دیوار بی‌اعتمادی تکفیر و تحریم با کتاب فرو می ریزد



گروه فرهنگ و هنر: مراسم افتتاحیه رسمی سی و دومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران دیروز در محل مصلای بزرگ تهران برگزار شد.
در ابتدای این مراسم سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سخنانی گفت: خوشحالیم همزمان با ۴۰ سالگی پیروزی انقلاب اسلامی سی و دومین نمایشگاه کتاب را آغاز می‌کنیم.


وی افزود: کتاب پدیده بشری و خارق‌العاده‌ای شبیه خود انسان است. همان‌طور که انسان پدیده‌ای است با لایه‌های بسیار متنوع و کارکردهای بسیار گوناگون، کتاب هم مخلوق این انسان است چون انسان با کارکردهای بسیار متنوع فعال است و شاید هیچ پدیده‌ای پدیده بشری مثل کتاب نباشد که آیینه خود انسان است.
به گفته وزیر ارشاد کارکردهایی از قبیل تولید علم، از جمله این مسائل است چرا که دانش بشری بر مرکب کتاب حرکت کرده و به انسان رسیده اما از دیگر کارکردهای آن می‌توان به پالایش زبان اشاره کرد زیرا زبان ملل بر اساس کتاب پرورش و پالایش یافته است. اگر تاریخ بیهقی، ‌گلستان، بوستان و مثنوی نبود زبان فارسی به این نقطه نمی‌رسید. در هر ملتی هم این چنین است زیرا کتاب مسیری است که پرورش زبان را فراهم می‌کند.
نقش بی بدیل کتاب
صالحی تصریح کرد: اگر انسان دو ساحت مهم وجودی یعنی تفکر و عواطف را دارد کتاب این دو بال را با هم پیش می‌برد اما در ادامه می‌توان فهرست بلند بالایی از کارکردهای کتاب را در طول تاریخ بشریت ذکر کرد.
وی به دو نکته و عدم حضور رئیس‌جمهور در مراسم افتتاحیه اشاره کرد و گفت: قرار بر این بود که رئیس‌جمهور در جمع ما امروز حضور داشته باشند اما به اعتبار برنامه‌ای پیش‌بینی نشده عذر خود را به جمع حاضر منتقل کردند. بنده نیز قرار بود در حضور ایشان به جایگاه نشر در مقطع کنونی اشاره کنم. اما به دلیل برنامه پیش‌بینی نشده ایشان نتوانستند در این مراسم حضور یابند.
وی افزود: باید به نقش کتاب در حوزه اقتصاد و صنعت توجه کرد. رهبر انقلاب امسال را سال رونق تولید نام نهادند. در این عنوان مهم صنعت نشر را نباید نادیده گرفت زیرا این صنعت در اقتصاد ملی کشورها جایگاه مهمی داشته و دارد چه به صورت مستقیم و چه به صورت غیرمستقیم، به شکل مستقیم درآمدی در اقتصاد ملی ایجاد می‌کند سازمان وایپو آماری ارائه می‌کند که در آن از ۱۱ کشوری که صنعت نشر در این کشورها درآمد ایجاد کرده گزارش می‌دهد. در این گزارش آمده ۴۶ میلیارد دلار درآمد حاصل از این صنعت است. همچنین سهم قابل توجهی صنعت نشر در حوزه حلقه اشتغال دارد.
این مقام مسئول ضمن اشاره به آمار وایپو از سال ۲۰۱۶ گفت: کشور چین میهمان این دوره از نمایشگاه کتاب ماست. در آمار وایپو آمده در این کشور ۴۶ میلیون نفر به عنوان کسانی که در صنعت نشر چین حضور دارند در حال فعالیت هستند. یعنی رقم قابل توجهی را صنعت نشر با حلقه‌های متنوعی که دارد می‌تواند در اشتغال مستقیم سهیم باشد اما تأثیرات اشتغال غیرمستقیم هم دارد که بسیار اساسی است.
