روزنامه آفتاب یزد
1398/08/08
آیا پلاسکوی جدید در 99 افتتاح میشود؟
آفتاب یزد- گروه گزارش: «پلاسکوی جدید را محکمتر از قبل میسازیم و اواسط سال 99 تحویل میدهیم»این وعده اخیر فتاح رئیس بنیاد مستضعفان است که بر اساس اظهارات او سال آینده در چنین روزهایی باید شاهد افتتاح ساختمان جدید پلاسکو باشیم.
در حالیکه بیشتر وعدهها در ایران در موعد مقرر عملی نمیشوند و حتی زمانی که مسئولان امر در خصوص تحقق موضوعی تعیین تاریخ میکنند وعدهها به بار نمینشیند، برآوردها نشان میدهد وعدههای عمرانی زیادی بوده که با وجود کلنگ زنی و دادن وعدهها محقق نشده است.
اولین آسمانخراش ایران به نام پلاسکو با ۱۷ طبقه که اسکلتی فلزی در سال ۱۳۴۱ ساخته شده بود، در تاریخ ۳۰ دی ماه ۹۵ پس از تحمل چندین ساعت آتش سوزی فروریخت.
فرو ریختن ساختمان پلاسکو منجر به تخریب حدود ۶۰۰ واحد تجاری و اداری دایر و بیکاری حدود ۳ هزار کارگر شد. بر همین اساس مسئولان مختلف اعم از شهرداری و بنیاد مستضعفان به عنوان مالک بنا از همان لحظات ابتدایی وعده حل مشکل مالکان و کارگران را دادند.
>وعده 99
در مورد پلاسکوی جدید و ساخت آن اما اکنون اینگونه وعده داده شده است: «تا پایان بهمن اسکلت ساختمان، تا پایان اسفند سقف ساختمان و تا پایان فروردین ۹۹ دیوار چینی ساختمان جدید پلاسکو انجام میشود.»
بر همین مبنا به نظر میرسد اظهاراتی از این دست و تعیین دقیق تاریخ انجام پروژه میتواند با کمی تردید (به لحاظ سرعت پیشرفت پروژه) روبرو باشد.
اواخر هفته گذشته مسئولان بنیاد جلسهای با عوامل و دست اندرکاران احداث ساختمان پلاسکو برگزار کردند و تاکید شد که باید کار ساخت بنای جدید هر چه سریعتر انجام و در موعد مقرر یعنی سال آینده تحویل شود.
فتاح در این نشست حتی هشدار داد که کسی در اجرای این پروژه ایجاد مانع نکند و حتی وی از معاون معماری و شهرسازی شهردار تهران که در جلسه حضور داشت، خواست شهرداری تا جایی که امکان دارد مانعی در کار ایجاد نکند.
>وعده مدیر قبلی بنیاد درباره پلاسکو چه بود؟
گرچه با آمدن فتاح، انرژی بیشتری به طرحها و پروژههای بنیاد وارد شده اما به نظر میرسد بررسی ابهامات در این فرآیند خللی در اجرای آن ایجاد نکند.
با این حال سعیدیکیا دقیقا سال گذشته در چنین روزی از به سرانجام رسیدن ساختمان جدید پلاسکو در ۲ سال خبر داد و گفت: در زمان گودبرداری ساختمان جدید پلاسکو، نقشهها تکمیل و پروانه ساخت دریافت میشود و ساخت پلاسکو ۲۰ طبقه تا شهریور ۹۹ به انجام خواهد رسید.
>جزئیات عملیات جدید ساخت
یکی از دست اندرکاران ناظر در پروژه پلاسکو در گفتوگو با آفتاب یزد در پاسخ به این سوال که پروژه پلاسکوی جدید در چه مرحلهای قرار دارد، گفت: ساخت و ساز در محل ساختمان پلاسکو در حال انجام است و با عوامل دخیل در این خصوص از جمله سازمان استاندارد، استانداری و شورای تامین رایزنیهای لازم صورت گرفته و روند انجام کار رضایت بخش است.
حمید قربانی از مهندسان ارشد که به عنوان کارشناس ناظر شورای شهر در پروژه پلاسکو فعال است، افزود: کمیسیون ماده 5 طرح ساخت این ساختمان را تصویب کرده است و بر این اساس قرار شده در محل ساختمان پلاسکو، ساختمان جدید 20 طبقهای شامل 5 طبقه در زیر و 15 طبقه روی زمین ساخته شود و تا اواسط سال 99 تحویل داده شود.
