قوی شدن راه برون‌رفت از خصومت دشمنان

بیانات رهبر معظم انقلاب در خطبه نماز جمعه ۲۷ دی ماه از جهات مختلف حائز اهمیت بود. ایشان یک نکته بسیار مهم در آخرین فراز سخنان خود در خطبه اول اشاره فرمودند که در حرکت انقلاب به سمت آینده و تحقق اهداف گام دوم انقلاب نکته بسیار مهمی است.
امام خامنه‌ای در این قسمت از بیانات خود قوی شدن را به عنوان تنها راه در پیش پای ملت ایران برای رهایی از دسیسه‌ها و توطئه‌های دشمن دانستند: «حالا باید چه کار کنیم؟ من در یک کلمه عرض می‌کنم: ملت عزیز ایران باید همت‌شان این باشد که قوی بشوند. تنها راه در پیش پای ملت ایران عبارت است از قوی شدن، باید تلاش کنیم قوی بشویم.»
 همه ما می‌دانیم که با وجود ظهور مکاتب مختلف در عرصه بین‌الملل، هنوز مکتب واقع‌گرایی که بنیان آن بر مقوله قدرت است، از اعتبار ویژه‌ای برخوردار است و در نهایت آنچه تأثیرات عینی و مستقیم در معادلات بین‌المللی دارد، بحث قدرت و رئالیسم است که به زبان ساده می‌گوید قوی باش اگر راحت جهان طلبی.
بنابراین رهبر معظم انقلاب، با شناختی که از روابط قدرت در عرصه بین‌الملل دارد و با توجه به شناخت و تجربه ایران اسلامی در مواجهه با قدرت‌های سلطه‌طلب، چه در مذاکرات و چه در عرصه‌های رقابتی و رویارویی، به این نتیجه ارزشمند دست یافته‌اند که در شرایط کنونی که استکبار گوش بر منطق بسته و با زبان زور و خشونت و ترور با ملت‌ها به خصوص ما مسلمانان برخورد می‌کند، آنچه ملت‌ها را به حق خود می‌رساند و در مقابل نظام استکباری کارساز است، استحکام درونی بر اساس قدرت بومی است، بنابراین تنها راه موجود را قوی شدن تبیین می‌کنند.


علت دومی که می‌توان بر این توصیه و تأکید رهبر معظم انقلاب بر قوی شدن ملت ایران مورد توجه قرار داد، استفاده از زور و قدرت عریان در نظام‌های استکباری مثل امریکا و اذناب آن از جمله رژیم صهیونیستی است که سال‌هاست به انواع لطایف‌الحیل و توطئه‌های رنگ به رنگ در قالب‌های تهدید، تطمیع و تجاوز در منطقه حضور دارند و آن را اگرچه به انواع توجیهات دروغ می‌آرایند، اما واقعیت امر این است که قدرت جهان استکباری در اقتصاد و نظامی‌گری آن‌ها را بر منطقه مسلط کرده است، وگرنه کدام کشوری را در غرب آسیا و جهان سراغ دارید که به‌رغم تهاجم بی‌شائبه فرهنگی، مقهور فرهنگ غرب شده باشد و فرهنگ غرب در این کشور‌ها استیلا پیدا کرده است. حتی در وابسته‌ترین کشور‌ها ندای حق‌طلبی و آزادیخواهی همچنان بلند است.
بنابراین، آنچه کشور‌ها را از شر نظام‌های سلطه‌گر و غاصب، رهایی خواهد بخشید، قوی شدن و رسیدن به قدرتمندی درون‌زا است.