کتاب و دیپلماسی فرهنگی
صالحی در بخش دیگری از سخنان خود به آتش‌سوزی در کلیسای نوتردام در فرانسه اشاره کرد و گفت: این کلیسا در ۱۸۳۱ ساخته شد اما کمتر مورد توجه بود ولی وقتی ویکتورهوگو کتاب گوژپشت نوتردام را نوشت این رمان باعث شد کلیسا مجدداً مورد توجه قرار گیرد و در سال ۱۸۴۴ بازسازی شود. هر چند این بازسازی ۲۵ سال به طول انجامید. اما سرانجام این بنا به کلیسایی مؤثر در صنعت گردشگری فرانسه مبدل شد و این نشان می‌دهد یک کتاب چگونه فرصت اقتصادی برای یک کشور ایجاد می‌کند.
وی در ادامه با بیان اینکه کتاب و صنعت نشر علاوه بر کارکردهایی که ذکر شد کارکردهای مهم دیگری دارد، گفت: کتاب به عنوان یک رسانه قدیمی در آموزش و جامعه‌پذیری تأثیرگذار است و صنعت نشر را در حوزه اقتصاد باید جدی گرفت و اگر ما از رونق تولید سخن می‌گوییم نباید کتاب را فراموش کنیم.
صالحی تصریح کرد: کتاب به عنوان یک سفیر و سفارتخانه باید مورد توجه باشد. امروز از دیپلماسی عمومی زیاد سخن گفته می‌شود زیرا پایدار و مستمر است. دیپلماسی فراگیر است و در میان دیپلماسی عمومی دیپلماسی فرهنگی و کتاب و نشر سهم اصلی را در دیپلماسی عمومی دارد و تصویری که از ما در جهان وجود دارد این است که ایران را به شاهنامه، مثنوی، ‌گلستان و بوستان، شفای بوعلی و... می‌شناسند. همان‌طور که ما ملل دیگر را به کتاب‌هایشان می‌شناسیم. خط ارتباطی وجودی و ذهنی ما با ملل دیگر از طریق کتاب است بنابراین کتاب یک سفیر سیار و فعال است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین با بیان اینکه اگر بدخواهان می‌خواهند دیوار ما را با جهان بلند و بلندتر کنند دیپلماسی کتاب است که آجرها را برمی‌دارد و دیوارها را فرو می‌پاشد، گفت: اگر کسانی می‌خواهند ملت با تمدنی چون ایران را منزوی کنند این کتاب و ارتباط با کتاب است که این توهم را از بین می‌برد. بنابراین دیوار بی‌اعتمادی، ‌تکفیر، تحریم با کتاب فرو می‌ریزد و نابود می‌شود. سابقه تاریخی بشر چنین بوده و امروز هم ما می‌توانیم در این دوره سخت که بدخواهان ایران تلاش می‌کنند کمربند تحریم را دور ما محکم‌تر کنند این کمربندها با تفکر و کتاب باز و بازتر می‌شود و این چیزی است که به نظر می‌آید در سال ۹۸ ایران باید بیشتر مورد توجه قرار دهد و آن دیپلماسی فعال فرهنگی بویژه کتاب است. ما با کاغذ جاده‌ها را ساخته و ابریشمی کرده‌ایم. امیدواریم مسیر پیش رو را هم این‌گونه پیش ببریم.
لزوم قوی‌تر شدن روابط میان دو کشور
«گوئو وی مین» رئیس هیأت چینی هم یکی دیگر از سخنرانان این مراسم بود، او ایران و چین را کشورهایی با تمدن دیرینه خواند که از سال‌ها قبل روابطی دوستانه میان آنان برقرار است و با اشاره به تفاهمنامه دوسویه‌ای که سه سال قبل میان مسئولان کشوری و فرهنگی دو کشور منعقد شده، گفت: «در سال 2016 رئیس جمهوری چین با رئیس جمهوری ایران دیدار کردند در این دیدار مسیر همکاری دو کشور در راه فرهنگ، آموزش، چاپ و نشر هموار شد. برهمین اساس سال 2017 دو کشور تفاهمنامه‌ای برای شرکت در نمایشگاه‌های کتاب یکدیگر امضا کردند و در همان سال ایران به‌عنوان میهمان ویژه در نمایشگاه بین‌المللی پکن شرکت کرد.»
