ايرباس طلسم را شكست

گروه اقتصادي|  عصر پنجشنبه روز هيجان‌انگيزي براي «هما » بود. حتي كاربران شبكه‌هاي اجتماعي هم تحت تاثير ورود نخستين ايرباس بعد از 40 سال قرار گرفته و عكس و فيلم‌هاي ورود نخستين اين هواپيما به ايران را دنبال مي‌كردند. حتي به سرعت جوك‌هاي آن هم ساخته شد، تا نشان دهد اين رويداد فقط مختص دولت نيست. آنطور كه مديرعامل ايرباس كه همراه با تيم ايراني به ايران آمده بود، گفته شركت متبوعش بعد از 49 سال مستقيما با ايران قرارداد بسته، حال آنكه برخي‌ها مي‌گويند، اگر بعد از 39 سال ايرباس خريديم پس چطور آخرين ايرباس مربوط به 23 سال پيش است. پاسخ به اين سوال را بايد در تحريم‌ها و محدوديت‌ها جست‌وجو كرد. زماني كه ايران به ناچار خريد هواپيما را منوط به واسطه كرده بود، چون امكان مذاكره و خريد مستقيم نداشت. اما بعد از توافق برجام و البته به دنبال سفر حسن روحاني به فرانسه در دي ماه پارسال قراردادها رو در رو شد. چه فابيوس برژه، مديرعامل ايرباس گفته اين قرارداد در واقع شروعي بود براي يك سال ديپلماسي فعال همراه با تلاش‌هاي عميق فني و بازرگاني. از آن روزها تاكنون طبق گفته مقامات مسوول دو طرف ضمن درخواست و دريافت مجوزهاي لازم از اداره كنترل دارايي‌هاي خارجي (اوفك) در چارچوب برجام توافق اوليه خود را نيز به قراردادي نهايي تبديل كردند و نخستين هواپيما آماده تحويل شد. آخرين خريد هواپيماي ايران از فرانسه به سال ۱۳۵۶ برمي‌گردد. زماني كه ايران‌اير ۶ فروند هواپيماي پهن‌پيكر ايرباس ۳۰۰ به ايرباس سفارش داد. حالا بعد از 39 سال اين رابطه با فروش هواپيماهاي جديد تجديد شده است. شايد به همين دليل بود كه نخستين كلماتي كه مديرعامل ايرباس در مراسم ورود نخستين ايرباس فروخته شده به ايران عنوان كرد اين بود: «مراتب تسليت عميق خود به مقامات و مردم ايران به خاطر درگذشت آيت‌الله هاشمي رفسنجاني، رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام، را به مردم ايران اعلام مي‌كنم. مرحوم رفسنجاني خدمات شاياني براي جمهوري اسلامي ايران به ارمغان آورد و باعث تاسف اينجانب است كه امروز نمي‌توانيم در فضايي شاد دور هم جمع شويم.» وي البته از نگاه انتقادي رسانه‌هاي ايراني هم به راحتي نگذشت و قبل از اينكه نكته‌اي ديگر را بگويد اعلام كرد كه: «بدبيني رسانه‌هاي ايراني را درك مي‌كنم اما به عنوان رييس ايرباس قول مي‌دهم كه ما بر اين تعهد پايبند هستيم و از مقررات جهاني تبعيت مي‌كنيم. عصر جديد در صنعت هواپيمايي ايران يكي از پراهميت‌ترين تحولات در صنعت ما طي ساليان دراز است و من مشتاقانه نظاره‌گر قدرتمندي روزافزون ايران‌اير خواهم بود.» بالاخره تمام حرف و حديث‌ها پيرامون ورود نخستين هواپيماي خريداري شده ايراني، براي شكست تحريم‌هاي چند ده ساله كشور با عبور هواپيماي ايرباس 321 از مرزهاي هوايي ايران شكست. روز پنجشنبه به وقت ايران ساعت 2:08 دقيقه ايرباس 321 ايران‌اير با مسافران خاصش از مرز ايران گذشت و ساعتي بعد در آشيانه انقلاب مورد استقبال رسمي وزير و همراهان وي قرار گرفت تا عباس آخوندي وزير راه و شهرسازي كه تاكنون به خاطر عدم تحقق وعده‌هاي گفته شده‌اش در سيبل انتقاد بود، بتواند با دست پر از دستاوردهاي پسابرجامي‌اش بگويد. 