روزنامه شهروند
1398/10/05
درس‌آموخته‌های یک زلزله
مهراب شریفی سده مدرس مدیریت بحران اکنون از زمین‌لرزه مهیب بم بیش از 16 سال می‌گذرد. در این سال‌ها حوادث ناگوار دیگری نیز رخ داد ولی هیچ‌یک با زمین‌لرزه اسفبار بم قابل قیاس نیست. از این منظر شاید بتوان زلزله بم را نقطه عطفی در تاریخ حوادث کشور دانست و حوادث سال‌های اخیر و پیامدهای آن را به پیش از بم و پس از آن تقسیم کرد. بی‌شک زلزله فاجعه‌بار بم با مصائب و مشکلاتی که داشت، توانست منشأ تغییرات جدی و تحولاتی قابل تأمل در مدیریت بحران کشور شود. هرچند هیچ‌گاه درس‌آموخته‌ها و تجارب این رخداد خسارت‌بار به‌گونه‌ای مدون، منظم و علمی بررسی نشد، ولی برای همه آنانی که در این عملیات بزرگ شرکت کردند آموخته‌ها و تجارب گران‌قدری داشت. زلزله بم به ما آموخت به ساختارهای مدرن و روز‌آمد‌تری برای هدایت، کنترل و فرماندهی بحران نیازمندیم.همچنین به ما گوشزد کرد با رویکردهای سنتی و ابزار و تجهیزات دهه‌های گذشته نمی‌توانیم با رخدادهای امروزی مواجه شویم. ما به تیم‌های حرفه‌ای‌تر، مجهزتر و با ابزار روزآمد در امر جست‌وجو و نجات نیاز داریم، تیم‌هایی با استانداردهای جهانی در قد و قواره تیم‌های جست‌وجو و نجات شهری (USAR) بین‌المللی. یکی دیگر از درس‌آموخته‌های زلزله به مدیریت اسکان اضطراری و اسکان اردوگاهی مربوط است، اینکه برای این کارها به طرح، برنامه، دانش و نیرو‌های حرفه‌ای و مجرب نیازمندیم و دیگر اینکه عملیات پشتیبانی بشردوستانه و حمایت از عملیات جست‌وجو، نجات و امداد نیازمند تمهیدات، طرح‌ها و منابع مادی و انسانی بسیاری است. ما باید پس از آن فاجعه آموخته باشیم که بدون انجام مطالعات جامع خطر‌پذیری و بدون تدوین برنامه‌های جامع در حوزه مدیریت بحران، نمی‌توان مراحل آمادگی، پیشگیری، پاسخگویی و بازتوانی را مدیریت کرد و برای آن تدبیری اندیشید. همین‌طور فرماندهان میدانی و مدیران ارشد سازمان‌های امدادی و فوریتی، بدون کسب دانش روزآمد و تجربه قادر به مدیریت بحران و اداره روزهای سخت و نفسگیر عملیات نیستند. زلزله بم به ما آموخت آموزش همگانی برای آحاد مردم ضرورتی جدی است. مردمی که در معرض مخاطرات قرار دارند، باید برای مواجهه با بلایا از آمادگی لازم برخوردار باشند. این رخداد فاجعه‌بار به ما آموخت ناهماهنگی در اداره بحران چقدر زیان‌بار است و ضرورت دارد به تجارب بین‌المللی دیگر کشورهای موفق در حوزه مدیریت بحران توجه جدی شود. نکته آخر اینکه این فاجعه به ما آموخت دانش مدیریت بحران آموختنی و اندوختنی است؛ توجه جدی به آموزش مدیریت بحران در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی پس از زلزله بم گواه این موضوع است. پس از آن، ما به‌درستی آموختیم که حمایت‌های روانی و اجتماعی، مدیریت عملیات بهداشت و درمانی، ارتباطات بحران، فرماندهی و هماهنگی بحران و ... هر کدام نیازمند دانش جدید است. بگذریم از اینکه بسیاری از این آموخته‌ها در گذر ایام به بوته فراموشی سپرده شد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
