روزنامه فرهیختگان
1398/02/08
آقای وزیر! این عروس، تئاتر را خوشبخت نمیکند
نمایش «عروس مردگان» به کارگردانی امیدرضا سپهری و تهیهکنندگی مریم نراقی که مدتی است تمرینات خود را آغاز کردهاند قرار است اواسط اردیبهشت سالجاری در سالن «تهران رویال هال» هتل اسپیناس پالاس روی صحنه برود. این نمایش اقتباسی است از «عروس مرده» به کارگردانی تیم برتون که قرار است بهصورت موزیکال اجرا شود و 15 شب روی صحنه برود. در این نمایش چهرههایی مانند نیکی کریمی، میلاد کیمرام، مهران احمدی، مهران امامبخش، نازنین بیاتی، امیر جعفری، شقایق دهقان و علی عاملهاشمی حضور دارند. استفاده از سلبریتیها در نمایش، فارغ از تواناییهایشان در سالهای اخیر به امر رایجی تبدیل شده است. دستاندرکاران این نمایش حتما ایمان دارند که دستمزد این بازیگران از فروش نمایش تامین میشود و برای بازیگران هم این بده و بستان از لحاظ مالی و کارنامه کاری مطلوب است. تبدیل هنر به کالا به بهانه حضور بخش خصوصی و درآمدزایی از آن در کوتاهمدت و بلندمدت ضربه زننده است. اینکه سرمایهگذار، تئاتر و حتی بازیگران را ابزاری برای افزایش ثروتش میداند و وقتی از یک اثر هنری حمایت میکند که مطمئن شود برایش سود چند برابری دارد، چه خروجی مثبتی برای فرهنگ و هنر کشور دارد؟ درخواست برای شفافیت مالی نمایشها و فیلمهای سینمایی دخالت در امور داخلی است؟ آیا حق طبیعی ما نیست که از دستمزد عوامل این نمایش آگاه باشیم. این تعداد از چهره با چه ارقامی حاضر به بازی در این نمایش شدهاند؟سالن اجرا رویالهال ظرفیتی ۲۵۰۰ نفری دارد و تا الان میزبان برگزاری نمایشها و کنسرتها بوده است. البته سال گذشته این سالن میزبان نمایش پرحاشیه دیگری باعنوان «بینوایان» بود و شایعه شد که حسین پارسایی مدیریت آن را برعهده دارد، خبری که البته تایید نشد. هزینه بالای اجرا در این سالن باعث افزایش قیمت بلیتها میشود و آنها که نمایش و کنسرتی را در این سالن روی صحنه بردند از بالابودن هزینهها گله داشتند. براساس تماسی که گرفته شد هزینه یک شب اجرا در این تالار 122 میلیون تومان بدونمالیات ارزش افزوده گفته شد. حالا با پیشفرض 15 شب اجرا و اینکه قیمت متوسط بلیت این نمایش 150 هزار تومان باشد و ظرفیت سالن را هم میانگین دو هزار نفر بگیریم به چه عددی میرسیم؟ این نمایش احتمالا هر شب بین 300 تا 500 میلیون تومان درآمد خواهد داشت و در انتهای 15 شب به عددی بین چهارونیم میلیارد تا 6 میلیارد میرسیم. هزینهها را که کم کنیم به سود خوبی میرسیم. سرمایهگذار که راضی است و البته تهیهکنندهای که خبرنگار هم بوده (راستی از راه خبرنگاری مگر میشود تهیهکننده شد؟) راضی است و بازیگران نیز. تکلیف مخاطب علاقهمند به نمایش که توانایی خرید بلیتهای تئاتر 150 هزار تومانی را ندارد، چه میشود؟ اشکان خطیبی که خود در نمایش بینوایان حضور داشت در جواب این قشر مظلوم اینگونه گفته بود: «هیچجای دنیا یه کارمند امکان خرید «بلیت ردیفهای گرونقیمت تئاتر موزیکال» رو نداره.» البته بعدها توضیح داد که منظورش را بد فهمیدهاند و خودش هم سینهسوخته است.