9 فروند ديگر در راه آسمان ايران طبق قرارداد، شركت ايرباس مكلف است، سال آينده نيز ۹ فروند هواپيماي مسافرتي ۳۲۱ و ۳۳۰ به ايران تحويل دهد. قراردادي كه ايران را اميدوار كرده تا سهم خود را از بازارهاي جهاني بازپس‌بگيرد. ورود نخستين هواپيماي ايرباس به كشور در شرايطي روي مي‌دهد كه بويينگ و RTA نيز در ماه‌هاي آينده طبق تعهدات‌شان بايد هواپيماهاي خريداري شده را تحويل ايران بدهند و گام ديگري در جهت نوسازي ناوگان كشور با تنوع بيشتر هواپيماهاي خريداري شده برداشته شود. عباس آخوندي كه از اين رويداد، شادمان‌تر از هر شخص ديگري است، عصر پنجشنبه با گل‌هاي سرخ به استقبال مسافران نخستين پرواز ايرباس رفت. وي در سخنراني‌اي كه داشت، تاكيد كرد كه در كنار ورود هواپيماهاي جديد بايد نوسازي سيستم‌هاي هوانوردي نيز در دستور كار قرار گيرد. « در حال حاضر ميانگين سن ناوگان ايران ۲۳ سال است و اين به معني آن است كه در سال‌هاي آينده بايد بسياري از هواپيماهاي فعال در كشور رسماً بازنشسته شوند. »بعد از وي، فابريس برژيه، مديرعامل ايرباس كه در هنگام پايين آمدن از پله‌هاي هواپيماي تازه خريداري شده ايراني خنده از صورتش محو نمي‌شد، با رضايت از اقدام شركت تحت مديريتش وقتي كه پشت تريبون رفت از خرسندي ايرباس از توافقنامه با ايران صحبت كرد و گفت: « ما اميدواريم اين همكاري‌ها ادامه پيدا كند و با توجه به شرايط امروز ايران‌اير با اطمينان به حركت خود ادامه دهد. آنچه امروز اجراي آن نهايي شده نتيجه همكاري و پيگيري‌هاي همه‌جانبه تمام طرف‌هاست، زيرا در صورتي كه آنها حضور نداشتند ما نمي‌توانستيم به توافق امروز جامع عمل بپوشانيم.»همچنين فرهاد پرورش، مدير عامل شركت هواپيمايي ايران‌اير نيز كه همراه فابريس برژيه از سفر فرانسه آمده بود با بيان اينكه هنوز ساختار ايران‌اير متناسب با سياست‌هاي بهره‌وري حداكثري نيست، تاكيد كرد: «حالا كه با ورود هواپيماهاي جديد امكان استفاده از سخت‌افزارهاي نوين به وجود آمده ما بايد ساختار خود را نيز متحول كنيم.» ماجراي بازگشت دو فروند چه بود؟ در ادامه اين مراسم و زماني كه نشست خبري دو مديرعامل برگزار شد، فايبريس برژيه از بازخريد دو فروند هواپيماي خريداري شده توسط شركت هواپيمايي ديگري كه خريداري شده بود اشاره كرد و گفت: «از ۱۰۰ فروند هواپيماي خريداري شده ايران، ٩٨ فروند سفارش جديد و ٢ فروند بازخريد از يك سفارش لغو شده‌ شركت هواپيمايي ديگري است.» برژيه حتي به نگراني‌ها در مورد رياست‌جمهوري ترامپ نيز پايان داد و گفت: « ايرباس بدون نگراني از انتخاب ترامپ، در حال آماده‌سازي هواپيماهاي ‌ايران‌اير است و اين موضوع قرارداد را تهديد نمي‌كند؛ ترامپ تاثيري در روابط ما با ايران ندارد.» هواپيماي مرجوعي نداريم در حالي كه برژيه از مرجوعي بودن دو هواپيما صحبت كرد اما فرهاد پرورش زماني كه مورد سوال قرار گرفت در اين باره با رد اين موضوع با بيان اينكه گفته مي‌شود خريدهاي هواپيما اقدامي سياسي و انتخاباتي بوده و اين هواپيما‌ها مرجوعي از كشورهاي ديگر است تاكيد كرد: «ايران‌اير شركتي سياسي نيست كه بخواهد تصميمات سياسي بگيرد، از بعد از برجام اقدام به خريد هواپيما كرديم و تلاش‌مان اين بود كه هر چه سريع‌تر اين هواپيماها مورد بهره‌برداري قرار بگيرند. بنابراين ورود اين هواپيما ارتباطي به موضوع انتخابات رياست‌جمهوري سال ۹۶ ندارد.» فرهاد پرورش درباره اينكه گفته مي‌شود اين هواپيما‌ها، هواپيماهاي مرجوعي از كشورهاي ديگر است، گفت: «اين شايعه است و اين خبر صحت ندارد. ايران‌اير از ۱۰ ماه گذشته