او حضور ایرانیان در نمایشگاه کتاب چین سال 2017 را موفق خواند و گفت که هیأت اعزامی از ایران با برگزاری برنامه‌های مختلف فرهنگی اقدامات خوبی در جهت داشته‌های فرهنگی-علمی خود به مخاطبان چینی و همچنین دیگر کشورها انجام می‌دهد. «گوئو وی مین» ادامه داد:«امسال چین با پیام دوستی مردم چین میهمان ویژه نمایشگاه کتاب تهران است. چین و ایران کشورهای با تمدن دیرینه‌اند و سال‌هاست میان دو کشور دوستی برقرار است. با وجود گذشت 48 سال از برقراری روابط دیپلماسی میان دو کشور هم‌اکنون شاهد شکل‌گیری روابط انسانی صمیمی میان دو کشورهستیم.»
به گفته این مسئول فرهنگی چینی‌ها بواسطه ترجمه با برخی آثار ادبی کلاسیک فارسی از جمله آثاری از شاعرانی همچون فردوسی، سعدی و حافظ آشنا شده‌اند و همین مسأله منجر به شکل‌گیری پل ارتباطی و تقویت رابطه میان دو کشور شده است. «گوئو وی مین» تصریح کرد:«ما به برنامه‌های خود در این دوره از نمایشگاه توجه خاصی داشتیم و با بیش از 4هزار عنوان و 15هزار جلد کتاب از آثار کلاسیک و معاصر نویسندگان چینی در این نمایشگاه شرکت خواهیم کرد.ما هم از این فرصت برای معرفی فرهنگ خود به ایرانیان بهره خواهیم گرفت آنچنان که بیش از 50 برنامه از سوی 20 نویسنده، تصویرگر و ناشر چینی برای این ایام تدارک دیده‌ایم.»
 این مقام مسئول فرهنگی چین تأکید کرد موفقیت این هیأت در برگزاری برنامه‌هایی که مد نظر دارند تأثیر بسزایی در بهبود روابط میان دو کشور ایفا خواهد کرد. «گوئو وی مین» برلزوم قوی شدن هر چه بیشتر روابط فرهنگی میان دو کشور تأکید کرد و گفت: «روابط باید بیش از پیش قوی شود، جهان رنگارنگ و بسیار زیباست، فرهنگ‌ها متفاوتند و چاپ و نشر وظیفه انتقال فرهنگ‌ها را برعهده دارد. ما با استفاده از تجربیات یکدیگر توانسته‌ایم به سودی متقابل دست پیدا کنیم.»
 محسن جوادی، رئیس سی و دومین دوره نمایشگاه کتاب هم یکی دیگر ازسخنرانان این مراسم بود که با اشاره به شعار این دوره«خواندن توانستن است» گفت:«با این شعار نه تنها به استقبال رویداد فرهنگی بزرگ کشورمان بلکه یکی از بزرگترین رویداد‌های فرهنگی در حوزه کتاب در جهان می‌رویم، علاوه بر ۲۴۰۰ ناشر داخلی، ۸۰۰ ناشر خارجی مستقیم یا غیرمستقیم آثار ارزشمندشان را ارائه و در اختیار علاقه‌مندان کتاب قرار می‌دهند.»
رئیس سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هم با تأکید بر اینکه تاریخ ایران به نام کتاب‌های بزرگ دانشمندان و حکیمان بزرگ شناخته می‌شود، ادامه داد: «خوشحالیم می‌توانیم به وسیله کتاب، دوستی و پایداری را میان ملت‌ها و دولت‌ها ایجاد کنیم.اگر برای زندگی خوب می‌کوشیم نباید از کتاب غفلت کنیم.»
سی و دومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به میزبانی مصلای تهران از امروز تا چهاردهم اردیبهشت ماه میزبان علاقه مندان به کتاب و کتابخوانی است.