سرمایهگذار از تهیهکننده «عروس مردگان» درباره هویت و سابقه محمد معتمد، سرمایهگذار این نمایش پرسیدیم و حتی از او تقاضای دریافت شماره این سرمایهگذار را کردیم و او در جواب عنوان کرد که تا به حال نشنیده است که کسی از سرمایهگذار یک نمایش سوال بپرسد. هرچقدر هم در فضای مجازی جستوجو کردیم بهجز «محمد معتمدی» خواننده، نتیجه دیگری حاصل نشد. به هر حال کسی که حاضر میشود در این شرایط اقتصادی وارد حوزه تئاتر شود و برای چنین نمایش پرهزینهای خرج کند حتما دلسوز فرهنگ و هنر است و لایق ستایش. تهیهکننده محترم بهتر است بدانند که همهجای دنیا هویت حقیقی و حقوقی سرمایهگذار معلوم است و ابایی از آشکارشدنش ندارد.
نمایشهای لاکچری دیماه 96 بود که نمایش موزیکال «اولیور توئیست» به کارگردانی حسین پارسایی با بلیتهای ۱۲۰ هزار تومانی و بازیگرانی چون نوید محمدزاده، مهناز افشار و هوتن شکیبا در تالار وحدت روی صحنه رفت. نمایشی که رکورد قیمت بلیت در گیشه را شکست و بسیاری دلیل قیمت بالای آن را حضور پررنگ سلبریتیهای پرهزینه میدانستند. آبان 97 باز هم حسین پارسایی که از مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد است اینبار نمایش «بینوایان» را با بلیتهای 55 تا ۲۵۰ هزارتومانی روی صحنه برد. مکان اجرای آن اینبار تالار وحدت نبود و سالن «رویال هال» هتل مجلل اسپیناس پالاس میزبانی با ۲۵۰۰ صندلی بود. سرمایهگذار این نمایش را محمدصادق رنجکشان معرفی کرده بودند و جلوی اسم تهیهکنندگانش خورده بود؛ میثم احمدی و محمد قدس. انتقادها زیاد شد و پارسایی در جواب به این اعتراضها اینچنین گفت: «من در زمان اجرای «الیور توئیست» ۱۲۰ دقیقه در سالن انتظار تالار وحدت میایستادم. همان نمایشی که انگ لاکچری بودن به آن زدند. اکثر تماشاگرانش طبقه متوسط بودند که با لباسهای معمولی و بدون هیچ خودنماییای برای تماشای نمایش میآمدند. آنها به انتخاب خودشان بلیتهای ۴۰، ۵۰، ۷۰ و ۹۵ هزار تومانی خریداری کردند. در «بینوایان» هم بلیتهای ارزانقیمت وجود دارد. اگر تماشاگری با ۴۰ هزار تومان به تماشای نمایشی در تئاتر ایرانشهر مینشیند، با ۱۵ هزار تومان بیشتر در سالن رویالهال به تماشای «بینوایان» بنشیند، مرفه بیدرد میشود؟» علیاکبر صفیپور، مدیرعامل بنیاد رودکی سال گذشته درباره نمایش الیور توئیست نکته مهمی را گفت: «۱۱ تمرین برای نمایش اختصاص دادهایم که جمع هزینه آن دومیلیون و ۲۰۰هزار تومان میشود. آقای پارسایی برای اجرای ۱۲۰ شب در تالار وحدت، یکمیلیارد و ۳۰۰میلیون تومان به همین بنیاد رودکی پرداخت کرده است، جمع درآمد ما در سال ۹۶ از تئاتر فکر کنم حدود یکمیلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان بود. از این میزان درآمد اگر مبلغ دریافتی از نمایش «الیور توئیست» را کم کنیم، چه میزان باقی میماند؟» نمایش دیگر لاکچری سال گذشته «اُپرای هفت شهر عشق» به نویسندگی و کارگردانی محمد عبدیزاده بود که با بلیت حداقل 65 هزار تومانی و حداکثر ۲۵۵ هزار تومانی در سالن وزارت کشور و با حضور بازیگران چهرهای چون محمدرضا فروتن، مریلا زارعی، اندیشه فولادوند، افسانه پاکرو، نسیم ادبی، پانتهآ بهرام و ابوالفضل پورعرب، روی صحنه رفت. در موسیقی این اثر، خوانندگانی چون روزبه نعمتاللهی و روزبه بمانی با ارکستر سمفونیک تهران به رهبری فریدون شهبازیان، همکاری داشتند.
