جهان در سازمان ملل؛ آمریکا بازنده اصلی

فارین پالیسی: برگردان: رضا دستجردی: روسای جمهور، نخست‌وزیران و نمایندگان بیش از 190کشور جهان، به مدت یک هفته در ساختمان خیابان منتهن گرد هم می‌آیند تا در مجموعه رخدادهایی مشتمل بر شش نشست، حدود 360 نشست جنبی و قریب به 50دیدار، متاثر از فضای سیاسی در حال تغییر امروز جامعه جهانی شرکت کنند.
نشست مجمع عمومی سازمان ملل در سال جاری، در حالی برگزار می‌شود که نگرانی‌های فزاینده آمریکا در خصوص تاثیرگذاری‌های چین بر سازمان ملل، نگرانی از تحرکات نظامی در خاورمیانه، توقف مذاکرات آمریکا با طالبان، تنش‌های سر باز کرده هسته‌ای میان هند و پاکستان بر سر کشمیر، و آشفتگی‌های پی در پی پدید آمده در دفتر امور بین‌الملل وزارت امور خارجه آمریکا که بر روابط این کشور با سازمان ملل تاثیر گذارده، فضای نشست امسال را تحت الشعاع خود قرار داده است.
امسال از آن دست سال‌هاست که بقایای نظم لیبرال موجود در جامعه جهانی تلاش می‌کنند دنیا را بدون رهبری آمریکا تصور کنند. آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل، تلاش کرده تا نشست مجمع عمومی سازمان ملل را پیرامون سلسله نشست‌هایی در سطوح بالا با محوریت معضل گرمایش جهانی، مراقبت‌ها و امدادهای بهداشتی و پزشکی در سطح جهان، منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، و رشد و توسعه پایدار، سازمان دهد؛ موضوعاتی که چندان مورد علاقه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا نیست. گوترش در این خصوص به خبرنگاران گفت:«بزرگ‌ترین چالشی که رهبران، سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی با آن مواجه هستند این است که تلاش کنند نشان دهند مراقب ملت و اهداف و منافع ملی خود هستند و در تلاش برای تدبیر مشکلات موجود، پاسخ‌گوی دغدغه‌های موجود می‌باشند.»
فضای نشست روز دوشنبه مجمع عمومی سازمان ملل متاثر از حضور برخی از رهبران جامعه جهانی از جمله آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان، امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه و نارندا مودی نخست‌وزیر هند بود. با این وجود، ترامپ در جمع روسای مذکور شرکت نکرد و به برنامه‌های خود پرداخت. ترامپ روز دوشنبه و در بحبوحه مجموعه نشست‌های جامعه جهانی در آمریکا، به سخنرانی با موضوع آزار اقلیت‌های مذهبی در نشستی پرداخت که بدون شک ریشه در نظرگاه وی نسبت به مسیحیت دارد. مایک پنس معاون رئیس‌جمهور آمریکا نیز که ترامپ را در این نشست همراهی می‌کرد، خود همواره در تلاش برای مدیریت کمپین دفاع از اقلیت‌های مسیحی در خاورمیانه و دیگر نقاط جهان، حتی جان برخی اقلیت‌های دیگر را به خطر انداخته است. متحدان اروپایی آمریکا از جمله بوریس جانسون نخست‌وزیر بریتانیا، امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان اعلام کردند که در این نشست شرکت نخواهند داشت. همچنین انتظار می‌رود ترامپ در تلاش برای تقویت جایگاه خوان گوایدو رهبر مخالفین ونزوئلا در مقام ریاست‌جمهوری این کشور، دست به حمایت همه‌جانبه از وی بزند.


ترامپ پایان هفته جاری به هیوستون خواهد رفت تا در مراسم میزبانی جمع کثیری از هندی تباران آمریکایی که میزبان مودی نخست‌وزیر هند هستند شرکت کند. این رخداد با وجود سیل گسترده و وسیعی که هیوستون را در بر گرفته، برگزار خواهد شد. ترامپ روز یکشنبه عازم نیویورک خواهد شد و انتظار می‌رود تلاش کند با هدف جلب حمایت سازمان ملل برای پاسخی کوبنده و قوی به نقش ادعا شده ایران در حمله پهپادی و موشکی به تاسیسات نفتی عربستان سعودی، متحدان کلیدی جامعه جهانی را با خود همراه سازد.
ایالات متحده و عربستان سعودی در شرایط کنونی می‌توانند روی کمک و همراهی متحدان کلیدی خود که به نقش عوامل ایران در این حمله مظنون هستند حساب باز کنند. همه اینها در حالی‌ست که علیرغم ادعاهای حوثی‌های یمنی که مسئولیت این حمله را به عهده گرفته‌اند، قدرت‌های جهانی، با این استدلال که شورشیان یمنی، توان فنی و نظامی لازم را در اختیار ندارند، ایران را عامل حمله به تاسیسات نفی عربستان سعودی معرفی می‌کنند. با این وجود، بریتانیا، فرانسه و آلمان مخالف کمپین فشار تحت رهبری ترامپ علیه ایران هستند و معتقدند این کار نه تنها تهران را به زانو در نخواهد آورد، بلکه باعث تشدید تنش و بی‌ثباتی در منطقه خواهد شد.
