روزنامه ابتکار
1398/06/03
حقوق عامه؛ زیربنای عدالت جامع و همگانی
توفیق محمدیان*- خواستهای بنیادی حقوق عامه را در یکی از دو ضابطه زیر میتوان تعریف و بیان کرد که یکی با نظریه اصالت تصوری «ایدهآلیستی» در حوزه تغییر و سکون استوار است و دیگری با اعتقاد به اصالت، آزادی و مختار بودن انسان. مولفه اصالت تصوری بر این پایه استوار است که «هر تغییر سیاسی باید متوقف شود.» تغییر شر است و سکون ایزدی. هرگونه تغییر را میتوان متوقف کرد. اگر دولت به سواد یا نسخه دقیق اصل، یعنی صورت یا مثال شهر مبدل شود «یا آیتمهایی نظیر حقوق شهروندی که یکی از شعارهای پایهای دولتهای یازدهم و اکنون دوازدهم است محقق و استیفا شود یا آیتم اولیه تدبیر و امید که با این کلیدواژه و آن«کلید معروف» رئیسجمهوری کارزار انتخاباتی را از خلبان دیروز و شهردار سابق- سردار محمدباقر قالیباف-ربود و پیروز این ماراتن شد.» یکی دانستن مقدرات دولت با مقدرات جامعه؛ حصر توجه به این طبقه و وحدت آن در ثانی دولت باید به تولید که شعار سال مقام معظم رهبری «رونق تولید» بهای دوچندان دهد و قناعتپیشه و خودبسنده باشد و خودبسندگی اقتصادی را وجهه نظر و عمل قرار دهد و در پروژهها و برنامههای عمرانی و اقتصادی و بهویژه در بخش خصوصی آن را بروز داده و به منصه ظهور رسانده و متجلی و شکوفا کند، وگرنه حکمرانان به تاجران وابستگی پیدا خواهند کرد یا خودشان تاجر خواهند شد. «شبیه داستان مفاسد اقتصادی گوشتهای منجمد وارداتی که کسانی که پستها و مناصب دولتی داشتند به تجار وابستگی پیدا کردند و خودشان تاجر شدند و به جای ادامه تحصیل به قول قاضی بررسی پرونده گوشتهای وارداتی رفته بود در ارمنستان «رستوران» دایر کرده و بعد از گرجستان گوشت وارد کرده بود و این طرف داستان باز به قول قاضی پرونده پیرزن بیچاره باید ساعتها در صفهای طویل معطل میشد تا با کارت ملی، سه کیلو گوشت بگیرد و عکسش هم در شبکههای آنور آبی پخش شود. آیا این است استیفای حقوق عامه بر مبنای عدالت همگانی؟!» که مولفه نخست پایههای عدالت و مولفه دوم وحدت، انسجام و ثبات دولت را سست خواهد کرد.این مسئله برخورد قاطع، منسجم، استوار و با برنامه حجتالاسلام رئیسی در ذات مسئله و در نوع خود بیبدیل و مهم و کلیدی است و تا این بازه زمانی کارآمد و موفق بوده است و اینکه آقای حسین راغفر گفته است: «هنوز با مفاسد کلان و دانهدرشتها برخوردی نشده است.» این قضیه بیانصافی،کملطفی و از وجدان به دور است و همان مثال بارز یکطرفه به قاضی رفتن است. وقتی از عدالت سخن به میان میآوریم، دیدگاه و مقصودمان از این واژه بدیهی و ملموس واقعا چیست؟ تصور نمیشود این قبیل مسائل لفظی اهمیت خاصی داشته باشند یا اصولا پاسخ قطعی به آنان امکانپذیر باشد، زیرا چنین اصطلاحاتی همیشه به معانی مختلف به کار میروند. با این حال مراد اغلب ما از عدالت، بهویژه کسانی که دیدگاه کلی انساندوستانه دارند، شاید چیزی از این مقوله باشد: در مقام نخست توزیع برابر حقوق شهروندی، یعنی آنگونه محدودیتها که در زندگی اجتماعی در مورد آزادی لازم است؛ در درجه دوم رفتار و سلوک مساوی با شهروندان در برابر قانون «همان حقوق عامه که آقای رئیسی از بدو ورود به راس قوه قضائیه به جد و محکم پیگیر آن بوده و هستند.» مادامی که قوانین خود ترجیح یا تبعیضی در مورد هیچ شهروند یا