هواپيماهاي مورد نظر خود را انتخاب كرده است و اين امكان ندارد كه اين هواپيما‌ها‌‌ همان هواپيماهاي مرجوعي باشد. در ضمن ساعت پرواز اين هواپيما‌ها صفر است و تنها چند ساعت پرواز تستي داشته‌اند. تا پايان سال دو هواپيماي پهن‌پيكر به كشور وارد مي‌شود و تا دو هفته ديگر قرارداد با ATR نهايي مي‌شود. هر دو طرف پايبند به مفاد قرارداد هستند و دليل براي نگراني نداريم. ايران‌اير شرايطي را تجربه كرد كه حتي امكان دريافت يك قطره سوخت در شرايط تحريم در فرودگاه‌هاي اروپايي را نداشت اما توانستيم اين شرايط را هم مديريت كنيم.»وي همچنين درباره بازپرداخت اقساط خريد ۱۰۰ فروند هواپيماي ايرباس گفت: «بازپرداخت اقساط از محل فروش بليت هواپيما انجام مي‌شود و هر دوره بازپرداخت يك دوره تنفس دارد و به زودي بازپرداخت دوم هم به ايرباس پرداخت مي‌شود. كسي براي هواپيمايي كه ۸ سال بعد وارد كشور مي‌شود از هم‌اكنون پيش پرداخت نمي‌دهد. ما براي اين يك‌فروند پيش‌پرداخت داده‌ايم و در صورتي كه پيش‌پرداخت دو هواپيماي ديگر را بدهيم به ايران تحويل داده مي‌شود. اگر قرار باشد كه فكر كنيم مجددا تحريمي انجام مي‌شود بايد بگوييم كه ما در اين صورت از تجربه اين سي و چند سال استفاده مي‌كنيم. ضمن آنكه نبايد فكر كنيم چون ممكن است روزي تحريم برگردد پس نبايد اكنون هواپيما بخريم. در عين حال بر اساس قرارداد با هر سه كمپاني ايرباس، بويينگ و اي‌تي‌آر ما مجوز تامين و تعويض قطعات مشكل‌دار را خواهيم داشت.»   تحريم جديد شامل اين قراردادها نمي‌شود  اصغر فخريه كاشان قائم مقام وزير راه وشهرسازي با بيان اينكه تحريم‌هاي احتمالي شامل اين قراردادها نخواهد شد گفت: در شرايط احتمالي برگشت تحريم‌ها تمام قراردادها معتبر هستند و تحريم عطف به ما سبق نمي‌شود و اين كمپاني‌ها حق جريمه هم ندارند. بخشي از فاينانس قرارداد خريد هواپيما از ايرباس توسط شركت ايرباس با بازپرداخت ۱۰ ساله تامين مي‌شود و بخشي ديگر از فاينانس از موسسات مالي و بازپرداخت ۱۸ ساله تامين خواهد شد. اگر شرايط اجازه دهد در آينده مي‌توانيم از منابع موسسات ليزينگ بين‌المللي هم استفاده كنيم. وي با بيان اينكه قرار نيست براي هواپيماهايي كه چند سال ديگر وارد ناوگان ايران‌اير مي‌شود از امروز پيش‌پرداختي به ايرباس داشته باشيم، گفت: پيش‌پرداخت بعدي ايرباس را زماني انجام مي‌دهيم كه دو فروند هواپيماي ديگر وارد ناوگان ايران‌اير شود. مانند ساير قرارداد‌ها ۱۵ تا ۲۰ درصد پيش پرداخت اوليه را ايران‌اير مي‌پردازد و مابقي توسط فاينانس تامين خواهد شد. قائم‌مقام وزير راه و شهرسازي با اشاره به برگشت تحريم‌ها و سرنوشت قرارداد خريد هواپيما گفت: طبق متني كه وزارت خزانه‌داري امريكا سه هفته پيش منتشر كرد راهنماي جديدي را براي اين قرارداد‌ها به انتشار رسيد و يكي از موضوعات مهم اين راهنما اين است كه در شرايط احتمالي برگشت تحريم‌ها تمام قراردادهايي كه از تاريخ برجام تا زمان برگشت احتمالي تحريم‌ها انجام شده معتبر هستند و تحريم عطف بماسبق نمي‌شود و اين كمپاني‌ها حق جريمه هم ندارند. در مورد وام‌هايي كه گرفته شده است شرايط بازپرداخت‌‌ همان شرايط قبل از بازگشت به تحريم‌ها خواهد بود. اگر اين شركت‌ها خلف وعده كنند براي آن شرايط هم پيش‌بيني‌هايي انجام شده است. معتقدم اگر تحريم‌ها برگردد اتفاق خاصي نمي‌افتد و در چارچوب مقررات و قوانين قرارداد‌ها عمل مي‌كنيم.