وی تصریح کرد: در اینباره با استاندار تهران جلسات متعددی برگزار شده و جمعبندی این شد که با ابراز تمایل مالکان ساختمان 5 طبقه در شمال ساختمان فروریخته پلاسکو، با هرینه خود صاحبان سرقفلی ساختمان را بازسازی کرده و استفاده کنند.
این کارشناس معماری گفت: مراحل مقدماتی ساخت و ساز از طریق شناسایی پیمانکار انجام گرفته و امور معماری آن هم پیشرفت خوبی داشته و جلساتی در خصوص نما و شیوه طراحی ساختمان برگزار شده و قرار است طراحی ساختمان منطبق بر معماری ایرانی – اسلامی انجام بگیرد و ساختمان در خور شانی تحویل مالکان شود.
قربانی در خصوص نکات فنی ساخت و ساز پلاسکوی جدید گفت: ستونهای این ساختمان بالا رفته به طوری که از حوالی نواب و جمهوری هم قابل رویت است، هم اکنون این پروژه در طبقه هفتم قرار دارد، ۵ طبقه زیر زمین و ۲ طبقه روی زمین از مجموع ۲۰ طبقه ساخته شده و پول کافی هم به پیمانکاران داده شده تا کار را بیوقفه به پیش ببرند.
این کارشناس تصریح کرد: تمامی اقلام لازم از جمله اسکلت، بتن، تجهیزات و سایر چیزهایی که لازم بوده خریداری شده گرچه پیش بینی میشود استمرار در انجام کار وجود داشته باشد اما طبعا مشکلاتی که ممکن است بروز کند غیرقابل اجتناب است.
وی درباره جزئیات 20طبقهای که قرار است ساخته شوند و اینکه تاکنون چه نظارتی بر ساخت آن صورت گرفته، گفت: پروژه فعلی شامل 15 و 5 است که 15 آن در معرض دید و بر روی زمین و 5طبقه نیز در زیر زمین در نظر گرفته شده است که تا 3 ماه آینده دیوارها و اسکلت بندی آن به نتیجه میرسد و تا 20اسفند هم قرار شده دیوار چینی و سفت کاری آن انجام شود ضمن آنکه نماکاری ساختمان اوایل سال 99 آغاز و در اردیبهشت و خرداد قرار است نصب پله برقی صورت بگیرد و آن گونه که رئیس محترم بنیاد گفتهاند از پاییز 99 هم تحویل واحدها به کسبه آغاز خواهد شد.
>طراحی ساختمان هنوز انجام نشده
سال گذشته بود که در مهر 97 سعیدی کیا خبر داد که شهرداری مجوز پروژه را بعد از کامل شدن معماری، خواهد داد و البته این کار پس از گودبرداری 5 طبقه زیر زمین انجام خواهد شد.
با این حال با گذشت یک سال از پیشرفت پروژه هنوز خبری از مجوز شهرداری نیست. فتاح در واکنش به این موضوع گفته: «ما با شهرداری پروژههای زیادی داریم انجام میدهیم که پلاسکو عددی در آن به حساب نمیآید.»
با این حال شواهد نشان میدهد طراحی ساختمان پلاسکو همچنان در اغماء و بلاتکلیفی به سر میبرد و صرفا به توضیحات کلی درباره استاندارد بودن طراحی اکتفا شده است.
همین مشکل موجب شده که حتی دریافت مجوز شهرداری این پروژه درهالهای از ابهام باشد. رئیس بنیاد مستضعفان در این باره پیشتر گفته بود:«علت آنکه شهرداری تاکنون مجوز ساخت این پروژه را صادر نکرده است تاخیر در طراحی ساختمان پلاسکو به صورت کامل بود، به محض کامل شدن آن شهرداری مجوز را ارائه میکند.»
پیروز حناچی که قبل از شهردار شدن معاون وقت شهرسازی و معماری شهرداری تهران بود، در ۱۵تیر۹۷ گفته بود: براساس قانون، بنیاد مستضعفان برای اخذ پروانه ساخت باید اسناد مالکیت و نقشههای ساختمان را ارائه دهد که هنوز این امر محقق نشده است.
اما اخبار رسیده از شهرداری تهران حاکیست قرار نیست در خصوص مسائل فنی و معماری پلاسکوی جدید، شهرداری همه چیز را با سادگی و راحتی از سر گذرانده و مجوزهای لازم را صادر کند. بنیاد مستضعفان هم گفته از نظر فنی و معماری هر نوع سختگیری که برای این پروژه انجام شود ما استقبال خواهد کرد.
