمت آنها باز می‌گردد. بنا به شرایط روز با اسرائیل مذاکره می‌کند و در اوج تنش با عربستان به یکباره ارتباط خود با ایران را قطع کرده و با سعودی‌ها متحد میشود.
او در طول سه سال گذشته به سمت عربستان و امارات رفت تا بلکه با استفاده از کمک‌های مالی آنها از شرایط وخیم اقتصادی رهایی یافته و گوشه چشمی هم به لغو تحریم‌های آمریکا داشته باشد، اما با به نتیجه نرسیدن این استراتژی به سمت مسکو و آنکارا چرخش داشت.
عمر البشیر در حالی واکسینه شده از دل بحران‌های سیاسی و اقتصادی سه دهه گذشته به استقبال اعتراضات گسترده مردمی رفته که به نظر می‌رسد این بار اوضاع با قبل تفاوت‌های بسیاری دارد. اینکه بسیاری از هم‌پیمانان عمر البشیر او را تنها گذاشته و صادق المهدی که زمانی نخست وزیر دولت وی بود، اکنون در راس مخالفان قرار دارد. از سوی دیگر معترضین رفته رفته به دامنه خشم‌شان افزوده شده و در این میان ارتش از برخورد با مخالفین خودداری می‌کند. این امر سه روز قبل در تحصن معترضین در خارطوم که برای اولین بار با یورش آنها به سمت محل اقامت عمر البشیر همراه بود، به خوبی نمایان شد؛ جایی که شاهدان عینی گفته‌اند که نیروهای امنیتی اقدام به تیراندازی به سمت معترضان کرده و پنج نفر آنها را کشتند، در حالی که ارتش هیچ‌گونه مداخله نظامی در اطراف مقر فرماندهی خود نداشت. در همین راستا، همزمان با دومین روز تحصن، برق به صورت کامل در سودان قطع شد و مقامات دولتی نسبت به بروز جنگ داخلی در شرایط تنش فعلی هشدار دادند.
سومین عاملی که نشان می‌دهد معادلات به سود عمر البشیر رقم نمی‌خورد، واماندگی او در صحنه منطقه‌ای و بین‌المللی است. به گفته تحلیلگران بعید به نظر می‌رسد که در شرایط کنونی متحدان عرب عمر البشیر از وی حمایت‌های لازم را داشته باشند چرا‌که علاوه بر منزوی بودن وی در نظام جهانی، اکنون هزینه‌های ایستادگی در مقابل جریان اعتراضی مردم بسیار بیشتر از تکاپو برای حفظ حکومت او خواهد بود.
از سوی دیگر با نگاهی به شرایط منطقه به خصوص شمال آفریقا شاهد هستیم که نوعی از اعتراضات عربی مجدداً در حال پا گرفتن است و شواهد نشان می‌دهد که به مانند بهار عربی فارغ از نتیجه‌ای که در بر داشت، می‌رود تا تحولات مهم و تغییرات اساسی را در ساختار دولت‌های ملی این منطقه صورت دهد.
این مسئله اکنون در بحران لیبی با شروع نبردها میان دولت وفاق ملی و ارتش ملی در طرابلس، اعتراضات مردمی و کناره‌گیری بوتفلیقه از قدرت در الجزایر، تمدید مداوم شرایط اضطراری در تونس، پیچید‌گی جنگ در یمن و نیز مشخص نبودن معادلات مدیریت بحران در سوریه به خوبی نمایان است.
به همین دلیل برخی کارشناسان با پیش کشیدن این سوال که آیا بهار عربی دوم در راه است؟ با اشاره به وضعیت شکننده دولت‌های عربی در شمال آفریقا و حتی خاورمیانه معتقدند که علاوه بر افزوده شدن به دامنه بحران داخلی در سودان، تحولات و نظم پدید آمده از دل این بی‌نظمی‌های کنونی، دیگر ادامه نقش منطقه‌ای به صورت سابق را برای عمر البشیر توجیه نکرده و از همین رو است که متحدان وی ممکن است برای حمایت از او چندان تلاشی صورت ندهند و تمرکز خود را بر روی مخالفین و نیروهایی که در آینده با اقبال بیشتری روبه‌رو هستند، متمرکز کنند.
سایر اخبار این روزنامه
آرزوی به واقعیت بدل شده احیای تالاب‌ها تا چه زمانی کام ما را خوش می‌کند؟
لبخند کوتاه تالاب
بهروز بنیادی
فراتر از بحران
«ابتکار» از انتقاد نمایندگان درباره غیبت وزرای مرتبط با سیل اخیر به مجلس گزارش می‌دهد
چرا همچنان رسانه‌ها در شرایط بحران ناکارآمد هستند؟
غافلگیری‌های تکراری
«ابتکار» از تازه‌ترین تحولات در سودان گزارش می‌دهد
عمر البشیر در برزخ بحران
«ابتکار» از آسیب‌های سیاست‌زدگی در مواجه با بحران‌ها گزارش می‌دهد
ماهیگیری سیاسی از بحران
دولت ترامپ، در اقدامی خصمانه، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به لیست گروه‌های تروریستی خود اضافه کرد
رئیس‌جمهوری:
دولت به اقدام سریع برای جبران خسارات سیل تاکید دارد
آیا میزان کمک‌های مردمی در سیل اخیر نسبت به حوادث گذشته کاهش یافته است؟
از طوفان کمک تا نسیم همدردی
پورمختار:
علاوه بر اصلاح ساختار بودجه، باید ساختار اداری را هم تغییر دهیم
دولت ترامپ، در اقدامی خصمانه، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به لیست گروه‌های تروریستی خود اضافه کرد
