روزنامه همدلی
1398/07/24
گامهای کاهش تنش بین شمال و جنوب خلیج فارس چراغ سبز گفتوگوی تهران و ریاض
همدلی| آیا شمال و جنوب خلیج فارس دوباره پای میزمذاکره مینشینند؟ این سوالی است که ذهن محافل سیاسی جهان و خاورمیانه را به خود مشغول کرده است. مقامات دو کشور ایران و عربستان پاسخ روشنی به این سوال دادهاند و گفتهاند که برای گفتوگو و مذاکره مستقیم آمادهاند. هرچند مشکلاتی در این بین وجود دارد همانطور که رییس جمهوری ایران در نشست خبری اخیر خود به بعضی از آنها از جمله حمله به نفت کش ایرانی اشاره کرد اما با این وجود تلاشهای کشورهای منطقه برای میانجیگری نشان می دهد که این اتفاق دور از ذهن نیست.حمله پهپادهای یمنی به پالایشگاه نفتی آرامکو در عربستان و متهم نمودن ایران توسط عربستان، میانجیگری عمرانخان نخست وزیر پاکستان در تهران، حمله به نفتکش ایرانی سابیتی در دریای سرخ و در نزدیکی مرزهای عربستان و شائبه دست داشتن این کشور در این حمله، و همچنین بیانیههای مقامات هر دو کشور درباره احتمال از سرگیری روابط و نیز وجود نشانههایی از تمایل طرفین به وقوع چنین امری، تنها بخشی از حوادث پرتعداد و پرحاشیه ایجاد شده بین دو کشور را در این روزها به خود اختصاص داده است. وقایعی که شاید با یک نگاه خوشبینانه در نهایت به نوعی، موجبات کاهش تنشها را بین دو کشور ایجاد کرده و مقدمهای باشد برای ایجاد آرامشی مختصر در این منطقه حساس و استراتژیک.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران روز دوشنبه در مصاحبه با خبرنگاران، با خطاب قرار دادن ضمنی عربستان گفت: شما 450 میلیارد دلار به عنوان هدیه به آمریکا دادید تا امنیت شما را تضمین کند. 110 میلیارد دلار هم اسلحه خریدید تا امنیت تان را تامین کنید، همان فردی که اینها را از شما به یغما برد، گفت شیر این گاو شیرده را خواهیم دوشید.او همچنین اضافه کرد: ما آماده حمایت از جزیره العرب، در برابر تروریسم، تجاوزگری و قدرتهای بزرگ هستیم و در مقابل، برای این کار حتی آن 450 میلیارد دلار را نیز نمیخواهیم.
روحانی با بیان اینکه غیر از پاکستان، کشورهای دیگری از جمله عراق هم در این زمینه تلاش میکردند و میکنند، تصریح کرد: برای اینکه از طریق گفتگو مسایل و مشکلات منطقه را با کشورهای منطقه از جمله عربستان حل و فصل کنیم، مشکلی نداریم.
آماده برای گفتوگو
همچنین محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران، چندی پیش، در واکنش به درخواست محمدبنسلمان ولیعهد سعودی از عراق و پاکستان برای میانجیگری با ایران، گفته بود: وزارت امور خارجه همواره آماده همکاری با همسایگان خود برای امنیت منطقه است، این موضع را همواره بهطور رسمی اعلام کردهایم.او همچنین بیان کرد: رئیسجمهور در همین راستا طرح ائتلاف امید و صلح هرمز را در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام کردند. وزیر امور خارجه همچنین ضمن اشاره به موضوع جنگ یمن و لزوم پایان این جنگ توسط عربستان به عنوان شرط مذاکره با ایران، تاکید کرد: در شرایط و وضعیتی که سعودیها علاقهمند به مذاکره با ایران باشند، اگر مسائل منطقه را پای میز مذاکره آورده و کشتن مردم را دنبال نکنند، جمهوری اسلامی را هم قطعاً همراه با خود خواهند داشت.ظریف ادامه داده است:عربستان همسایه ماست و قرار است تا ابد در کنار یکدیگر بمانیم. ما چارهای جز گفتوگو با یکدیگر نداریم. ما میتوانیم مستقیم یا از طریق میانجیگری با عربستان مذاکره کنیم. ما هرگز میانجیگری را رد نمیکنیم.او افزود: ما همیشه آماده مذاکره مستقیم با عربستان سعودی بودهایم. رئیسجمهور حسن روحانی در نشست اخیر مجمع عمومی سازمان ملل با درخواست از هر هشت کشور خاورمیانه برای پیوستن به طرح ائتلاف امید این مسئله را نشان داد. امیدواریم که این طرح ادامه یابد و با همسایگانمان بر سر این مسئله گفتوگو کنیم.البته وزیر خارجه در مورد هدف دادن نفتکش ایرانی در نزدیکی بندر جده عربستان نیز بدون اینکه نامی از عربستان ببرد، گفت: حمله به نفتکش ایرانی اقدامی پیچیده بوده که حامی دولتی داشته و اقدامی دولتی بوده است. او در این مورد اشاره کرد: البته بررسیها در حال انجام است، اما تا زمانی که به نتایج متقن در این باره دست نیابیم، دولتی را متهم نخواهیم کرد.
آمریکا مانع مذاکره ایران و عربستان
همچنین روز گذشته، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی در حاشیه شرکت در اجلاس صد و چهل و یکمین نشست اتحادیه بینالمجالس جهانی، و در دیدار با همتای اتریشی خود درباره موضوع آغاز گفتگو بین ایران و عربستان گفت: ایران مخالف حل مسائل میان ایران و سعودیها نیست بلکه آمریکاییها نمیگذارند و چنین فرصتی نمیدهند چرا که نفع آنها در بودن این درگیریها است و آمریکا دلیل مهم مناقشه ایران و عربستان است.