>ممکن است مالکان شاکی شوند
مالکان پلاسکو در این میان که سالها صبر کرده و متضرر شدهاند توقع دارند واحدهای خوش ساخت و جادار نصیب آنها شود اما گویا از این موضوع خبری نیست، یعنی واحدها جمع جورتر شده تا نماسازی برای ساخت برند شهری بدون هیچ مشکلی به پیش برود.
300 کسبه اکنون منتظرند ببینند چه نوع واحدهایی به آنها تعلق میگیرد آنها اکنون در مجتمع نور مستقر هستند و همین حالا هم نسبت به متراژ واحدها و کمبود امکانات آن گلایههایی دارند و در حال حاضر نیز آنها نگران هستند که پلاسکوی جدید جایی تنگ و کوچک برای آنها باشد که البته مجریان طرح میگویند کوچک شدن واحدها امری طبیعی است.
>رقیب برج میلاد و آزادی؟
نکتهای که در این میان جالبتر به نظر میرسد این است که بنیاد مستضعفان اهدافی فراتر از ساخت یک ساختمان ساده دارد بطوریکه قصد دارد با طراحی پلاسکو آن را به نماد ملی و بزرگ شهر تهران تبدیل کند که در این صورت باید آن را رقیب برج میلاد و برج آزادی دانست.
معذالک، مجری ساخت برای این گلایه مالکان دلایل خاص خود را دارد و میگوید: طراحیهای جدید بسیار متفاوت با طراحیهای ۴۰ سال قبل است و قوانین و مقررات مهندسی با ۴۰ سال پیش متفاوت است بنابراین مقاومسازی و نصب تجهیزات ممکن است باعث کمتر شدن متراژها شود، گرچه ارتفاع هزار متری این ساختمان هیچ تغییری نکرده تا حفظ نماد شهری برای ساخت برند جدید حفظ شود اما کم شدن متراژ واحدها و مغازههای نو چیزی است که پیمانکار در حال طراحی و اجرای آن است و بنیاد مستضعفان گفته این موضوع ربطی به ما ندارد.
به لحاظ هزینه ساخت نیز وعده داده شده که پولی از مالکان گرفته نشود و تمام هزینه را بنیاد مستضعفان با پولی که به پیمانکار برای ساخت دادهاند پرداخت کرده است گرچه هنوز مشخص نیست در موقع تحویل واحدها چه اتفاقی بیفتد و اینکه آیا واقعا هیچ مبلغی از مالکان دریافت نخواهد شد که این موضوع خود جای سوال جدی دارد.
>ردپای تخلف در ساختمان جدید
از جمله مشکلاتی که تا چند سال پیش گریبان کمیسیون ماده ۱۰۰ در زیر مجموعه مدیریت شهری را گرفته بود، مجموعه شکایاتی بود که روانه این کمیسیون میشد و به قدری زیاد بود که روند کار این مجموعه را مختل کرده بود؛ روندی که از چند سال پیش و با مصوبه هیئت وزیران تغییر کرد، چون تخلفات ساختمانی جرم انگاری شد و ماموران واحدهای ذیربط شهرداری، با نام بازرسان ساختمانی یا ماموران کنترل ساختمانی موظف شدند از ساختوسازهای بدون پروانه جلوگیری کنند.
از اینجای ماجرا به بعد را همه میدانیم، چون بارها با ماموران شهرداری روبه رو شدهایم که از سازههای در حال ساخت بازرسی میکنند و در صورت مواجهه با تخلف، اقداماتی مانند پلمب کارگاه را در دستور کار قرار میدهند؛ مامورانی که درباره تخلفات ایشان نیز داستانهای زیادی شنیده میشود.
