روزنامه ابتکار
1398/06/24
دفاع استراتژیک یمن و پاتک به آرامکو
امین جمشیدزاده*- دیروز خبری فوری بر روی رسانههای جهان به نقل از رسانههای عربزبان خاورمیانه نشست مبنی بر حمله ۱۰پهپاد انصارالله یمن به پالایشگاههای نفتی بقیق و خریص در شرق عربستان که به گفته یمنیها «توازن بازدارنده شماره۲» نام داشت. این عملیات یکی از بزرگ‌ترین عملیاتهای نیروهای یمنی در عمق خاک عربستان سعودی بود که در این خصوص محمدبنسلمان که چارهای جز تسلیم و استیصال نداشت به وزیر دفاع خود ماموریتی ویژه برای خواباندن غائله ایجادشده داد و وزیر دفاع هم معاون خویش را به دیدار رئیس‌جمهوری مستعفی یمنیها در ریاض فرستاد و از وی راه چاره و مصالحه با طرف یمنی خواست که هنوز از این دیدار در لفافه و پشت پرده چیزی در اختیار رسانهها قرار نگرفته است. حمله پهپادی انصارالله یمن به عمق خاک عربستان و به مراکز نفتی این کشور «آرامکو» در جنوب شرق ریاض خبری فوری بود که سریع بر روی تلکس خبرگزاریهای جهان و بهویژه خاورمیانه قرار گرفت و اتحادیه عرب را که پس از بهار عربی در انفعال و انزوا قرار داده در شوک عجیبی فرو برد. اتحادیه عرب پس از این استراتژی راهبردی یمن شاید از خواب عربیاش بیدار شود و طرحی نو بیندیشد.همان گونه که از نامش پیداست سازمانی است بینالمللی که به برقراری صلح و ثبات بین کشورهای عربی کمک میکند. در گستره جغرافیایی خاورمیانه؛ بدان گونه که تاریخ ثبت کرده است جنگهای جهانی اول و دوم زمینهساز به وجود آمدن سازمانها و نهادهایی بودند که هرکدام به نوعی تلاش کردند تا به برقراری صلح و آرامش در منطقه حساس و استراتژیک خاورمیانه کمک کنند. بارزترین سازمان بینالمللی از این دست که در محدوده جغرافیایی مشرق اروپا در سرتاسر خاورمیانه گسترده شد و اکنون تمامی کشورهای عرب را «به استثنای سوریه» در بر میگیرد، اتحادیه عرب است. از جمله اهداف این اتحادیه؛ تقویت روابط میان کشورهای عربی و گسترش همکاریها در حوزههای اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است. در واقع اتحادیه عرب نخستین سازمان بینالمللی است که بین کشورهای عربی اسلامی و در سال۱۹۴۵ به ابتکار مصر تاسیس شد. طرح پیشنهادی مصر در اولین کنگره عربی از طرف اعضای حاضر یعنی مصر، عربستان، عراق، سوریه، لبنان، یمن و اردن امضا و تایید شد و به تصویب مقامات داخلی این دولتها رسید. از آنجا که قرارداد تشکیل اتحادیه، الحاق سایر دول عرب را نیز به اتحادیه پیشبینی کرده و برای آن تمهیداتی منظور کرده بود، دیگر دولتهای عرب که به بعد از جنگ جهانی دوم به استقلال رسیدند نیز یکی بعد از دیگری بدان پیوستند. در حال حاضر اتحادیه عرب تمام کشورهای عربزبان شامل «۲۱کشور از آسیا و آفریقا و سازمان آزادیبخش فلسطین» را در بر میگیرد و مشهورترین سازمان بینالمللی خاورمیانه است که ۲۲کشور عضو در این اتحادیه جمعیتی حدود۳۲۰میلیون نفر داشته و همچنین میانگین تولید ناخالص داخلی آنها۷/۸۹۰ دلار برای هر فرد که از هر کشور به کشور دیگر متفاوت است، دارند. مساحت کشورهای عضو اتحادیه حدود۱۳/۵میلیون مترمربع است. در بعد جغرافیایی کرانه غربی آن رو به اقیانوس اطلس دارد و در شمال نیز به دریای مدیترانه منتهی می‌‌شود. در شرق هم، مجاور خلیج فارس و دریای عمان، دریای عرب و اقیانوس است. در یک بررسی اجمالی و شمای کلی میتوان گفت که در هفت دهه سپری شده از تاسیس اتحادیه عرب، تصمیمات و رویکردهای نهچندان موثر و کارآمد این نهاد تابعی از توازن قدرت و رقابت اعضا و سمتگیریهای کشورهایی به نسبت قدرتمند عضو آن بوده است. در کنار چالشها و رقابتهای تاریخی، منطقهای و سیاسی میان کشورهای عضو اتحادیه، مسائلی همچون پراکندگی جغرافیایی، سطح متفاوت توسعهیافتگی اقتصادی و سیاسی، سمتگیریهای متفاوت به سوی دو اردوگاه در دوران جنگ سرد و فقدان دموکراسی و ضعف جامعه مدنی در خود کشورهای عربی از دلایل عمده ناکامیهای اتحادیه عرب به شمار میروند. منشور تاسیس اتحادیه عرب که هرگونه موضعگیری درباره روندهای داخلی کشورهای عضو را قدغن کرده و نحوه دشوار تصمیمگیری و اجرای تصمیمها در این اتحادیه نیز دیگر از دلایل عدم موفقیت آن تلقی میشوند.
هرچند بحث پیرامون یک ساختار منسجم برای اتحادیه عرب، چگونگی تعامل کشورهای عربی و بررسی راهکارهای کمک به ملت فلسطین مهمترین بخش برنامه کاری سران عرب در اتحادیه بوده است، اما تا کنون گام عملی مهمی که این اتحادیه توانسته باشد در ارائه راه حل برای این مسائل بردارد مشاهده نشده که مثال ملموس و بارز آن نیز منفعل بودن این اتحادیه در قبال بهار عربی و خیزشهای جهان عرب و جهتگیریها و مواضع پارادوکس آن در ادامه این سبک و سیاق اتحادیه است.
* فعال سیاسی و روزنامهنگار اصلاحطلب
سایر اخبار این روزنامه
احمدرضا درویش در واکنش به انتشار غیرقانونی «رستاخیز» بیانه منتشر کرد
«القربان» قربانی بی‌تدبیری‌ها
علیرضا صدقی
دموکراسی ایرانی
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین:
قاچاق سازمان یافته با پلیس بازی ریشه‌کن نمی‌شود
انصارالله بزرگ‌ترین حمله پهپادی خود به تاسیسات نفتی آرامکو را رقم زد
عربستان و زمین سوخته یمن
سخنگوی قوه قضائیه:
«سحر خدایاری» در بازجویی‌ها به اشتباه خود اعتراف کرده بود
«ابتکار» از دلایل عدم مشارکت پایین در انتخابات گزارش می‌دهد
با مردم یا بدون مردم؟
استانداری تهران از ثبت اطلاعات متکدیان در سامانه جامع آسیب‌دیدگان اجتماعی در آینده نزدیک خبر داد
در آستانه دیدار روحانی با پوتین مطرح شد
ایران و روسیه در حال جایگزین کردن سوئیفت
معاون اول رئیس‌جمهوری:
با نه گفتن به مطالبات جوانان مشکل حل نمی‌شود
حجتالاسلام محسن غرویان:
چطور میگویید برجام تصمیم نظام نیست؟
دفاع استراتژیک یمن و پاتک به آرامکو