این سخن به معنای دستیابی به قدرت صرف نظامی نیست. مرور تاریخ نشان می‌دهد که به قدرت باید نگاهی همه‌جانبه داشت تا پایدار بماند. قدرت اصلی در همبستگی ملی ملت‌ها نهفته است. قدرت در دانش و اقتصاد نهفته است و به موازات آن در آمادگی دفاعی و نظامی؛ همان‌طور که رهبر معظم انقلاب نیز بلافاصله بعد از اشاره به مسئله قوی شدن برای بقای عزتمند در عرصه بین‌المللی، به صراحت اعلام کردند که: «البته قدرت فقط قدرت نظامی نیست، اقتصاد کشور باید قوی شود، وابستگی به نفت بایستی تمام بشود، نجات پیدا کنیم از وابستگی اقتصادی ما به نفت؛ جهش علمی و فناوری باید ادامه پیدا کند...». در واقع نگاه رهبر معظم انقلاب به مقوله قدرت، یک نگاه جامع و چند بُعدی است. ضمن تأکید بر حفظ و تقویت قدرت نظامی بر ابعاد مختلف قدرت تأکید دارند. به عبارت دیگر مفهوم «قدرت و قوی شدن» در مبانی فکری ایشان، یک مفهوم همه‌جانبه است که در این بیان کوتاه به مصادیق آن به عنوان مثال اشاره کردند و نه اینکه قدرت را در سه بُعد نظامی، اقتصادی و علمی و فناوری حصر نمایند. مرور سخنان معظم له نشان می‌دهد که شور و نشاط اجتماعی، فرهنگ و باور‌های هویت‌ساز و ایمان و توکل به خداوند و... همگی را از مصادیق قدرت ملت ایران دانسته‌اند، بنابراین مهم درک محتوای پیام است که کشور باید در همه زمینه‌ها به صورت متوازن پیشرفت کند و وقتی که ایشان به مسئله قوی شدن ملت ایران اشاره دارند، قطعاً تمام جوانب را در بر می‌گیرد و بدین خاطر تمامی مردم را نیز شامل می‌شود، بنابراین باید کشاورز در تولید محصولات با کیفیت و مورد نیاز جامعه، مدیران مملکتی در برنامه‌ریزی‌های درست، اساتید در تربیت دانشجویان زبده و باسواد و … تلاش کنند و هر کس در هر شغل و جایگاهی که هست، تلاش کند کار خود را به بهترین نحو به انجام رساند که ماحصل این فرآیند، قطعاً قوی شدن ملت ایران است که به خودی خود دشمن را بدون هرگونه درگیری و تنش به عقب خواهد راند و در نتیجه دشمن از سر ناچاری در مقابل قدرت بازدارنده کشور مجبور به عقب‌نشینی خواهد بود و دوستان و ملت‌های آزاده از روی ارادت و علاقه، ملت ایران را محترم خواهند شمرد و زمینه همگرایی به خصوص در جهان اسلام را بیشتر خواهد کرد.
نکته سومی که در همین چند جمله پایانی خطبه اول دیده می‌شود، اشاره گذرا به روش‌ها و راه‌های قوی شدن است که در واقع این روش‌ها، منابع قدرت ملی را نیز در خود جای داده است.
 برای اینکه ما بتوانیم به منابع قدرت دست پیدا کنیم، لازمه این کار شناخت ابعاد قدرت در جهان امروز است که می‌توان آن‌ها را با توجه به تغییرات نهادی و ابزاری که در جهان اتفاق افتاده است، در موارد زیر مورد جست‌وجو قرار داد.
امروزه یکی از ابعاد قدرت در عرصه بین‌الملل، توانمندی فرهنگی ملت‌ها است. این بعد از قدرت در دو حوزه منجر به قوی شدن کشور‌ها می‌شود؛ یکی در حوزه داخلی که با استحکام بخشی به هویت ملی و تقویت فرهنگ دفاعی و همبستگی ملی، در نهایت خودباوری ملی را تثبیت کرده و منجر به یک رشد و ارتقای فرهنگی می‌گردد که در ابعاد بین‌المللی، قدرت نرم برای کشور‌ها تولید می‌کند.
دومین بعد قدرت در توانمندی اقتصادی نهفته است. رهبر معظم انقلاب نیز این بعد از قدرت را در اشارات کوتاهی مورد توجه قرار دادند که از آن جمله می‌توان به بیان معظم‌له در تأکید بر رهایی از وابستگی اقتصادی به نفت و صبر و استقامت همراه با کار سخت ملاحظه کرد.
بنابراین، اقتصاد قوی یعنی کشور قدرتمند و ملت ایران برای فائق آمدن بر مشکلات، باید قدرت اقتصاد ملی را تقویت نمایند که نسخه آن قبلاً در کشور تحت عنوان «اقتصاد مقاومتی» توسط رهبر انقلاب تبیین شده است.
سومین بعد از قدرت که بسیار مهم‌تر و زیرساخت سایر ابعاد قدرت است، قدرت سیاسی و دفاعی است. این دو بعد از قدرت، ضمن آنکه مکمل همدیگر هستند، باید اذعان کرد که بدون وجود قدرت سیاسی و دفاعی، امنیت لازم برای ایجاد قدرت فرهنگی و اقتصادی و سایر ابعاد قدرت از جمله قدرت امنیتی فراهم نخواهد شد، بنابراین لازمه قوی شدن، شناخت ابعاد قدرت و دستیابی به آن‌ها با تکیه‌بر توانمندی‌های ملی است. شاید بهتر است بگوییم که ملت بزرگ ایران باید با همبستگی مسیر تکامل و قوی شدن در دو حوزه قدرت سخت و نرم را به صورت نظام‌مند طی و از آن در جای خود به خوبی بهره گیری نمایند.