مرتبه اول: تصفیه دل و دوری از ریا (۱)

مراتب عبادت (1)
مرتبه اول: تصفیه دل و دوری از ریا (1)
 
در شماره‌های قبل با اشاره به روایتی از امام رضا(ع) به این نکته رسیدیم که «عبادت جز با تفکر کامل نمی شود» و «آنچه با تفکر واقع نشود حتی اگر تکلیف ظاهری را برآورده کند موجب کمال نمی شود.» امروز سخنی از امام خمینی را درباره مراتب اخلاص در عبادات مرور می‌کنیم. چنان که پیش از این گفتیم اخلاص ناشی از شناخت است چراکه «خالص کردن عمل برای خدا» تنها با شناخت موضوع آن یعنی «شناخت خدا» و معنای «اخلاص»، در کنار عوامل پدید آورنده آن، ممکن است. و این مهم جز با تفکر و معرفت حاصل نمی شود. پس می توان تقسیم «عبادت با توجه به مراتب اخلاص» را به تقسیم «مراتب عبادت با توجه به میزان معرفت» نیز تسرّی داد. حضرت امام در کتاب آداب الصلاة1 با اشاره به اینکه همه هویت یک عبادت به میزان اخلاص بستگی دارد و روشن است که این امر جز با شناخت معبود ممکن نیست، به هشت مرتبه برای اخلاص و در ادامه، به هشت مرتبه برای عبادت اشاره می کنند مرتبه اول عبادت آن است که آدمی قلب خود را از ریا پاک کند. ریا در اینجا به معنای آن است که آدمی عبادت را برای شادی و رضایت مخلوقات انجام ندهد. امام در کتاب شریف چهل حدیث در تعریف ریا می نویسند:««ریا» عبارت از نشان دادن و وانمود کردن چیزی از اعمال حسنه یا خصال پسندیده یا عقاید حقه است به مردم، برای منزلت پیدا کردن در قلوب آنها و اشتهار پیدا کردن پیش آنها به خوبی و صحت و امانت و دیانت بدون قصد صحیح الهی»2


ادامه صفحه 16