انتظار صراحت از وزیر آموزش و پرورش در باره سند 2030

شیرزاد عبداللهی‪-‬ اظهارات‌ آقای بطحایی وزیر آموزش و پرورش در جلسه مطبوعاتی روز یکشنبه 15 اردیبهشت‌ در باره سند 2030‌، هر چند‌ آمیخته به پاره‌ای کلیشه‌‌های‌ سیاسی و نمایشی بود،‌ اما نکات واقع‌گرایانه‌ای داشت‌‌. بطحایی‌ گفت:«مبادا برای اینکه اَنگ [برچسب] سند ۲۰۳۰ بخورد، خودمان را در حوزه تعلیم و تربیت منزوی کنیم.» وی اضافه کرد: «خیلی از مطالب سند ۲۰۳۰ به صورت متعالی‌تر در سندهای خودمان داریم... گفتنی‌ها را گفتنی‌تر از ۲۰۳۰ در سندهای خودمان داریم.» وزیر اعتراف‌‌ می‌کند که بین سند 2030 و اسناد داخلی مثل سند تحول بنیادین‌، تفاوت «ماهوی و کیفی» وجود ندارد. فرق 2030 با اسناد داخلی مانند سند تحول بنیادین در این است که سند تحول «متعالی‌تر»‌ از سند 2030 است و‌ محتوای سندهای داخلی «گفتنی‌تر» از سند 2030‌ است. اینها تفاوت کیفی و ماهوی نیستند به عبارتی فرق بین سند 2030 و اسناد داخلی فرق بین «خوب» و «خوب‌تر» است. وزیر مثال هم‌‌ می‌زند. دو مثال مهم وزیر‌، یکی بحث آموزش «مهارت‌‌های زندگی» و دیگری بحث «عدالت آموزشی» صرف‌نظر از جنسیت (دختر و پسر بودن)‌ است. که اتقاقا‌ چالشی‌ترین بخش سند 2030 و دستاویز حمله مخالفان اصولگرا به سند 2030 است (روزنامه اصولگرای جوان 16 اردیبهشت). بطحایی‌‌ می‌گوید:«گسترش مهارت‌های زندگی یکی از سیاست‌های اصلی سند تحول بنیادین است؛ آیا چون این موضوع در سند ۲۰۳۰ اشاره شده است، حالا باید آن را کنار بگذاریم؟ اگر صحبت از عدالت آموزشی می‌کنیم، درست است که در سند ۲۰۳۰ به آن اشاره شده است، اما عدالت آموزشی یکی از ارزش‌های تعلیم و تربیت اسلامی است.» بطحایی افزود:«بین دختران و پسران در دستیابی به عدالت آموزشی نباید تفاوتی وجود داشته باشد‌ و اگر کسی این حرف را زد، باید منتسب به سند ۲۰۳۰ کنیم؟ سند ۲۰۳۰ کیلویی چند است؟ ما خیلی جلوتر از سند ۲۰۳۰ این حرف‌ها را زدیم... اگر یک جاهایی اشتراک مفهوم بین اسناد بالادستی مثل سند تحول با سند ۲۰۳۰ هست، نمی‌توانیم اصل اصولی خود را کنار بگذاریم.»
‌ دستورکار 2030 برای توسعه پایدار، مصوب مجمع عمومی سازمان ملل متحد،‌ 17هدف اصلی و 169 هدف فرعی به هم پیوسته دارد. اهداف کلی سند شامل عناوینی مانند، پایان دادن به فقر‌، آموزش با کیفیت‌، بهداشت برای همه، مدیریت منابع آب، جلوگیری از تخریب محیط زیست‌، ایجاد مسکن امن‌ و... است. در حوزه آموزش اهدافی مانند دسترسی به‌ آموزش پیش دبستانی، دسترسی به آموزش فنی و حرفه‌ای، سوادآموزی همگانی‌، ریشه‌کنی نابرابری جنسیتی، فراهم کردن‌ امکانات آموزشی برای معلولان، تضمین دسترسی همه به آموزش عالی‌، دستیابی همه دختران و پسران به آموزش و پرورش رایگان و کیفی در دوره دبستان و دبیرستان و... تعیین شده است که قرار است تا سال 2030 در همه کشورها تحقق یابد.
وزیر آموزش و پرورش‌ احتمالا از ترس انگ خوردن، یک مشت حرف‌های سیاسی را قاطی حرف‌های کارشناسی خود‌ کرده که اظهاراتش را متناقض نشان‌‌ می‌دهد. برخی مسئولان‌ در یک واکنش دفاعی هنگام مصاحبه وقتی یک گزاره قطعی را‌ بیان‌‌ می‌کنند، بلافاصله با گفتن «البته» و افزودن چند تبصره مخالف، از خودشان سلب مسئولیت‌‌ می‌کند. نتیجه این که جمع جبری حرف‌ها معمولا معادل صفر و خنثی است. بطحایی‌‌ می‌گوید:«حساسیت روی سند ۲۰۳۰ تنها به دلیل محتوای سند ۲۰۳۰ نیست، بلکه به خاطر این است که هدف اصلی، تغییر هویت اسلامی ما هست.» اگر محتوا‌ اهمیت ندارد، شکل سند‌، چگونه هویت اسلامی ایرانیان‌ را تغییر‌‌ می‌دهد؟ در بخش دیگری از اظهارات خود منشا‌ تئوری‌‌های تعلیم و تربیت قرن 19 اروپا‌ را آموزه‌‌های اسلامی‌‌ می‌داند‌‌.
وزیر آموزش و پرورش سال 97 اعلام کرد‌ که «اگر در مواردی گزارش شود که مدرسه‌ای به اجرای سند ۲۰۳۰ پرداخته است‌، تیم ۳ نفره‌ای که به منظور نظارت بر مدارس تشکیل شده، بدون سلسله مراتب به مدرسه وارد خواهد شد و مورد را بررسی‌ و با متخلف برخورد‌‌ می‌کند.» البته آیین‎‌نامه و دستورالعملی تهیه نشد و معلوم نیست یک هیات 3 نفری در آموزش و پرورش با یک میلیون پرسنل و 100 هزار مدرسه با چه شیوه‌ای و چگونه با متخلفان از سند 2030 برخورد کرده است؟ به نظر‌‌ می‌رسد در این زمینه متناسب با فضای سیاسی اغراق شده است.‌ خیلی خوب است که وزیر یا معاون او آقای کمره‌یی‌ معاون متوسطه که به گفته بطحایی‌ جزء هیات سه نفره تنبیه اداری‌ مجریان سند 2030 است‌، با صدور بخشنامه‌ای وزارتی تکلیف مدیران در سطوح مختلف‌ را روشن کنند و دقیق و مستند بگویند کدام‌یک از اهداف اصلی و فرعی سند 2030 با اسناد داخلی آموزش و پرورش مغایر است و کدام فعل یا ترک فعل در ارتباط با سند 2030 تخلف اداری محسوب‌‌ می‌شود؟