آن گونه که در این گزارش عنوان شد اکنون در پلاسکو جدید، عملیات عمرانی طبقات منفی در حال اتمام است و پس از آن امیدوارند که ستونهای پانزده طبقه روی زمین را تا بهمن ماه تکمیل کنند، سپس سفت کاری را تا پایان فروردین ۹۹ به پایان برسانند و در نهایت با نازک کاری و نصب تاسیسات در نیمه سال، پلاسکوی جدید را در نیمه دوم ۹۹ به بهره برداری برسانند. مساله مهم اینجاست که هنوز مجوز ساخت پلاسکوی جدید صادر نشده اما پروژه در حال پیشرفت است و آنگونه که فتاح بیان کرده مجوزهای احداث این سازه از شورای شهرسازی و کمیسیون ماده ۵ دریافت شده، اما پروانه ساخت این ساختمان از سوی شهرداری هنوز صادر نشده است. حال کارشناسان میگویند باید مشخص گردد که پلاسکوی جدید بدون پروانه چگونه تا این مرحله پیش رفته به طوریکه مطابق اظهارات دستاندرکاران، احداث پنج طبقه منفی آن در حال اتمام است!
در چنین شرایطی اگر عملیات عمرانی ساخت وساز بدون مجوز شهرداری چنین پیشرفتی داشته به لحاظ قانون تخلف محسوب میشود، تخلفی که بر اساس قانون باید به توقف فعالیت در این پروژه منجر شود؛ چنانچه در بیشتر موارد و برای پروژههای عادی شهری اتفاق افتاده اما منتقدان میگویند ظاهرا این قوانین و مقررات دستوپاگیر تنها برای مردم عادی است نه پروژههایی که برخی افراد و سازمانها در آن دخیلند.
این منتقدان میگویند: اتفاق صورت گرفته در خصوص پلاسکوی جدید ممکن است نقض آشکار قوانین باشد، قوانینی که آشکارا و جلوی چشم شهرداری و شورای شهر زیر پا گذاشته میشوند، ولی حتی کسی حاضر نیست برای موجه نشان دادن اوضاع هم که شده تلاشی کند.
بررسی واقعیتهای موجود از روزشمار رخدادهای ساخت پلاسکوی جدید نیز وقوع تخلف را محرز میداند بطوریکه چند روز بعد از مراسم کلنگزنی یعنی از همان ابتدا، علی اعطا سخنگوی شورای شهر تهران به این اقدام واکنش نشان داد و طی تذکری در صحن شورای شهر گفت: کلنگزنی فعلی برخلاف ضوابط و مقررات است و بر اساس ماده صد شهرداری، این اقدام باید بعد از گرفتن پروانه انجام شود، لذا نباید اجازه داد موضوعی که تا امروز پرونده آن باز بوده است، در این شرایط به یک مشکل بزرگتر تبدیل شود.
سخنگوی شورای شهر تهران با اشاره به اینکه این ساختمان، یک ساختمان بلند مرتبه بود، تصریح کرده بود که در حال حاضر بر اساس طرح تفضیلی نمیتوان به میزان ثابت به این ساختمان تراکم داد.
اعطا با بیان اینکه حل مسئله پلاسکو با کلنگزنیهای نمایشی امکان پذیر نیست، گفته بود: شهرداری باید هر چه سریعتر مسیر قانونی را آغاز کند و به سرعت جلسه کمیسیون ماده صد و درخواست پروانه را بررسی کند.
در آن زمان سخنگوی شورای شهر معتقد بود که اگر اقدامات لازم جهت صدور پروانه به سرعت انجام نشود و عملیات کلنگزنی و گودبرداری پلاسکو به صورت غیرقانونی شروع شود، این بیم وجود دارد که گودبرداری پلاسکو به موضوعی از جنس گودبرداری کنار برج میلاد تبدیل شود.
>20 طبقه؟ بیشتر از 11 طبقه خلاف است!
موضوع اینگونه نبود که کسی درباره تخلف صورت گرفته چیزی نگوید. در همان زمان، در حالی که جمیع شرایط نشان میداد مراحل ساخت پلاسکوی جدید روی ریل افتاده و همه اقدامات طبق برنامه جلو خواهد رفت، ناگهان محمدرضا رضاییکوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان، خبر از توقف دوباره این پروژه داد و آب پاکی را روی دست همه ریخت.
وی گفت: شورای عالی شهرسازی اجازه ساخت بیش از یازده طبقه را نمیدهد. طبق این قاعده شهرداری نباید مجوز ساخت پنج طبقه در زیرزمین به دلیل ایجاد مشکل در پارکینگها را صادر کند چرا که این موضوع باعث ایجاد مشکلاتی برای پیشرفت فیزیکی ساختمان پلاسکو خواهد شد.
>مانع جدی که هنوز هم وجود دارد
ساختمان 1000 متر مربعی پلاسکو پس از حادثه آتش سوزی، فراز و فرود زیادی را پشت سر گذاشت تا به مرحله ساخت رسید. برای شروع پروژه دومرحله مزایده و مناقصه برگزار شد و در نهایت اسفند 97 بود که ساخت آن آغاز شد.