این حرکت خزنده از چه زمانی شروع شد؟ شکرخدا گودرزی، بازیگر و کارگردان تئاتر به این سوال اینگونه پاسخ میدهد: «آیا از زمانی شروع نشد که شعار تئاتر بفروش!! سر لوحه و در دستور کار متولیان فرهنگی و تئاتری قرار گرفت و سالنهای تئاتر به افرادی واگذار شد که میتوانستند بدون هیچ پیشینهای فقط اجارهبهای سالنها را بپردازند؟! یا سالنهای تئاتر محلی برای نمایشگاه ماشین و نمایشهایی شد که فقط قصدشان سرگرمی و خنداندن و خندانیدن بود؟! بنده مخالف طنز یا نمایش کمدی نیستم اصلا و ابدا ولی نمایشی که بتوان به آن عنوان طنز یا کمدی را اطلاق کرد! به جد باور دارم آنچه موجب شرایط کنونی شده است مسیری که با نام اقتصاد هنر شکل گرفت و دولت بهنحوی خواست شانه از زیر بار مسئولیت خود خالی کند و به الگوسازی نمایشهایی بپردازد که بهزعم خودشان سودآور باشد... سیاستی که نتیجه آن تولید تماشاگر کاذب تئاتر بود. تماشاگرانی که نمیتوان آنها را بهعنوان تماشاگر تئاتر قلمداد کرد زیرا این تماشاگر فقط دنبال چهره مورد علاقه و چیزی است که با مزاجش جور دربیاید نه آن که دنبال تئاتر است! این میان اهالی تئاتر برای روی صحنه بردن تئاتر به معنای واقعی کلمه باید تماشاگر تئاتر یا تماشاگر کاذب! گدایی کنند تا کف فروش سالن را تامین کنند! در این سالها به عینه شاهد بودهایم بسیاری از نمایشهای تاثیرگذاری که بهدلیل نرسیدن به کف فروش تعطیل شدهاند!»
آقای وزیر و تیر خلاص سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سال گذشته و در فضای جنجالی پیرامون نمایش «بینوایان» در فضای مجازی نوشت: «تئاتر لاکچری تیر خلاص به این هنر مردمی است. اداره کل هنرهای نمایشی با هماندیشی و همیاری خانه تئاتر، حریم صحنه را از آن مصونیت دهد.» هرچند همان زمان هم به او انتقاد کردند که مخاطب این توئیت شما حسین پارسایی، تهیهکننده تئاتر لاکچری «بینوایان» و مدیرکل دفتر شبکه نمایش خانگی در چند قدمی دفتر کارتان بود و کسی بهجز شخص وزیر نمیتوانست با این شلیک مرگبار برخورد کند. به هر حال آن نمایش و کارگردانش قویتر از وزیر بودند و اجرا رفتند و فروختند و کسی هم از آنها بازخواست نکرد. حالا اما به آقای صالحی که به سلامت نفس و قاطعیت در عمل شهره هستند، توصیه میکنیم که زودتر مانع شلیک تیر خلاصی دیگر بشوند. البته آقای وزیر بعدها این جمله را هم گفتند: «نگاهی وجود دارد که دولتها قیمتگذار شوند که این نگاه ممکن است در کوتاهمدت جواب بدهد، اما نمیشود این موضوع را پایدار نگه داشت. آنچه باید اتفاق بیفتد، همکاری مشترک بین دولت و اصناف است. ما از دوستان خواستهایم این مسیر را ادامه بدهند. این یک نگاه بخشنامهای است که بگوییم قیمت بلیتها نباید بالاتر از سطحی برود. این همان نگاه دولتی است.» حالا