پر کاهی که کمر شتر را شکست

کودتای اخیری که در سودان صورت گرفت، کودتای عمرالبشیر علیه عمرالبشیر بود. عمرالبشیر که از سال 1989 با یک کودتای نظامی قدرت را در دست گرفت ابتدا با یک سلسله شعارهای انقلابی و اسلامی در راس قدرت سودان قرار گرفت اما به تدریج از اندیشه‌های انقلابی و اسلامی خود فاصله گرفت. عمر البشیر اشتباهات زیادی در طول حاکمیت 30 ساله خود مرتکب شد. گرایش عمر البشیر به سوی عربستان وآمریکا و امارات و سرانجام اسرائیل، همچنین موافقت با جدایی سودان جنوبی از خارطوم و اعزام یک لشکر از نیروهای مسلح سودان به یمن برای کشتار مردم بی‌دفاع یمن و فاصله گرفتن از محور مقاومت بخشی از اشتباهات راهبردی عمر البشیر تلقی می‌شود. وی همچنین در سال 2009 به دلیل کشتار مردم دارفور (ایالتی در سودان) از سوی دادگاه جنایات جنگی تحت تعقیب قرار گرفت اما به دلیل نزدیکی به لابی صهیونیستی و عربستان، برای مدتی از تعقیب دادگاه جنایات جنگی مصون ماند. و به همین دلیل عمر البشیر باسیاست‌های اشتباه‌آمیز خود در حوزه‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی با مخالفت احزاب سیاسی اسلامی و ملی مواجه شد. به دلیل پایگاهی که این احزاب در نزد مردم سودان دارند، این احزاب توانستند مردم سودان را علیه عمر البشیر بسیج کنند. لذا از چهار ماه پیش، خیزش مردمی علیه عمرالبشیر آغاز شد اما فرماندهان ارتش با رایزنی عمرالبشیر برای مهار قیام مردمی دست به کودتا زدند. این کودتا، دهمین کودتای نظامی از سال 1958 از زمان استقلال سودان تاکنون تلقی می‌شود که 5 کودتا ناکام و 5 کودتای دیگر موفقیت‌آمیز بوده. لذا ارتش سودان در دگرگونی ساختار قدرت تجربه 60 ساله‌ای دارد. اما عمر البشیر به خوبی می‌داند که اگر غیر نظامیان قدرت را در دست بگیرند سرنوشتی مانند قذافی در انتظار او خواهد بود. به همین دلیل ترجیح داد تا همکاران نظامی وی قدرت را به دست بگیرند و برای او نوعی مصونیت ایجاد کنند. به نظر می‌رسد که عمر البشیر برای همیشه از چرخه قدرت خارج شده اما حضور چهره‌های نظامی در راس قدرت آنهم برای یک دوره دوساله برای مردم سودان قابل تحمل نخواهد بود. آنچه مسلم است تظاهرات مردم سودان برای مدتی ادامه خواهد یافت و ارتش این کشور ناچار خواهد شد در یک فرآیند نظامی کوتاه قدرت را به غیر نظامیان واگذار کند. طبیعی است که عمر البشیر در طول 10 سال گذشته به دلیل ارسال سیگنال‌هایی برای مقامات رژیم صهیونیستی در راستای برقراری رابطه با این رژیم و اجرایی کردن سیاست‌های عربستان و امارات دچار اشتباه محاسباتی شده و این همان پر کاهی است که کمر شتر را شکست.
* تحلیلگر مسائل بین‌الملل