راه‌حل‌های ساده 24 اقتصاددان

 محمد صادق جنان صفت
روزنامه نگار
نگارنده باور دارد فرماندهان اقتصاد دولت بویژه وزیر اقتصاد و رئیس سازمان برنامه و بودجه باید بتوانند و اراده داشته باشند در برابر یورش اقتصاددانان  منتقد دولت بدون درنگ پاسخ کارشناسی بدهند. البته با توجه به پیچیدگی داستان کسب‌وکار ایران که به سیاست داخلی و به سیاست خارجی سنجاق شده است، شاید مردان سیاسی دولت نیز بتوانند با بیرون آوردن لباس ترس و احتیاط بیش از اندازه به دولت کمک کنند و شهروندان را در دایره راستی و درستی قرار دهند. این نوشته نیز هرگز نمی‌خواهد از همه کارنامه و برنامه اقتصادی دولت آقای حسن روحانی بویژه دولت دوم او دفاع کند و تنها به نقد برخی نقدهای منتقدان اخیر و بویژه راهکارهای دهگانه 24 اقتصاددان محترم نگاهی از سر اشاره دارد. به نظر می‌رسد در یک نگاه کلی به راه‌حل‌های ارائه شده از سوی این اقتصاددانان منتقد اصلاحات و دولت روحانی می‌توان داوری کرد که این راه‌حل‌ها ساده و از سر حسن‌نیت و برای این است که چیزی گفته شود و هرگز ژرفای تنگناهای اقتصاد کلان ایران را در کانون توجه قرار نداده است. واقعیت این است که اقتصاد ایران در کلیت خود اکنون با یکی از سخت‌ترین رژیم‌های تحریم مواجه شده است و تعادل‌های تاریخی در کلان‌ترین سطح به عدم تعادل رسیده است. اکنون و در شرایط حاضر و به گواه شمار انبوهی از نوشته‌ها و داوری‌های اقتصاددانانی از جنس همین اقتصاددانان بودجه سالانه ایران به دلیل از دست دادن 40 میلیارد دلار درآمد حاصل از صادرات نفت با کسری بزرگی نزدیک به 200 هزار میلیارد تومان مواجه است.
اقتصاددانان محترم بفرمایند این میزان کسری بودجه را دولت از کجا باید تأمین کند؟ به نظر می‌رسد عددهای خیالبافانه‌ای مثل فرار مالیاتی 100 هزار میلیارد تومانی ثروتمندان را نباید در یک دیدگاه کارشناسانه وارد کرد. اگر چنین فرار مالیاتی وجود دارد، باید از مسیر قانون و از راه درست شناسایی شده و برای اخذ مالیات از راهکارهای اقتصادی استفاده شود. راه‌حلی مثل اینکه وزارت کشور را مأمور کنید برای تولیدکنندگان کوچک، بازار و امکان فروش درست کند یک راه‌حل بسیار خیالپردازانه است. مگر همین الان واحدهای کوچک و صدها هزار واحد صنفی با پروانه و بی‌پروانه در جای جای ایران فعالیت ندارند. اگر وزارت کشور می‌تواند بازارساز شود و تقاضای تازه و بیش از تقاضای مؤثر فعلی تدارک ببیند، دیگر چه نیازی به برنامه و بودجه و وزارت اقتصاد و وزارت صمت داریم؟ تقاضای مؤثر در بازار کالاها تنها با کاهش از پس‌انداز ممکن است و این نیز مثل روز روشن است که سطح پس‌انداز خانوارهای ایرانی به حداقل رسیده است. از اقتصاددانان بعید است در ارزیابی قدرت بانک مرکزی ایران این میزان خطای اندازه‌گیری داشته باشند و از این نهاد بخواهند به شرکای تجاری ایران دستور دهد تحریم‌های بانکی ایران را کاهش دهند.