محمد بن سلمان ولعیهد عربستان سعودی که روز دوشنبه در کتابخانه عمومی نیویورک حاضر شد و به سخنرانی در میان حضار پرداخت، با استقبال نه چندان گرم و مثبت گروه‌های حقوق بشری، از جمله دیده‌بان حقوق بشر مواجه شد. در این نشست که با حمایت فرستاده دبیر کل سازمان ملل در موسسه خیریه محمد بن سلمان برگزار شد، نمایندگان سازمان ملل از همراهی بن سلمان خودداری کردند. هدف مجموعه این نشست‌ها که با مشارکت بنیاد محمد بن سلمان و سازمان ملل برگزار می‌شود، تشویق و پیشبرد کارآفرینی میان جوانان و رشد و توسعه پایدار در جامعه جهانی است.
در این میان، هرگونه امید به دیدار میان ترامپ و حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران نامحتمل به نظر می‌رسد. ترامپ روز دوشنبه اعلام کرد طرح‌هایی را برای وضع تحریم‌های تازه علیه بانک ملی ایران در نظر گرفته است، تصمیمی که بالاترین سطح تحریم دولت ایران تا به امروز قلمداد می‌شود. پیش از این، طبق گزارش‌های دریافتی اعلام شد وزارت امور خارجه آمریکا صدور ویزا برای روحانی و هیئت همراه وی را به تاخیر انداخته است، اقدامی که سازمان ملل را ناچار به تلاش برای حل این منازعه نمود. نهایتا، واشنگتن ویزای ظریف را صادر و وزیر امور خارجه ایران روز جمعه طبق برنامه وارد نیویورک شد. روحانی نیز روز دوشنبه پا به خاک آمریکا گذاشت.
اما غایب بزرگ نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل، چهره جنجالی و پرحاشیه نشست‌های پیشین سازمان ملل است. نتانیاهو که این روزها درگیر نبرد بر سر حیات سیاسی خود در اسرائیل است، در حالی در مجمع عمومی سازمان ملل حضور نخواهد یافت که به نظر می‌رسد حزب آبی و سفید در انتخابات آتی، اقلیت را کسب نماید و نتایج حاصل، جایگاه حزب مزبور را با حزب لیکود تقریبا برابر سازد. شی‌جین پینگ رئیس‌جمهور چین و ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه نیز از رهبران برجسته جهانی در نشست مجمع عمومی سازمان ملل خواهند بود. کیم جونگ اون رهبر کره شمالی نیز در نشست مذکور حاضر خواهد بود.
ظاهرا قرار بر این است آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان در نشست مجمع عمومی سازمان ملل در مورد تغییرات آب و هوایی و رشد و توسعه پایدار به سخنرانی بپردازد. مرکل اگرچه در افتتاحیه نشست مجمع عمومی حضور خواهد یافت، اما خطابه هیئت آلمانی را هایکو ماس، وزیر امور خارجه این کشور ایراد خواهد کرد.
از سوی دیگر، نیکولاس مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا اعلام کرده که در این نشست شرکت نخواهد کرد. سخن مادورو در حالی صورت می‌گیرد که وی به عوض کردن نظرش در میان جامعه جهانی شهره خاص و عام است. خوان گوایدو، رهبر مخالفان ونزوئلا که از سوی ایالات متحده و 50 کشور جهان به عنوان رهبر قانونی کشور به رسمیت شناخته شده است نیز به ایالات متحده سفر خواهد کرد. با این وجود، گوترش درخواست دیدار با گوایدو را رد کرده، چرا که به گفته وی، سازمان ملل، گوایدو را به عنوان رهبر ونزوئلا به رسمیت نمی‌شناسد. هیئت اعزامی کره شمالی که سال گذشته به رهبری ری یونگ هو، وزیر امور خارجه این کشور در این نشست شرکت جست، در سال جاری نمایندگی خود را به سطح سفیر تنزل داده است. به نظر می‌رسد این تصمیم متاثر از عدم علاقه به پیگیری مذاکرات با آمریکا اخذ شده است. با این وجود، پومپئو وزیر امور خارجه آمریکا، نشست رو در رو میان ترامپ و کیم جونگ اون را ترجیح می‌دهد.
در رخداد دیگری که ناظران آن را نشانه دیگر جدایی ترامپ از متحدان کلیدی خود می‌دانند، فرانسه و آلمان، نشستی را میزبانی خواهند کرد که با محوریت علاقمندی‌های متحدان لبیرالیزم چند جانبه برگزار خواهد شد و تلاش دارد در پی حفظ نظم بین‌المللی اعمال قانون، دفاع از معاهدات بین‌المللی و تشویق و پیشبرد ارزش‌های لیبرال همچون آزادی و مطبوعات گام بر دارد. عمده کشورها به این نشست دعوت شده‌اند و انتظار می‌رود متحدان کلیدی آمریکا در اروپا، آمریکای لاتین، و آسیا، از جمله ژاپن و کره جنوبی در این نشست شرکت کنند. با این وجود، چین و روسیه هنوز به این دعوت پاسخ مثبت نداده‌اند. به گفته دیپلمات‌ها، ژاپن و برخی دیگر از کشورها در آغاز در خصوص پیوستن به این ائتلاف از بیم اینکه گردهمایی مذکور، رویارویی با کاخ سفید قلمداد گردد قدری مردد بودند. با این وجود، فرانسه و آلمان در تلاش برای کاهش نگرانی‌های ژاپن، سعی در همراه نمودن واشنگتن در این ائتلاف نموده و بحث مذاکره در مورد طرح امنیت سایبری را که مورد علاقه آمریکا بوده است مطرح کرده‌اند.
نویسندگان: کالم لینچ،رابی گرمر