روزنامه آرمان ملی
1398/10/05
زلزله بم، فاجعه‌ای که آگاهمان نكرد
زلزله ساعت 5:27 دقيقه بامدادپنجم دي ماه 1382 موجب فاجعه‌اي انساني در كشور ما شد، يك سوم جمعيت يك شهر را از دست داديم! اين اتفاق با چنان اهميتي در بامداد 5 دي‌ماه 82 در جازموريان (حدود250 كيلومتر دورتر) اعلام شد! دليل مشخص بود؛ فقط يك ايستگاه لرزه نگاري در كل ناحيه جنوب شرق كشور وجود داشت! بخت با ما يار بود كه وارد عصر اينترنت شده بوديم و در همان ساعت‌هاي اول و با بهره‌گيري از اينترنت و مشاهده اطلاعات از سايت انجمن زمين شناسي آمريكا، هم مكان دقيق زلزله در بم و هم اندازه دقيق با بزرگاي5/6 ريشتر مشخص شد. اكنون 16 سال از فاجعه زلزله بم مي‌گذرد، در اين بازه زماني چهار زمين لرزه با بزرگاي بين 5/6 تا 5/7 ريشتر در ايران رخ داده است. ولي ما همچنان پوشش لرزه نگاري کاملي براي ثبت زمين لرزه‌هاي کوچک در ايران نداريم. تعداد ايستگاه‌هاي لرزه نگاري در ايران کافي نيست و همين موجب مي‌شود که زلزله‌هاي کوچک را نتوانيم به درستي و کامل ثبت کنيم. بررسي لرزه خيزي ثبت شده در همين 16 سال اخير نشان مي‌دهد که ما فقط حدود يک پنجاهم زمين لرزه‌هايي که با بزرگي بين 2 تا 3 درجه ريشتر را که در ايران رخ مي‌دهند وحدود يک سوم زمين لرزه‌هاي با بزرگاي بين 3 تا 4 درجه را در ايران ثبت مي‌کنيم. اين موضوع موجب مي‌شود تا عملا امکان پايش خرد زمين لرزه‌ها و مطالعات باروش‌هاي مختلف پيش بيني زلزله و ايجاد سامانه‌هاي هشدار سريع زلزله براي متخصصان ايران بسيار محدود يا غيرممکن شود. از ديد مديريت کاهش ريسک و مديريت بحران، پايش و افزايش سطح آمادگي در نواحي که ظرفيت رخداد زمين لرزه شديد در آنها وجود دارد، فقط در صورتي ممكن است كه زلزله‌اي مانند زلزله 1382بم موجب تحولي فكري و رويكردي و مديريتي در كشور ما شود، كه متاسفانه هنوز اين امر محقق نشده است. اتفاقي شبيه زلزله 1755ميلادي در ليسبون پرتقال. بين ساعت 9 و 10 صبح، نوامبر 1755حرکت زمين آغاز و با شديدتر شدن، خانه‌هاي ليسبون را به لرزه درآورد. به زودي فهميدند که اين پديده يک زلزله است، كه با سونامي و آتش‌سوزي بعد از آن تنها در شهر ليسبون بيش از 60هزارنفر کشته شدند که بيش از 20درصد کل جمعيت 275 هزار نفري شهر بود. فيلسوفان طبيعي و طبيعت شناسان با زلزله1755 ليسبون در ميانه عصر روشنگري در تاريخ اروپا، آغاز دوران زلزله‌شناسي تجربي و مشاهده‌اي را شکل دادند. اين زلزله‌ها توجه دانشمنداني نظير ميچل، برتراند، مالت و ديگر انديشمندان فيزيكدان هم‌دوره آنان را به خود جلب کرد. امانوئل كانت فيلسوف آلماني سه مقاله در توضيح رخداد زمين‌لرزه ليسبون نوشت که اولين مقاله‌هاي علمي زلزله شناسي تاريخ محسوب مي‌شوند. با آغاز تحول مهم زلزله 1755ليسبون اهميت زلزله شناسي به عنوان يك علم طبيعي نشان داده شد. بشر دانست كه رفتار زمين را مي‌تواند با نصب دستگاه‌هاي فيزيكي به نام لرزه نگار ثبت وآن را مطالعه كند.اين تحول دراثر شوك زلزله ليسبون كه بزرگترين و مخرب ترين زلزله تاريخ اروپاست، رخ داد. ولي زلزله بم هنوز نتوانسته شوك كافي به ما وارد كند تا طي اين 16 سال‌اخير كشورمان را طوري تجهيز كنيم كه امكان مطالعه، پايش وارائه هشدار پيش هنگام زلزله براي ما فراهم شود، همان‌طور كه در تركيه (كشور همسايه ما) در همين مدت اين امكان فراهم شد. زلزله بم به ويژه براي آمادگي در مقابل زلزله بزرگ در تهران، بايد نقش زلزله 1755 ليسبون را براي دانشمندان و مديران ما بازي كند. 16 سال زمان را از دست داده‌‌ايم، مراقب باشيم كه سال‌هاي بعد رااز دست ندهيم.
سایر اخبار این روزنامه
نگراني دولت در ايستگاه آخر
روابط مافيایی مانع واگذاری شرکت‌های خودروساز
گفت وگو با شوراي نگهبان كليد اصلاح طلبان
شکاف جنسیتی از مادران ایرانی تا زنان سیاسی
سقوط جنگنده نیروی هوایی در ارتفاعات سبلان
احتمال کاندیداتوری ناطق‌نوری در انتخابات ۱۴۰۰
توطئه القای رویگردان بودن ایران از مذاکره را شکستیم
دلواپسانی که صداو سیما را خراب کرده اند
رد پای پول در قتل هوای پاک
باید منتظر معجزه باشیم؟
کاین هنوز از نتایج سحر است...
فرصت مانند ابر بهاری می‌گذرد
احتمال کاندیداتوری ناطق‌نوری در انتخابات ۱۴۰۰
زلزله بم، فاجعه‌ای که آگاهمان نكرد
