توسعه روستا با هم‌افزایی ذی‌نفعان

 غلامحسین شافعی
رئیس اتاق بازرگانی ایران
روستا از دیرباز کانون تولید بوده است. با‌ وجود نقش و اهمیت روستاها در توسعه و برنامه‌ریزی‌ها و تلاش‌هایی که با هدف بهبود وضعیت روستاهای کشورما در دهه‌های اخیر تدوین و به انجام رسیده است، اما وضعیت تولید و اشتغال در روستاها همچنان نگران‌کننده است. متأثر از فضای عمومی کشور، فضای کسب و کار در روستاها نیز امروز برای فعالیت‌های مولد و ارزش‌آفرین نامساعد است.  وضعیتی که آمار بالای مهاجرت دائم و موقت روستاییان از روستاها و اسکان در حاشیه شهرها، اشتغال در مشاغل کاذب و بی‌شمار مشکلات اجتماعی را منجر شده است. این در حالی است که زمینه بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی بویژه در حوزه تولید کالا، بازرگانی و تجارت در روستا ایجاد می‌گردد.
 از این‌روست که به این باور معتقدیم که توسعه واقعی کشور باید از روستاها آغاز گردد، چرا که می‌تواند پایدارترین و کم‌هزینه‌ترین توسعه را سبب شود. بدین منظور شناخت مشکلات و نیازهای واقعی روستاها از یکسو و توانمندی‌های مناطق روستایی از سوی دیگر و توسعه مبتنی بر آنها را ضروری می‌کند.


 ارائه کمک‌های فنی و تخصصی در جهت بهبود کسب و کارهای موجود روستا یا ایجاد کسب و کارهای جدید مبتنی بر ظرفیت‌های روستا می‌تواند به ترویج اشتغال و کارآفرینی در روستاها کمک شایان توجهی نماید. زمان حمایت از تلاشگران واقعی در روستاهاست. از سوی دیگر، برنامه‌ریزی جهت حفظ و نگهداشت فرهنگ بومی و اصیل روستا نظیر تلاش و کوشش، دوستی و همراهی با طبیعت، همیاری و همکاری در ارتقای وضعیت سرمایه اجتماعی در روستاها بسیار مؤثر خواهد بود.
بر کسی پوشیده نیست که توسعه انسانی به مثابه سنگ بنای توسعه پایدار، جز از طریق آموزش و توانمندسازی بی‌شمار سرمایه‌های انسانی در روستاها محقق نمی‌شود. جوانان روستایی امروز بیش از هر زمان به خودباوری و عزت نفس برای ساختن روستایشان نیازمندند.  نمی‌توان از توسعه روستا سخن گفت و بی‌توجه به دختران و زنان روستایی بود که امروز با مهاجرت بیشتر مردان به شهرها، به ساکنان اصلی روستا بدل شده‌اند. به تجربه دریافته‌ایم که مشارکت زنان در فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی، اثرات توسعه‌ای فزاینده‌ای را هم در کوتاه مدت و هم در درازمدت بویژه در زمینه افزایش رفاه خانوار روستایی در پی خواهد داشت. بی‌تردید با توانمندسازی زنان روستایی، می‌توانیم به تربیت نسل آینده روستا با امید و انگیزه بیشتر، باورها و نگرش‌های فرهنگی سازنده و رو به جلو بیش از این امیدوار باشیم.  وقت آن است تا با نقد و ارزیابی تجربیات موفق بومی و جهانی در توسعه روستاها، در تعامل میان تمامی ذی نفعان و ذی‌مدخلان اعم از مردم روستایی، بخش دولتی، بخش خصوصی و غیردولتی و... نقشه راه مناسب توسعه روستایی کشور را ترسیم کنیم و به مدل کارآمد و مورد وفاقی از توسعه متوازن و پایدار در روستاهای کشور دست یابیم و به نحوی هم افزا، منابع و امکانات را در جهت بهبود وضعیت موجود به کار گیریم. در نتیجه‌گیری باید گفت که توسعه روستاها در گرو تلاش و هم‌افزایی تمامی ذی نفعان و ذی مدخلان است.