دنياي جديد؛ نگاه جديد

يكي از نمودهاي پيشرفت بشر در عرصه پزشكي است. به همين علت باورها و رفتارها و گزاره‌هاي مربوط به اين حوزه به كلي ‏دستخوش تغيير شده است. نتيجه اين تحول در افزایش چشمگیر اميد به زندگي است كه در برخي از جوامع چون ژاپن به حدود ‏‏90‌سال رسيده است. این عدد در بسياري از جوامع عقب‌مانده زير 50‌سال و در ايران نيز حدود 75‌سال است‎.
به دلیل عینی و ملموس بودن نتایج و دستاوردهای علم، پزشکی يكي از حوزه‌هايي است كه سنت و انديشه‌هاي سنتي خود را با آن ‏تطبيق داده و در برابر آموزه‌هاي آن مقاومت چنداني نمي‌كنند. در حالي كه در زمينه‌هاي ديگر بشدت مقاومت مي‌كنند‎.
يكي از جديدترين دستاوردهاي پزشكي پيوند عضو است. چيزي كه در گذشته قابل تصور نبود. به همين دليل نيز ذهنيت انسان ‏گذشته و انديشه سنتي نسبت به جسم و بدن انسان متفاوت از حال بود. اين دانش و تخصص از مدت‌ها پيش در ايران رواج ‏يافته و خوشبختانه رو به رشد است و از سوي مردم نيز با استقبال مواجه شده، ولي هنوز ظرفیت‌های زيادي در جامعه ‏وجود دارد كه بايد احيا شود‎.‎
پيوند عضو و نسوج از انسان زنده و فردی که مرگ مغزي شده و نيز انسان فوت شده (در موارد محدود و زمان محدود) ممكن ‏است. ولي بخش مهمي از پيوندها مربوط به افرادي است كه دچار مرگ مغزي شده‌اند. مرگ مغزي يعني اين‌كه فرد عملا فوت ‏كرده و فقط به دليل تنفس مصنوعي خون به بدن او مي‌رسد و آن را زنده نگه مي‌دارد و اگر تنفس قطع شود، بيمار فوت مي‌كند. ‏چنين مغزي قابل بازگشت نيست. با اخذ مجوز شرعی از مراجع تقلید تحول مهمی در این زمینه ایجاد شد.‎


ولي اين فقط يك سوي ماجرا است، زیرا ظرفیت‌های اهدای عضو ما هنوز بارور نشده است. در ايران سالانه تا 5‌هزار نفر بلكه ‏بيشتر به دليل مرگ مغزي جان خود را از دست مي‌دهند، ولي تعداد مواردي كه به اهداي عضو مي‌رسد شايد حدود ۱۰‌درصد ‏باشد. هر بيماري كه دچار مرگ مغزي شده باشد مي‌تواند جان 8 نفر را نجات دهد. اين پديده‌اي است كه اتفاقي ناخوشايند را به ‏وضعيتي زيبا تبديل مي‌كند. بسياري از خانواده‌ها هستند كه عزيزانشان دچار مرگ مغزي شده‌اند و با اهداي اعضاي او به ديگران ‏احساس مي‌كنند كه عزيزشان نيز زنده است و توانسته‌اند جان تعدادي را نجات دهند‎.‎
مرگ مغزي به دليل حوادث و به‌ويژه تصادفات در ايران زياد است. به همين علت روز 31 ارديبهشت را روز ملي اهداي عضو ‏نام‌گذاري كرده‌اند. طي دو دهه گذشته روند اهداي عضو خوب بوده است و شاخص آن 11 برابر شده است، ولي هنوز تا رسیدن ‏به وضع مطلوب راه زیادی مانده و بايد كوشيد كه مردم را تشويق به داوطلبي در اهداي عضو و گرفتن كارت مربوط کرد، زیرا ‏سالانه چند‌هزار نفر که در صف دریافت عضو هستند و نوبتشان نمی‌شود فوت می‌کنند. با اصلاح قانون بايد حق فرد را بر جسد ‏خودش به رسميت شناخت و لزومي ندارد كه اهدای عضو مشروط به موافقت وارثان شود. آموزش و فرهنگ‌سازي در اين مورد ‏مهم است. بايد حس دگرخواهي را تقويت كرد‎.‎