ایراد چنین سخنانی از طرف مقامات ایرانی و نیز طرح موضوعاتی چون طرح صلح هرمز و ایجاد پیوند بین مسلمانان ، از سوی بسیاری از صاحبنظران به عنوان تمایل ایران در جهت ایجاد زمینههای گفتگو با عربستان یاد شده است.
تمایل سعودیها برای مذاکره با تهران
از سوی دیگر در آن طرف خلیج فارس هم در جهت گیریهای مقامات عربستانی نشانههایی در راستای این تمایلات دیده می شود. هر چند دو طرف موازی با این تمایلات، اتهامهایی را نیز به یکدیگر نسبت می دهند.در همین راستا ترکی فیصل، رئیس پیشین سازمان اطلاعات عربستان روز دوشنبه، ضمن مطرح کردن برخی ادعاها علیه کشورمان درباره حمله علیه آرامکو، گفت که امکان مذاکره میان دو کشور وجود دارد.او در گفتوگو با شبکه سی.ان.ان درباره اعزام گروه جدیدی از نیروهای آمریکایی از سوی پنتاگون به عربستان با طرح ادعایی علیه ایران گفت: این اعزام در شرایط جنگی صورت نمیگیرد و ادامه مشارکت راهبردی میان آمریکا و عربستان سعودی به منظور ایستادگی در کنار یکدیگر در مواقع لازم و به وضوح، پس از حمله انجام شده به مجموعه پالایگشاهی آرامکو است.فیصل در توضیح این که چگونه افزایش نیروهای نظامی در عربستان سعودی میتواند با پیام ریاض مبنی بر کاهش تنش با ایران همخوانی داشته باشد، گفت: ایرانیها باید قضاوت بهتری در این باره داشته باشند. اگر به دنبال دردسر هستند، عربستان سعودی و متحدانش آماده آن هستند. اگر میخواهند جلو آمده و شریکی سازنده در زمینه دستیابی به صلح و امنیت نه تنها در خلیج فارس بلکه در مناطق اطراف ما باشند، جای مذاکره وجود دارد.وی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا ریاض مذاکراتی غیرعلنی با ایران دارد و یا این که آیا ریاض در این مقطع باید در راستای میانجیگری روابطش با ایران فعالیت کند، تشریح کرد: من درباره تعاملهای غیرعلنی با ایران اطلاعی ندارم. از دیدگاه ما، حسن نیتمان پیداست اما هیچ نشانه حسن نیتی از سوی ایران وجود ندارد.
در باره این موضوع ، موضع گیریهایی بسیاری نیز از جانب مقامات کشورهای دیگر انجام گردیده که به نوعی قالب این نظرات موافق با اصل ایجاد صلح بین دو کشور، شروع مذاکرات و کاهش تنشهای فی مابین بوده است . از همین رو وزیر خارجه قطر با بیان اینکه اگر اختلاف نظری هم با ایران وجود دارد باید از طریق گفتگو حل شود، افزود :از اختلاف ایران و عربستان ناراحتیم و امیدواریم که مسائل میان آنها هرچه زودتر حلوفصل شود چرا که برای ما و منطقه خوب است.او همچنین اشاره کرده است که امنیت منطقه خاورمیانه در خطر است و هیچ همکاری بین کشورها وجود ندارد.به گفته وزیر امور خارجه قطر تاکنون در منطقه به این سطح از عدم ارتباط بین کشورها نرسیده بودیم و این مساله عواقب نگران کننده ای دارد. امید است که گفتگوی ایران و عربستان بتواند مقدمه ای برای پایان دادن به این وضعیت باشد.
به هر روی در وضعیت کنونی، گویی حاشیهها و مقدمات آغاز گفتگو بین دو کشور ایران و عربستان روی موجی سینوسی، متاثر از وقایع گوناگونی گردیده است که امکان یا عدم امکان چنین امری را با اما و اگرهای بسیاری روبرو کرده است. اما و اگرهایی که مانع از آن می شود تا زمان دقیقی را برای آغاز این مذاکرات احتمالی متصور بود. نباید از نظر دور داشت که طولانی شدن این زمان می تواند منطقه را آبستن حوادث جدیدی سازد که دامنه دومینو وار آن تا مدتها ادامه یافته و خود ایجاد کننده حوادثی غیرقابل پیش بینی در منطقه باشد.
سایر اخبار این روزنامه
گفتوگو با امیرعلی حنانه در 30 سالگی مرگ استاد مرتضی حنانه کاشف گامهای گمشده
ظریف: استعفایم برای حفظ برند ایران بود
ارزیابی «همدلی» از جدید ترین گزارش سازمان شفافیت بینالمللی سقوط 8پلهای ایران در شاخص فساد
گامهای کاهش تنش بین شمال و جنوب خلیج فارس چراغ سبز گفتوگوی تهران و ریاض
هشدار نسبت به عوارض مهلک استفاده غیر ضروری از دستگاههای پزشکی پرتوزا ترور خاموش
برای اولین باردر ایران هدایت یک پرواز توسط دو خلبان خانم انجام گرفت تاریخ سازی دیگری برای زنان ایران
دهلوی؛ موسیقیدان تمامعیار
محمد هاشمی در گفتوگو با همدلی: حق با رییسجمهور است
پدیده میانجیگری و ادعای انزوای جهانی ایران
روحانی: افتخار ایثار و فداکاری پزشکان ما است