امام علی (ع) در کلام امام راحل

رایحه عید غدیر خم با آنکه در طول سال فضای تمام ایام را عطرآگین کرده است اما روز ۱۸ از ماه مبارک ذی الحجه، حکایت دیگری دارد. دیروز، یاد روز بزرگداشت عید الله الاعظم، غدیر خم بود. امام رضا علیه‌السلام در روایتی درخصوص روز غدیر فرموده‌اند: «در این روز به یکدیگر تبریک و تهنیت بگویید و هرگاه برادر مؤمن خود را ملاقات کردید، بگویید سپاس خدایی را که ما را از تمسک کنندگان به ولایت امیر مؤمنان علی علیه السلام قرار داده است». الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَنَا مِنَ الْمُتَمَسِّکِینَ بِوِلاَیَةِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ علی عَلیهِ السّلام. اینکه معنای تمسک چیست را در آیه‌ای از آیات قرآن کریم معنا می‌شود که و من یسلم وجهه الی الله و هو محسن فقد استمسک بالعروة الوثقی؛ یعنی: و هر کس روی تسلیم و رضا به سوی خدا آرد و نکوکار باشد چنین کس به محکم ترین رشته الهی چنگ زده است. پس تمسک به ولایت یعنی چنگ زدن و درآویختن به ولایت امام علی (ع) در حالی که انسان مومن تسلیم به رضای الهی بوده، محسن و نیکوکار باشد. پس می‌بینیم که تمسک به ولایت علی(ع) تمسک به محبت علی (ع) نیست بلکه در آویختن، به ولایت و مودّت حضرتشان است. از اینجای یادداشت، نگارنده تلاش می‌کند تا با اشاره به برخی فرازهای کلام امام راحل پیرامون ولایت، غدیر و خود امام علی علیه‌السلام بتوانیم به لطف الهی، هر چند اندک و به قدر قطره‌ای، از جام گوارای غدیر بنوشیم و روزی‌مان شود.
امام راحل در خصوص معنی تمسک به ولایت می‌فرمایند: «تمسک به ولایت امیرالمؤمنین(ع) چیست؟ تمسک به ولایت امیرالمؤمنین(ع) - نه تمسک به محبت امیرالمؤمنین(ع)، تمسک به محبت اصلا معنا هم ندارد. تمسک به ولایت حضرت امیر(ع) تبعیت از مقاصد او است. باید کسانى که مدعى هستند که ما شیعه امیرالمومنین(ع) هستیم، باید در قول و فعل و نوشتن و گفتن و همه چیز، از او تبعیت داشته باشند». همچنین در فراز دیگری از سخنانشان می‌خوانیم: «حضرت امیر مى‌فرماید - به حَسَب نقل - که شاید در سرحدات یک کسى گرسنه باشد؛ به خودش رنج مى دهد که مبادا یکى کسى از او گرسنه تر باشد. آن امیر ما است، او آقاى ما است، امام ما است. ما هى بگوییم امام و اقتدا نکنیم به او؟ در کارها هیچ اقتدا نباشد؟ «امام» معنایش این است؟ «شیعه» معنایش این است که مشایعت کند؛ همانطورى که تابوت را که مى برند، اگر همه از این طرف دنبال تابوت رفتند، تشییع کردند او را، اگر تابوت را از این طرف مى برند یکى از این طرف برود، این را تشییع نکردند؛ شیعه باید این طورى باشد؛ مشایعت کند على را. البته قدرت نداریم ما مثل او. هیچ کس قدرت ندارد، اما به زهد، به تقوا، به رسیدگى به مظلومها، به رسیدگى به فقرا، مشایعت کنیم از او». روح الله قدس الله نفسه الزّکیه پیرامون غدیر تفسیری دارند که در کلام دیگر بزرگان کمتر مشابه آن آمده است آنجا که فرمودند: «مسئله غدیر، مسئله‌اى نیست که بنفسه براى حضرت امیر یک مسئله‌اى پیش بیاورد، حضرت امیر مسئله غدیر را ایجاد کرده است. آن وجود شریف که منبع همه جهات بوده است، موجب این شده است که غدیر پیش بیاید. غدیر براى ایشان ارزش ندارد؛ آن که ارزش دارد خود حضرت است که دنبال آن ارزش، غدیر آمده است. خداى تبارک و تعالى که ملاحظه فرموده است که در بشر بعد از رسول اللَّه کسى نیست که بتواند عدالت را به آن طورى که باید انجام بدهد، آن طورى که دلخواه است انجام بدهد مامور مى‏کند رسول اللَّه را که این شخص را که قدرت این معنا را دارد که عدالت را به تمام معنا در جامعه ایجاد کند و یک حکومت الهى داشته باشد، این را نصب کن. نصب حضرت امیر به خلافت این طور نیست که از مقامات معنوى حضرت باشد؛ مقامات معنوى حضرت و مقامات جامع او این است که غدیر پیدا بشود.» 
حال که به این فراز از یادداشت رسیدیم بسیار جا دارد تا قدری از اوصاف امام علی علیه السلام را در کلام امام راحل جستجو کنیم. امام خمینی رحمه الله علیه دراینباره می‌فرمایند: «آنچه که وصف کنند از او، دون شأن اوست و آنچه شعرا  و عرفا و فلاسفه و دیگران درباره او گفته‌اند، شمه‌ای از آن چیزی است که او هست. غالبا مسائلی که درک می‌کرده‌‏اند و می‌کنند راجع به مولا علی بن ابی طالب، عرضه می‌داریم. آن چیزهایی را که ما نمی‌توانیم درک کنیم و دست عرفا و فلاسفه و دیگران از آن کوتاه هست، آن چیز قابل ذکر نیست. انسان تا نشناسد، نمی‌‏تواند بگوید و آن مقداری هم که در دسترس ماست، آن قدر زیاد است که گفتن او محتاج به زمانهای طولانی است. و لهذا ما باید در پیشگاه مبارک ایشان عذرخواهی کنیم و عذر تقصیر بخواهیم که ما قاصریم و نمی‌توانیم بیان کمال شما را بکنیم». و در جای دیگری از کلمات گوهر بار روح الله می‌خوانیم که: «این بزرگوار شخصیتى است که داراى ابعاد بسیار است و مظهر اسم جمع الهى است که داراى تمام اسماء و صفات است. تمام اسماء و صفات الهى در ظهور و در بروز در دنیا و در عالم، با واسطه رسول اکرم(ص) در این شخصیت ظهور کرده است و ابعادى که از او مخفى است، بیشتر از آن ابعادى است که از او ظاهر است. چه زیباست که این یادداشت را با نقل ابیاتی بلند از شاعری کمتر شناخته شده در وصف امام علی علیه السلام به پایان بریم... 
این کیه این کیه مونس به صالح، یار داوود خلیله


این کیه با احمد مرسل به اوادني رحیله
این کیه کروبیان را در شفاعت بس دخیله
این کیه بر اولیا و انبیا دائم کفیله
این کیه کاو اسقیا را ساقی اندر سرسبیله
این کیه این کیه رویش جمیل وجه رب العالمینه
این علی عالی اعلی امیر المومنینه این علی عالی اعلی امیر المومنینه
و در انتها نگارنده خطاب به مولای متقیان عرض می‌کند: امام اول، ولیّ و رهبر امام هستی علی تو هستی؛ صدور اول ز ذات اکبر بسان احمد علی تو هستی - به راه دنیا زه راه مکه به خانه حق شوی تو اندر؛ چه کس ولادت به کعبه آمد ولید کعبه علی تو هستی.