«‌‌ابتکار» از تشدید التهابات میان هند و پاکستان گزارش می‌دهد تداوم بحران در کشمیر

محمدرضا ستاری
لغو خودمختاری کشمیر هند توسط دولت دهلی‌نو و ابلاغ آن توسط رئیس جمهوری این کشور، بار دیگر آتش تنش‌های قدیمی در این منطقه را شعله‌ور کرده است. علاوه بر دره سرینگر در کشمیر و درگیری مردم این منطقه با نیروهای امنیتی، اکنون هند و پاکستان نیز به این واسطه با یکدیگر درگیر شده‌اند.
لغو خودمختاری هند توسط دهلی‌نو در حالی صورت گرفته که مطابق با ماده 370 قانون اساسی این کشور، منطقه جامو و کشمیر به غیر از موارد نظامی و سیاست خارجی نسبت به سایر امور از دولت مرکزی مستقل است. حالا پس از چند روز درگیری در منطقه کشمیر هند و کشته‌ و زخمی شدن تعدادی از معترضین به این طرح که به گفته ناظران دره سرینگر را به واسطه قطع ارتباطات مخابراتی به شهر اشباح بدل کرده است، حالا دولت ناندرا مودی قصد دارد همزمان با لغو خود مختاری این منطقه، طبق لایحه‌ای بخش شرقی لادخ که اکثریت جمعیت آن را بوداییان تشکیل می‌دهند از کشمیر جدا کرده و دو بخش شمالی و جنوبی با اکثریت هندو و مسلمان را نیز تحت عنوان منطقه ارضی اتحادیه به صورت مستقیم تحت اداره دولت مرکزی درآورد.
مسئله کشمیر به شورای امنیت کشیده شد


این تحولات در حالی صورت گرفته که هند و پاکستان از سال گذشته بار دیگر بر سر منطقه کشمیر با یکدیگر درگیر بوده و تنها چند ماه قبل بود که حملات هواپیماهای جنگنده دو کشور، دهلی‌نو و اسلام‌آباد را تا آستانه یک جنگ دیگر پیش برد. با این حال پس از لغو خودمختاری کشمیر، پاکستان بلافاصله سفیر هند را اخراج کرده و مراودات اقتصادی خود با این کشور را قطع کرد. از سوی دیگر و در حالی که بسیاری از ناظران درخصوص رویارویی مستقیم میان دو کشور هشدار داده‌اند، طی چند روز گذشته افزایش درگیری‌های مرزی منجر به کشته شدن چند نیروی نظامی پاکستانی شده است.
در همین راستا به گفته منابع خبری درگیری میان معترضین و نیروهای امنیتی هند از اواخر هفته در دره سرینگر تشدید شده و هنوز اینترنت و تلفن در این منطقه قطع است. از سوی دیگر در حالی که عمران خان، نخست وزیر پاکستان هفته گذشته ضمن سفر به کشمیر خواستار شکستن سکوت جامعه جهانی در قبال اوضاع این منطقه شده بود، از روز جمعه و همزمان با برگزاری نشست غیر علنی شورای امنیت سازمان ملل متحد، درگیری‌ها میان نظامیان هند و پاکستان در مناطق مرزی افزایش پیدا کرده و گفته می‌شود که تا کنون نزدیک به 10 نفر جان خود را از دست داده‌اند. همچنین نخست وزیر پاکستان پیش از برگزاری نشست شورای امنیت با دونالد ترامپ دیدار کرده بود. دیداری که به گفته منابع خبری ترامپ از تمایلش به میانجی‌گری بر سر مسئله کشمیر سخن گفته و 440 میلیون دلار نیز به عمران خان کمک مالی کرده است.
این اقدام در حالی صورت گرفته که وزارت خارجه هند موضوع کشمیر را مسئله داخلی هندوستان اعلام کرده و نسبت به موضوع میانجی‌گری واشنگتن روی خوشی نشان نداده است. همچنین دهلی‌نو در حالی که اعلام کرده بود قصد دارد محدودیت‌های ارتباطی را از دره سرینگر بردارد، شاهدان عینی به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که پس از تشدید اعتراضات در شنبه شب گذشته که منجر به زخمی شدن ده‌ها نفر شده است، بار دیگر محدودیت‌های رفت و آمد به خصوص در سرینگر شدت گرفته است.
