نگاه متفاوت کانادا به فاجعه هواپیمای اوکراین

همسر خلبان هواپیمای سقوط‌کرده اوکراینی می‌گوید از همسرش تقاضا کرده بوده در گرماگرم نگرانی‌های ناشی از جنگ به ایران پرواز نکند.
به گزارش سرویس فارسی ایندیپندنت، «کاترینا گاپوننکو» گفته است شوهرش، «وُلودمیر» فکر کرده بوده پرواز دوسره‌اش از تهران به کی یف، به خاطر تنش‌های حاکم بر منطقه - که به دنبال ترور سردار سلیمانی به دست آمریکا بالاگرفته بود - لغو خواهد شد. اما از آنجا که پرواز به تهران همچنان در برنامه شرکت هواپیمایی بین‌المللی اوکراین باقی ماند، ولودمیر، پدر دو کودک، به همسرش گفته ناگزیر از انجام آن است.
کاترینا به شبکه خبری «اسکای نیوز» گفت: «به او گفتم پرواز نکن! این کار را نکن! اما او گفت نمی‌توانم حرفم را عوض کنم. اگر من نروم، کس دیگری نیست. اگر پرواز در برنامه باشد، باید پرواز کنم. از او خواستم بماند.»
خلبان هواپیمای اوکراینی با سابقه ۱۱ هزار ساعت پرواز، روز هفتم ژانویه هواپیمای بوئینک ۷۳۷ را در تهران به زمین نشاند. قرار بود هواپیما روز بعد، ۸ ژانویه تهران را به مقصد کیف ترک کند که دو دقیقه پس از پرواز از فرودگاه امام خمینی سقوط کرد.


ایران در روزهای پایانی هفته گذشته بیان داشت که به پرواز 752 هواپیمایی بین المللی اوکراین به طور تصادفی شلیک کرده و به طور غیرعمدی باعث کشته شدن 147 نفر شده است. اما برخی از چهره‌های برجسته در تجارت و رسانه‌های کانادایی آمریکا را نیز در این سانحه مقصر می‌دانند و می‌گویند این ایالات متحده بود که با ترور یک فرمانده نظامی ارشد ایران، این کشور را تحریک کرد.
به گزارش دیپلماسی ایرانی، رادیو ان پی آر آمریکا در گزارش مفصلی نوشت که «مایکل مک کین» مدیر عامل میلیاردر شرکت «مِیپِل لیف فودز» روز یکشنبه در توئیتی نوشت که «بسیار عصبانی» است و این سوال را مطرح کرد که آیا سرنشینان پرواز اوکراینی «تلفات جانبی» این رفتار «غیر مسئولانه، خطرناک و بدخواهانه» (ترامپ) بودند؟!
اما مک کین تنها کانادایی با این دیدگاه نبود. بسیاری دیگر در کانادا هستند که می‌خواهند بدانند رئیس جمهوری آمریکا دقیقا به چه دلیلی دستور ترور فرمانده ایرانی (سردار سلیمانی) را صادر کرد. ایران این ترور را با حملات علیه نیروهای آمریکایی در عراق تلافی کرد که به گفته ایالات متحده، هیچ تلفاتی بر جا نگذاشت.
مقامات ایرانی گفتند که ایران به دلیل «خطای انسانی» ناخواسته به هواپیمای اوکراینی شلیک کرده است.
کِیتی سیمپسون، خبرنگار «سی بی اس نیوز» کانادا در واشنگتن، گفت: «من فکر می‌کنم یک سوال مهم در ذهن کانادایی‌ها، به ویژه خانواده قربانیان این حادثه، این است که آیا 63 کانادایی به دلیل عواقب ناخواسته تصمیم رئیس جمهوری آمریکا کشته شدند؟» مقامات کانادایی بعدتر شمار مسافران کشته شده کانادایی در این پرواز را به 57 نفر کاهش داده‌اند.