اما اتفاقی که در این میان رخ داد و چندان خوشایند بنیاد مستضعفان نیست این بود که در همان دوره میراث فرهنگی مانع ساخت این پروژه به دلیل ناپایدار بودن ساختمانهای تاریخی مجاور شد به همین دلیل مجددا بنیاد تلاش کرد از نو طراحی و مناقصه دیگری را برای این ساختمان برگزار کند و در نهایت توافقاتی در این باره صورت گرفت.
بناهای اطراف پلاسکو ساختمانهایی قدیمی با بافت تاریخی است که اکنون پای مدعی جدید یعنی میراث فرهنگی را به این ماجرا باز کرده است. این مدعی مدتهاست که به ماجرا ورود کرده و به نظر میرسد در این موضوع اختلافات جدی میان طرفین وجود دارد.
بر همین اساس، بنیاد مستضعفان به عنوان مالک نظرش این بوده که در آن محل، بنایی با ۱۵ طبقه روی زمین و ۵ طبقه زیرزمین بسازد تا از این طریق هم برای خودش تامین منابع کند و هم مجموعههایی که قبلا در آن مستقر بودند، به محل کار سابقشان بازگردند.
اما نژادبهرام عضو شورای شهر با بیان اینکه بر اساس ضوابط میراث فرهنگی نمیتوانیم ارتفاع ساختمان را از یک میزان مشخص بیشتر کنیم، گفته بود: چهارراه استانبول منطقه حفاظت شده میراث فرهنگی است و ساخت بنای ۱۵ طبقه در آن امکانپذیر نیست.
وقتی پای مانع در میان باشد صدور مجوز هم خلاف قانون باید باشد و در اینجا نیز این اتفاق رخ داده است. بر اساس بررسیهای صورت گرفته شهرداری صدور مجوز را منوط به این کرده که سازندگان از میراث فرهنگی مجوز لازم را اخذ کنند که علی القاعده بنیاد هم تا الان نتوانسته مجوز میراث را کسب کند.
وقتی ماجرا برای حل مشکل به استانداری کشید، این نهاد ترجیح داد پرچم سفید را بالا ببرد چون رویکرد استانداری حل مشکل کسانی بود که در پلاسکو دچار حادثه شده بودند، در نتیجه استانداری از شهرداری خواست که همکاری کند تا کار این افراد هم انجام شود که در نهایت پرونده به کمیسیون ماده ۵ رفت.
اما ساخت 15 طبقه ساختمان به ارتفاع 1000 متر چند مجوز لازم دارد که یکی از آنها شورای عالی شهرسازی است که این شورا همه چیز را منوط به بررسی مدارک کرد در نتیجه با توجه به اینکه وضع موجود برخلاف ضوابط بود و هنوز هیچ مدرکی هم به شهرداری داده نشده بود، شهرداری باید تنها در چارچوب ضوابط اقدام میکرد و اگر میخواست خارج از ضوابط کار کند، حتما باید دستور مراجع بالادستی را هم کسب میکرد که به نظر میرسد تاکنون هم هیچ دستوری صادر نشده است.
>حرف میراث چیست؟
اما میراث فرهنگی استدلال درستی را ارائه کرده و آن اینکه محدوده خیابان جمهوری دارای بناهای ارزشمند میراثی است، وقتی که بنیاد با هماهنگی استانداری اقدام به کلنگزنی کرد، این کار از سوی شهرداری متوقف شد و علت هم این بود که مجوز شهرداری را نداشتند.از آنجایی که علت توقف این پروژه تعداد طبقات بالا و مخالفت میراث فرهنگی اعلام شده، اکنون مسئولان باید پاسخگو باشند که چرا در این مدت عملیات نقشهکشی را در مسیری هزینه کردهاند که عملا اجرای آن غیر قانونی است. نکته مهمتر این است که باید شفاف سازی شود که چرا در چند سال گذشته، مسئله ارتفاع ساختمان با میراث فرهنگی حل نشده که حالا پس از انجام این همه هزینه بابت طراحی و نقشه و برگزاری مسابقه، دوباره باید به خانه اول بازگشت و از نو هزینه شود.