ژئوپلیتیک بحران
از زمان جدایی پاکستان از هند در اواخر دهه 1940 میلادی که منجر به کشته و آواره شدن میلیون‌ها نفر شد، اختلافات قومی، مذهبی و نیز واگرایی‌ها در منطقه جامو و کشمیر در پیوند با دستیابی دو کشور به سلاح هسته‌ای بر پیچیدگی معادلات بحران در این منطقه افزوده است. به طور کلی منطقه جنوب آسیا شامل کشورهای هند، پاکستان، بنگلادش، سریلانکا، نپال، بوتان و مالدیو به لحاظ شاخص‌های توسعه انسانی یکی از عقب‌مانده‌ترین مناطق جهان محسوب می‌شود و گره خوردن عنصر تنش میان دو کشور قدرتمند این منطقه یعنی هند و پاکستان سبب شده است که نوعی بی‌ثباتی سیاسی و ناامنی اجتماعی نیز به این وضعیت شکننده دامن بزند.
در همین راستا بروز چهار جنگ بزرگ در طول 60 سال گذشته و مناقشات دامنه‌داری که آتش زیر خاکستر در جامو و کشمیر بوده است، قابلیت تعمیم به سایر مناطق را نیز داراست به طوری که به نظر برخی از ناظران می‌تواند سرآغاز شروع یک جنگ ویرانگر منطقه‌ای و حتی جهانی باشد.
در این میان هرچند دو کشور در سال 2003 توافق آتش‌بسی را در این منطقه به امضاء رساندند، اما در طول سال‌های گذشته دو طرف با متهم کردن یکدیگر به نقض این توافق، بارها درگیر شده‌اند. این درگیری‌ها اکنون به واسطه تصمیم غیر منتظره دهلی‌نو تشدید شده به طوری که زنگ خطر را برای پنجمین جنگ میان هند و پاکستان به صدا درآورده است. اما در این میان برخی تحلیلگران معتقدند که با توجه به توان هسته‌ای هر دو کشور و نقاط ضعف اقتصادی و نظامی پاکستان نسبت به همسایه خود، بعید به نظر می‌رسد که رویارویی نظامی هند و پاکستان از سطح موجود فراتر برود هرچند همچنان آتش زیر خاکستر در منطقه جامو و کشمیر را روشن نگه داشته و منجر به تداوم شکنندگی‌ها میان هند و پاکستان در منطقه کشمیر خواهد شد.
سایر اخبار این روزنامه
مستند «در جستجوی فریده» نماینده ایران درجایزه آکادمی فیلم آمریکا شد «فریده» در جستجوی اسکار سیده فاطمه ذوالقدر عیدی برای زدودن ناهنجاری‏ها و تهدیدها «ابتکار» جناح‌ها و احزاب سیاسی را بررسی می‌کند تکنوکرات‌ها در مسیر تغییر! «‌‌ابتکار» از تشدید التهابات میان هند و پاکستان گزارش می‌دهد تداوم بحران در کشمیر به مناسبت «روز جهانی انسان‌دوستی»، فعالیت زنان و ان‌جی‌اوها در حرکت‌های بشردوستانه بررسی شد «ابتکار» میزان سود‌آوری بنگاه‌ها در دوران رکود را بررسی می‌کند افت‌وخیز بنگاه‌ها در زمان تحریم سخنگوی کمیسیون حقوقی خبر داد احتمال ممنوعیت تحصیل فرزندان مسئولان در خارج کشور حمله انتحاری به یک مراسم عروسی در افغانستان 250 کشته و زخمی برجا گذاشت عروسی خون در کابل ظریف در دیدار با مقامات ارشد کویت: ما در منطقه ماندنی هستیم و بیگانگان رفتنی‌اند وزیر دفاع: امنیت عراق را امنیت خود می‌دانیم کیش؛ واتیکان انرژی جهان در نامه آملی‏لاریجانی به محمد یزدی مطرح شد از خلاف‏ گفتن‏‏هاتان برگردید