چارلز آدلر، مجری محبوب و محافظه کار یک برنامه گفت و گوی رادیویی در کانادا، هر دوی تهران و واشنگتن را مسئول دانسته و در یکی از برنامه‌های اخیر خود گفته: «ایران در نشان دادن واکنش به ترور سردار سلیمانی، معمار فعالیت‌های منطقه ای ایران و فرمانده نیروهای ویژه قدس، بی دقتی کرد. اما من در حالی خواهم مرد که همچنان باور دارد آن افراد بی گناه که در سانحه پرواز 752 هواپیمایی اوکراین جان خود را از دست دادند، اگر ترامپ تصمیم به ترور این فرمانده نمی‌گرفت همچنان زنده بودند.» او در توئیتی هم نوشت: «مشکلی با باور اینکه ایران در این حادثه مقصر بوده، ندارم. اما باید جاده کمتر پیموده شده را طی کنیم و آن بستر اتفاق خوانده می‌شود. باور دارم که اگر ترامپ تصمیم به ترور آن فرمانده نمی‌گرفت، سرنشینان پرواز 752 هنوز زنده بودند.» این تفسیر بارها در اینترنت بازنشر داده شد.
ستون مجله خبری «مکلین» که توسط اسکات گیلمور، یک مفسر محافظه کار، نوشته شده نیز تحت عنوان «ترامپ استیضاح می‌شود-57 کانادایی می‌میرند» به اندازه تفسیر آدلر مورد توجه قرار گرفت. گیلمور در مصاحبه با «سی بی سی» گفت: «بین استیضاح و رئیس جمهوری خشمگین از اینکه با او غیرمنصفانه رفتار می‌شود و به طور ممتد سعی دارد موضوع را به اقتصاد یا قدرت نظامی تغییر دهد، یک خط مستقیم دیدم.» گیلمور در ادامه گفت که همین تلاش برای تغییر موضوع بوده که ترور سلیمانی توسط ایالات متحده را در پی داشته و به اشتباه ایران در شلیک به پرواز 752 منجر شده است.
اما بسیاری هم در نهادهای سیاسی و نظامی کانادا وقایع را با دید متفاوتی می‌بینند. ژنرال بازنشسته دیوید فریزر، فرمانده عملیات نظامی کانادا در جنگ افغانستان، گفت: «این یک شکست برنامه ریزی نظامی ایران است. فرماندهان نظامی ایران می‌دانستند که قصد حمله به عراق را دارند و می‌خواهند سامانه‌های پدافند هوایی خود را در وضعیت هشدار بگذارند و آنها این مساله را با مقامات غیرنظامی هماهنگ نکردند. بنابراین، این سانحه صرفا یک شکست برای ساختار کنترل فرماندهی ایران در مدیریت حریم هوایی است.»
در این میان، «جاستین ترودو» نخست وزیر کانادا تاکید کرد: اگر تنشی در خاورمیانه وجود نداشت، جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی اکنون زنده بودند. ترودو همچنین گفت که دولت کانادا تلاش می‌کند تا اجساد جانباختگان سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی هرچه سریع‌تر به کانادا باز گردد اما این اقدام ممکن است هفته‌ها و «شاید ماه‌ها» به طول انجامد.
هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ شرکت هواپیمایی اوکراین با ۱۶۷ مسافر و ۹ خدمه پروازی که صبح چهارشنبه ۱۸ دی‌ماه جاری تهران را به مقصد کی‌یف پایتخت اوکراین ترک می‌کرد، حوالی شهر جدید پرند در استان تهران سقوط کرد و همه مسافران آن جان باختند.
صبح شنبه ۲۱ دی‌ماه جاری، ‌ستاد کل نیروهای مسلح ایران تأیید کرد که بر اثر بروز خطای انسانی و غیرعمد، هواپیمای خطوط هوایی اوکراین مورد اصابت شلیک پدافند هوایی قرار گرفته است.
براساس این گزارش، ترودو در بخش دیگری از سخنان خود اعلام کرد که آمریکا، کانادا را از طرح خود برای ترور سردار سپهبد قاسم سلیمانی فرمانده شهید نیروی قدس سپاه مطلع نکرده بود.
دولت دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا از ابتدای فعالیتش در ژانویه ۲۰۱۷ مواضع خصمانه‌ای علیه ایران اتخاذ کرد و در اردیبهشت سال ۱۳۹۷ با خروج یکجانبه از برجام و بازگرداندن تحریم‌ها، این خصومت‌ها را شدت بخشید.