شهرداری، میراث فرهنگی را علت عدم دریافت مجوز برای بنیاد اعلام کرده است، زیرا طبق اعلام میراث فرهنگی باغ اکبر که در همسایگی پلاسکو است، در محدوده آثار فرهنگی و تاریخی قرار دارد و امکان اخذ مجوز ساخت در این زمین وجود ندارد.در نتیجه میراث فرهنگی در خصوص باغ اکبر، کاملا حقوقی و قانونی نظر داده و تاکنون نیز عقب نشینی نکرده است علاوه بر آن شهرداری هم بدون هماهنگی و تایید میراث فرهنگی قادر به صدور پروانه نیست و بنیاد مستضعفان هم بدونپروانه امکان ساخت ندارد.
>آیا واقعا پلاسکوی جدید
تا سال 99 ساخته میشود؟
سوالی که مطرح میشود این است که آیا وعده تحویل پلاسکوی جدید تا اواسط سال 99 میتواند درست باشد؟ بررسی مستندات گفتاری مسئولان شهری در سالهای قبل نشان میدهد که این وعده جای تامل جدی و فراوان دارد.
ارزیابی افشانی شهردار سابق تهران این بود که با توجه به زمانبر بودن بررسی نقشههای تاسیسات، سازه و معماری، طبق پیشبینی برخی کارشناسان، ۲ سال برای ساخت پلاسکو زمان لازم است، در حالی که پیشبینی من سال ۱۴۰۰ یعنی ۳ سال بعد است.
موارد زیادی بوده که وعده تحقق پروژهای خاص مطابق زمان اعلام شده به سرانجام نرسیده است. به عنوان مثال در سال 96 مدیرعامل شرکت آزادراه تهران- شمال بهعنوان مجری پروژه و نماینده بنیاد مستضعفان از تحویل قطعه یک آزادراه شمال تا قبل از شروع سفرهای نوروز ٩٧ خبر داده بود، اما در 12 دی 96 نماینده وزارت راه در این پروژه گفت که زمان افتتاح این قطعه شهریور سال 97 یعنی هشت ماه پس از وعده اعلام شده خواهد بود و امکان بهرهبرداری موقتی هم وجود ندارد.
در آن زمان پروژه آزادراه تهران- شمال در خشکسالی پروژههای عمرانی و کمبود بودجه دولت برای پرداخت دستمزد کارگران و مهندسان، تمامی اعتبارات موردنیاز را بیکموکاست دریافت کرده بود و با وجودی که در آن زمان برای این پروژه ماهانه حدود ۵٠ تا ۶٠ میلیارد تومان هزینه شده بود، اما خبری از نتیجه کار در موعد مقرر نبود.
اکبر ترکان در سال ٩٠ درحالیکه هنوز این پروژه خوابیده بود و خبری از افتتاح قطعه یک آن نبود، گفته بود: «مشکل این آزادراه، بنیاد مربوطه است. مقصر این ماجرا نیز بنده هستم. من در پیشگاه الهی استغفار میکنم که این پروژه مهم را به بنیاد مستضعفان واگذار کردم!
البته با تغییرات مدیریتی جدید انتظار میرود همه چیز مطابق پیش بینیها به درستی پیش برود و البته با رعایت همه موازین قانونی پلاسکوی جدید به بهره برداری برسد و مشکلات کسبه زیان دیده حل و فصل شود.
سایر اخبار این روزنامه
اصغرزاده: نباید پوپولیستها میداندار شوند
فشارها به جهانگیری در خصوص یک اظهارنظر
ابزاری برای از بین بردن حیات وحش
پاریس در آستانه گام چهارم کاهش تعهدات برجامی ایران اعلام کرده است
بن بست «خانه پدری»
آیا پلاسکوی جدید در 99 افتتاح میشود؟
چه عواملی باعث بیخوابی میشود؟
جعفر قناد باشی در گفتوگو با آفتاب یزد و در واکنش به کشته شدن پر رمز و راز ابوبکرالبغدادی:
عبور از لاریجانی با نشان دادن چراغ سبز به قاضی زاده هاشمی!
در حاشیه ی استعفای سعد حریری...
فرانسه موفق نمیشودچون ...
وقتی غرب و شرق شهرمان را نمی شناسیم!
زبان انگلیسی ضرورت یا ژست؟
استعفای حریری با هدف تغییر در چینش سیاسی
زبان انگلیسی ضرورت یا ژست؟
وقتی غرب و شرق شهرمان را نمی شناسیم!
فرانسه موفق نمیشودچون ...