گروه یا طبقهای قائل نشوند که خوشبختانه رئیس دستگاه قضا این مسئله کلیدی را نصبالعین قرار داده و حتی گفته است: «یقهسفیدها هم مستثنی و در امان نیستند.» رابعا بیطرفی محاکم عدلیه «برکناری بعضی قضات خود گواه این قضیه است» و در آخر برخورداری هر شهروند از سهم و حق و حقوق مساوی نهتنها از بار بلکه از مزایا و محاسنی است که هر شهروند به علت سکونت و عضویت در یک کشور و خاصه نظام مقدس جمهوری اسلامی میتواند اعاده و دریافت کند و طبق آموزههای دینی و روایات ائمه معصومین ما انسان قابل احترام است و باید تکریم شود. مساوات و تساویطلبی به معنای اخص کلمه که آقای رئیسی تاکید ویژه به آن دارند خواستار رفتار و سلوک بیطرفانه با شهروندان طبق شارع مقدس نظام است و میخواهد اصل و نسب و پیوندهای خانوادگی و ثروت در کسانی که قانون را در مورد شهروندان اجرا میکنند و مجری آن هستند تاثیری نداشته باشد و به بیان دیگر، هیچگونه امتیاز «طبیعی» ویژه نمیشناسد. این اصل مساوات در یکی از خطابههای «پریکلس» که توکودیدس «توسیدید» ثبت کرده است نقل شده است. پریکلس میگوید: «قوانین ما همه را در دعاوی خصوصی به یکسان از عدالت برابر بهرهمند میکند، ولی ما از حقی که به فضل و برتری تعلق گیرد غافل نیستیم. وقتی شهروندی برجستگی و لیاقت خویش را به ثبوت میرساند، نه از باب اینکه حق و امتیازی استثنایی به وی داده شود، بلکه به پاداش شایستگی، برای خدمت به دولت و مردم برتری و رجحان مییابد و فقر هیچ مانعی در این راه ایجاد نمیکند». این عبارات گویای برخی از اهداف بنیادین نهضت بزرگ مساوات و تساویطلبی است که در اسلام هیچکس به فرموده قرآن معجزه پیامبر عظیمالشان اسلام بر دیگری برتری ندارد الا در ایمان: «بیشک گرامیترین شما نزد خدا باتقواترین شماست.» اسلام کلیه فخرفروشیها، غرور، امتیازات نژادی و برتریجوییهای اجتماعی را نفی کرده است و همه انسانها را از یک ریشه دانسته و برابر میداند: «آن کسی که شما را از یک نفس آفریده است (سوره انعام، آیه ۹۸) و آیات مبارکه دیگر از سور قرآن موید این مسئله راهبردی و کلیدی تساویطلبی انسانها در برابر یکدیگر است.
*کارشناس حقوق و روزنامهنگار
سایر اخبار این روزنامه
به مناسبت «روز کارمند» وضعیت این قشر از جامعه در شرایط اجتماعی و اقتصادی امروز بررسی شد
جهانبخش محبینیا
طرحی نو دراندازیم
چه عواملی بر قهر مردم با صندوق رای تاثیرگذار خواهند بود؟
خطر بیخ گوش انتخابات
«ابتکار» دلایل رشد نرخ تورم در سال جاری را بررسی میکند
از تورم 10 درصد تا تورم 42 درصد
«ابتکار» در گفتوگو با یک کارشناس مسائل خاورمیانه بررسی میکند
اهداف اسرائیل از حمله به عراق و پیامدهای آن
فعلا برنامهای برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی وجود ندارد
کاهش قیمتها با ثبات نرخ ارز
رئیس نوزدهمین جشنواره ملی چاپ ایران:
برگزاری جشنواره رفتاری از سر عادت و روزمرگی نیست
حسن روحانی در تجدید میثاق هیئت دولت با آرمانهای امام راحل:
تضعیف دولت کسی را تقویت نمیکند
سیدحسن خمینی:
امروز روز حمایت بیشتر از دولت و خدمت بیشتر به مردم است
ظریف در گفتوگو با یورونیوز:
توقف گامهای هستهای ایران تنها درصورت بازگشت اروپا به تعهداتش خواهد بود
ستاد ملی مبارزه با نفوذ
فرمانده کل سپاه:
مردم به نظام امیدوارند
حقوق عامه؛ زیربنای عدالت جامع و همگانی


