روزنامه ابتکار
1398/09/25
اینترنت ملی، از رویا تا واقعیت
محمد یوسفیآرامش *- خبر کوتاه بود و بهت آور؛ اینترنت ایران قطع شد! علیرغم این که مسئولان جمهوری اسلامی تلاش کردند، در مصاحبههای مختلف اعلام کنند که اینترنت قطع نشده و مردم میتوانند از سایتهای داخل کشور استفاده کنند؛ اما اگر بخواهیم با تعاریف جهانی به مسئله نگاه کنیم اینترنت در ایران قطع شد. نه 24 ساعت، بلکه بیش از 160 ساعت قطعی اینترنت، نزدیک به 220 ساعت قطعی اینترنت موبایل و یک هفته قطعی کامل آن.اینترنت در تعریف درست، سامانهای جهانی از شبکههای رایانهای پیوسته به هم است. یعنی با این تعریف آنچه که ما در آبانماه تجربه کردیم، اینترانت، شبکه ملی اطلاعات و یا در تعریف عموم اینترنت ملی بود.
حرکت مقامات کشورمان در قطع ارتباط ایران با جهان، آنقدر سریع، غیرمنتظره و پیچیده بود که روزنامه لوموند فرانسه قطع اینترنت در ایران را بیپیشینه و ساختاری بهشدت پیچیده معرفی کرد.
آنچه که تجربه کردیم، به نقل از منابع مختلف بیش از 3600 میلیارد تومان خسارت وارد آورد، نتبلاکس اما آمار این قطع ارتباط را در اصلاحیه دوم خود 60 میلیون دلار خسارت روزانه اعلام کرد. زرین پال اعلام کرد که میزان تراکنش آن از 100 هزار تراکنش به 8 هزار کاهش یافته، تخفیفان 90 درصد کاهش فروش را تجربه کرده و درآمد شرکت پست جمهوری اسلامی نزدیک به 40 درصد کاهش یافته است. این تنها چند آمار کوچک از صدمه بزرگی است که قطع ارتباط با جهان به کسب و کارهای ایرانی متحمل کرد. قطع گوگل اما غیرقابل باور بود، تمامی سایتهای مشابه ایرانی در این آزمون شکست خوردند و هیچیک نتوانستند به نیازهای مردم پاسخ دهند.
صدمات آنقدر زیادند که نگارنده نمیتواند در یک یادداشت کوتاه به آنها بپردازد، اما مهمترین صدمه از بین رفتن امید در جامعه بود. چندی نگذشت که بحث اینترنت ملی در افکار عمومی به صورت گسترده مطرح شد و با حمایت و مصاحبههای مختلف مقامات جمهوری اسلامی روبهرو شد. طرحی که از سال 1384 کلید خورد و آنچه که تجربه کردیم، تجربه ای از نسخه اولیه اسپلینترنت آن بود. نگارنده انتقادات جدی و مهمی به طرح شبکه ملی اطلاعات دارد، که در این یادداشت تنها به بخشی آن خواهد پرداخت.
اینترانت تنها مخصوص ایران نیست، کوانگ میانگ در کرهشمالی، رد کوبانا در کوبا و رانت در روسیه از نمونههای مطرح آن در جهان هستند، چین اما از نوع دیگری از اینترنت استفاده میکند که گلدن شیلد نام دارد. رسانههای ملی موافق «شبکه ملی اطلاعات» (به عقیده نگارنده برخلاف نظر متخصصان، واژه اینترنت ملی درستتر است) در روزهای اخیر سخت تلاش کردند تا با مثالهایی از این دست که کرهجنوبی هم از اینترنت ملی استفاده میکند و بهشدت پیشرفته است سعی در اقناع مردم داشته باشند! امیدورام که باری دیگر، با تصمیمی احساسی، سریع و بدون برنامه در دام مقایسه و توهم پیشرفت نیفتیم. نمیتوان چین، کرهجنوبی و یا حتی آلمان را با ایران مقایسه کرد. انجام دادن هر پروژه بزرگی، نیاز به نگاه سیستماتیک دارد، باید به یک کشور از تمامی جنبهها نگاه کرد، نهتنها از یک قاب! نگاه از یک قاب و تاکید بر روی این که تنها تصمیم من درست است، نتیجهاش میشود سروش، گپ و بله! هرچقدر هم این پیامرسانها خودشان را موفق بدانند، در مقایسه با استفاده و خواسته اکثریت جامعه با شکست روبهرو شدهاند.