منتظر میمانیم تا ببینیم آقای وزیر در قبال یک تیر خلاص دیگر، سیاست عدم مداخله را انتخاب یا نهایتا به انتشار یک توئیت بسنده میکنند. اما آقای وزیر بدانیم که این عروس، کسی را بهجز دستاندرکارانش خوشبخت نمیکند. سابقه بازیگران ترکیب بازیگران این نمایش نسبتا گران است. بخشی از این بازیگران از ستارهها هستند و بخشی دیگر مانند امیر جعفری، مهران احمدی و عامل هاشمی سوابق تئاتری دارند. اما در این مجال نگاهی داریم به دیگر بازیگرانی که سابقه چندانی در تئاتر ندارند. نکته جالب این بازیگران، دستمزدهای متوسط به بالای آنهاست. یکبار استاد قطبالدین صادقی از سلبریتیهایی گفت که برای هر اجرا، شبی 45 میلیون تومان دریافت میکنند. نیکی کریمی: فارغ از سابقه تئاتریاش در دوران دانشجویی، اولین حضور جدیاش در عرصه نمایش به «شام با دوستان» به کارگردانی آیدا کیخایی در سال 92 برمیگردد. بهجز آن در نمایش «عاشقانههای ناآرام» اثر مریم جلالیان نیز حضور داشت و این نمایش سومین تجربه جدیاش میشود. زمانی بیشترین دستمزدها را میان بازیگران زن میگرفت و حالا با بالارفتن سن، رقم معقولتری دریافت میکند. وقتی فیلمی که خودش ساخت و بازی کرد فروش چندانی نداشت باید صبر کرد و منتظر ماند و دید که چه تعداد تماشاگر بهخاطر کریمی به سالن میآیند؟ میلاد کیمرام: بازیگری را با بازی در تئاتر در شهر خودش انزلی آغاز کرد و در ۱۶ سالگی برای بازی در نمایش «شبنشینی در جهنم» به کارگردانی مهرداد رایانی، جایزه بهترین بازیگری منقطه فجر را گرفت. «عروس مردگان» اولین حضور جدیاش در تئاتر است. او سال 96 در نمایش «دن کیشوت» به کارگردانی صحرا رمضانیان حضوری افتخاری داشت. او فعلا جزء دستمزدبالاها نیست. شقایق دهقان: سال گذشته در نمایش «تروما» به کارگردانی افسانه ماهیان حضور داشت. بخش بزرگ کارنامه کاریاش به تلویزیون برمیگردد. سریالهای طنز مهران مدیری او را مطرح کرد. دستمزد بالا و البته سابقه چندان تئاتری هم ندارد. نازنین بیاتی: میگویند دانشجوی رشته تئاتر از دانشگاه آزاد اسلامی تنکابن بوده است. «خانهای در انتهای خیابان بهار»، «دی روز (یک دقیقه سکوت)» و «خروس لاری» از کارهای قبلی او در عرصه تئاتر است. در بین جوانان دستمزد متعارفی دارد. اما عمده شهرت او بهواسطه حضورش در فیلمهای سینماییای همچون «دربند»، «فرشتهها با هم میآیند» و «آینه بغل» است.
سایر اخبار این روزنامه
دستورالعمل ساماندهی ارز به نفع تولید
نئولیبرالها در حال از بین بردن دستاوردهای انقلاب هستند
زیـــر پوسته سیاست
آقای وزیر! این عروس، تئاتر را خوشبخت نمیکند
اقدامات قرار گاه جهادی دانشگاه آزاد اسلامی ۳۵ روز بعد از سیل
چـــرا انتخاب اول
تحصیلات تکمیلی در دنیا به کدام سمت میرود؟
واکاوی تراژدی بختآزمایی