توسعه فولاد مبارکه با مشارکت شرکای خارجی

پس از 12 سال بدعهدی طرف‌های اروپایی و چالش‌های پیش‌رو برای راه‌اندازی خط نورد گرم 2 فولاد مبارکه، پس از برجام؛ اینک عملیات اجرایی این طرح با مشارکت 50 درصدی سازندگان داخلی و  حضور 50 درصدی شرکای خارجی در بخش‌هایی که توان داخلی برای تأمین آن وجود ندارد انجام می‌شود. به این ترتیب شرکت فولاد مبارکه شاهد توسعه توان ساخت داخل با کمک فناوری شرکای خارجی است.
عملیات اجرایی فولاد مبارکه با شروع جنگ تحمیلی آغاز گردید و اکنون جایگاه این شرکت در دنیا به عنوان بزرگترین تولید کننده فولاد تخت (رول‌های فولادی) در خاورمیانه و شمال آفریقاست. این شرکت تولید کننده محصولات فولادی از ضخامت 18/0 تا 16 میلیمتر به صورت کلاف، ورق گرم نورد شده و سرد نورد شده، کلاف و ورق قلع‌اندود، کلاف گالوانیزه و کلاف رنگی است که علاوه بر تأمین نیاز داخلی اکنون به 40 کشور دنیا صادر می‌شود.
عملیات تولید در این شرکت بدین صورت است که پودر سنگ آهن مورد نیاز شرکت فولاد مبارکه از معادن سنگ‌آهن تأمین و به وسیله راه‌آهن به این شرکت منتقل می‌گردد. سنگ‌آهن پس از طی فرآیندهایی به گلوله‌های فندقی شکل تبدیل شده و پس از ورود به کوره‌های قوس‌الکتریکی در اثر عبور جریان برق و ایجاد قوس الکتریکی، به فولاد مذاب تبدیل می‌گردد. این فولاد مذاب در واحد ریخته‌گری بر اساس نیاز مشتری به شمش‌های فولادی (تختال) تبدیل می‌شود.
تختال‌ها سپس به واحد نورد گرم منتقل می‌شوند. نورد در اصطلاح فنی به معنای شکل‌دهی شمش‌های فولادی است که با حرارت، قابل انعطاف شده‌اند. با حرکت تختال بین دو غلتک بزرگ مخصوص نورد، از ضخامت آن کاسته شده و طول آن افزایش می‌یابد. به‌طوری که یک شمش فولادی در ورود خط نورد گرم با ضخامت 20 سانتیمتر و طول 10 متر می‌باشد و در پایان خط نورد، ضخامتی بین 5/1 تا 16 میلیمتر داشته و طول آن به حدود 800 متر با همان عرض اولیه تبدیل می‌گردد. این محصول اکنون چون به‌صورت کلاف فولادی درآمده، رول فولادی نامیده می‌شود که پس از انجام عملیات‌هایی دیگر در نورد گرم و سرد در مصارفی همچون: لوله‌های نفت و گاز، لوله‌های آبرسانی، پروفیل، کشتی‌سازی، لوازم خانگی، بسته‌بندی مواد غذایی، صنایع خودرو اعم از بدنه و... استفاده می‌گردد. میزان تولید روزانه خط موجود 1000 کلاف 20 تنی در روز و ماهانه 23000 عدد کلاف می‌باشد که هر کلاف محموله یک تریلر خواهد بود.


اکنون با توجه به افزایش نیاز بازار داخلی و خارجی به ورق‌های فولادی، خط نورد گرم فعلی فولاد مبارکه جوابگوی نیاز صنایع پایین‌دستی نیست، چرا که ظرفیت تولید کوره‌ها در فولاد مبارکه 7 میلیون تن و ظرفیت نورد گرم با تمام ظرفیت‌های بهبود یافته در سال‌های اخیر حداکثر 5 میلیون تن در سال است که نسبت به ظرفیت نهایی فولادسازی 2 میلیون تن کسری دارد و برای نورد این 2 میلیون تن شمش فولادی اضافه، باید فکری می‌شد. خط جدید نورد گرم 2 فولاد مبارکه در راستای تکمیل طرح شهید خرازی، تدبیری بود که برای حل این مشکل اندیشیده شد.
پس از 12 سال بدعهدی طرف‌های اروپایی و چالش‌های پیش‌رو برای راه‌اندازی خط نورد گرم 2 فولاد مبارکه، پس از برجام نیز تلاش‌هایی برای انجام این پروژه صورت گرفت که با کارشکنی‌های امریکا و تحریم‌های جدید همه آنها مُلغی شد. اکنون انعقاد قرارداد نورد گرم 2 در راستای تکمیل طرح شهید خرازی در فولاد مبارکه، یکی از دستاوردهای ارزنده ملی در دوران پساتحریم خواهد بود که عملیات اجرایی آن با مشارکت 50 درصدی تأمین‌کنندگان داخلی (و قابل افزایش تا 70 درصد) و 50 درصد با مشارکت خارجی در بخش‌هایی که توان داخلی برای تأمین آن وجود ندارد انجام خواهد پذیرفت.
در این قرارداد شیوه‌ای نو در مشارکت‌های خارجی در پیش گرفته شده است. به‌طوری که تأمین‌کنندگان خارجی علاوه بر تأمین قطعاتی که در داخل کشور توان تولید آن نیست، اصل تمام نقشه‌ها، برنامه‌ها، نرم‌افزارها، شیوه‌نامه‌ و دستورالعمل‌های اجرایی را نیز به فولاد مبارکه تحویل خواهند داد که در واقع به نوعی دانش فنی و تکنولوژی احداث خط نورد گرم توسط فولاد مبارکه خریداری می‌شود و البته در ازای این بخش نیز صرفاً با تَهاتُر تحویل تولیدات فولاد مبارکه، قرارداد و عملیات اجرایی آغاز می‌شود.
مزایای احداث واحد نورد گرم 2 به‌صورت اجمالی شامل:
اشتغال 1000 نفر به‌صورت مستقیم و 7000 نفر به‌صورت غیرمستقیم. / بی‌نیازی کشور از واردات ورق‌های فولادی ویژه نفت و گاز. / تولید ورق‌های فولادی عریض جهت تولید لوله‌های انتقال آب. / تولید ورق‌های استحکام بالا با وزن کمتر جهت تولید خودروهایی سبک وزن با مصرف سوخت پایین‌تر و ایمنی بالاتر. / تولید ورق‌های فولادی ویژه شاسی خودروها و ماشین‌های سنگین. / تولید ورق‌های فولادی با ضخامت کمتر و استحکام بیشتر جهت مصارف ساختمانی و صنایع لوله و پروفیل. / جلوگیری از عرضه تختال مازاد کشور بدون ارزش افزوده و افزایش تولید ناخالص ملی. /  ایجاد بازار بین‌المللی و فرصت صادرات ورق گرم نوردیده شده با اتکا به اقتصاد درون‌زا و برون‌نگر برای توسعه صادرات غیرنفتی. / تنوع بخشیدن به سبد محصولات فولاد مبارکه با توجه به تقاضای روزافزون صنایع داخلی و خارجی.