وزیر ارتباطات در مصاحبهای کسانی که از لفظ اینترنت ملی استفاده میکنند را ناآگاه خواند و اعلام کرد که این افراد نمیخواهند دستاورد جوانان ایرانی را ببینند. سوال اصلی و اساسی اینجاست که وقتی مردم در نسخه اولیه این طرح، هفت روز تمام قطع ارتباط با جهان را تجربه کردهاند؛ چگونه میتوانند که نام این پروژه را اینترنت ملی خطاب نکنند؟! فراموش نکنیم که نگاه امروز جامعه نتیجه سیاستگذاریهای اجرایی است که در طول این سالیان دیدهاند.
نگارنده انکار نمیکند که شبکه ملی اطلاعات میتواند در سرعت و کاهش هزینههای ملی تاثیر بگذارد. اما هیچ مقامی در جمهوری اسلامی تا به امروز به صورت شفاف و روشن از این طرح با مردم صحبت نکرده است. اجرای این طرح نیز کاملا مانند اعلام سهمیهبندی بنزین رخ داد. از همین رسانه وزیر ارتباطات را به مناظره در یک رسانه غیردولتی در خصوص معایب اینترنت ملی دعوت میکنم. مهمترین اصلی که در شبکه ملی اطلاعات نادیده گرفته میشود، فرهنگسازی است. در خصوص استفاده از سایتهای فیلم آنلاین میبینیم که تا درصد بالایی به موفقیت رسیدهاند. چرا؟ چون فرهنگ آن در لایههای عمیق جامعه وجود داشته است و با استقبال جوانان روبهرو شده است، این میشود نمونه موفقی از یک اینترانت ملی، اما در دیگر موارد چطور؟. آیا واقعا پروژه شبکه ملی اطلاعات به تنهایی ارزش بیش از 19 هزار میلیارد تومان سرمایهگذاری را دارد؟ وزیر ارتباطات اعلام کرده که قرار نیست اینترنت قطع شود و مردم میتوانند در کنار اینترانت از اینترنت هم استفاده کنند. سوال اساسی این است که اگر این حق وجود دارد، چرا باید به جای گوگل که بهروزترین الگوریتمهای جستوجوی دنیا را دارد از سایت دیگری استفاده کنیم؟ چند هزار سرور باید داشته باشیم تا نمونه مشابهی مثل گوگل را بسازیم؟ چند هزار نفر سخت کار میکنند تا الگوریتم بزرگترین هوش مصنوعی جهان را بنویسند؟ الگوریتمی که بهشدت سخت به دست میآید. گوگل اما یک مثال ساده قابل درک است، این سوال و پرسش را میتوان به موارد بسیار زیادی تعمیم داد که در این یادداشت نمیگنجد. وابستگی اقتصاد اینترنتی به دولت اشتباه محض است، کدام شرکت بزرگ اینترنی دنیا به دولت وابسته است؟ دولتی که در حال حاضر هنوز کسری بودجه دارد چطور میتواند به سامانههای جدید در اینترانت کمک کند تا رشد کنند؟ چقدر اینترانت میتواند امنیت زندگی خصوصی مردم را تامین کند؟ اولین اصلی که باید یاد بگیریم «شفافسازی» است. دولت تدبیر و امید برخلاف همه شعارهایی که داد و حمایتی که از ما اصحاب رسانه به دست آورد، هیچ شفافیتی به مردم ارائه نداده است. مهمترین نگرانی نگارنده و مردم ایران، سیاستهای اصلی پشت شبکه ملی اطلاعات است، از مقامات مربوطه میخواهیم که شفاف درباره چرایی و چگونگی اجرای این طرح با مردم صحبت کنند.
* فعال اجتماعی
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
پکن و واشنگتن تعرفه برخی از کالاهای وارداتی را به طور همزمان لغو کردند
آتشبس تجاری میان چین و آمریکا
علیرضا صدقی
آلودگی هوا و سیاست آلوده
ادامه نگرانیها درباره رسانههای مکتوب
آخرین بار کی روزنامه دست گرفتی؟
فعالان سیاسی اصولگرا و اصلاحطلب بررسی کردند
خوب، بد، زشت ایده استعفای حسن روحانی
بودجه نهادهای خاص کاهش یافته است ؟
مصیبتی بالاتر از جدول شماره ۱۷
ایران در لیست سیاه FATF قرار گرفت؟
ما و کرهشمالی!
بیش از 10 روز است که کوت عبدالله با مشکل ورود فاضلاب به خانهها دست و پنجه نرم میکند
صدور حکم دبیرکلی مجمع تقریب مذاهب اسلامی از سوی رهبر انقلاب
حرکت آغاز شده در تقریب مذاهب اسلامی را نوسازی کنید
ظریف در اجلاس دوحه فروم:
آیا امنیت در منطقه قابل خریداری است؟
حقشناس:
اعتمادملی به دنبال تشویق جامعه برای حضور در انتخابات است
لاریجانی:
کشورهای آسیایی امنیت پایدار منطقه را در گرو همکاری با ایران میدانند
اینترنت ملی، از رویا تا واقعیت