چرا آژانس اتمی در گزارش اخیرش مدعی شده ایران اجازه دسترسی به دو سایت را به آژانس نداده و اطلاعات کافی را دراختیار آژانس نگذاشته است

ردپای اسرائیل در آژانس
آفتاب یزد- گروه سیاسی: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش جدید خود درباره برنامه هسته‌ای ایران در چارچوب برجام را منتشر کرده است. گزارشی که بعد از پنج گام ایران در کاهش تعهدات برجامی‌اش اعلام شد. اما اینبار گزارش‌ها و ادعاهای آژانس حاوی مطالبی است که منفی‌تر از گزارش‌های اخیر هستند. در این گزارش آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای مدعی شده است که ایران اجازه دسترسی به دوسایت اعلام نشده را به بازرسان هسته‌ای نداده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده که ایران اجازه دسترسی به دو سایت هسته‌ای را به بازرسان نداده و به سوالات پیشین آژانس در خصوص فعالیت‌هایش پاسخ نداده است.
در گزارش آژانس آمده است: ایران اجازه دسترسی به دو مکان را به آژانس نداده و برای انجام گفت‌وگوهایی در خصوص شفاف‌سازی احتمال وجود مواد یا فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده، اقدام نکرده است.در ادامه آمده است: مدیر آژانس از ایران می‌خواهد که فورا به همکاری با آژانس بپردازد و اجازه دسترسی به اماکن مورد نظر را صادر کند.
در این گزارش آمده است که ایران اعلام کرده که اتهامات پیشین در خصوص فعالیت‌هایش را فاقد اعتبار می‌داند و بنابراین نیازی به پاسخ دادن به چنین اتهاماتی ندارد. همچنین آسوشیتد پرس در خبری جداگانه مدعی شده، آژانس سوالاتی در خصوص سه سایت اعلام نشده از ایران پرسیده است.


در این گزارش اشاره شده که میزان اورانیوم با غنای کم ایران به ۱۰۲۰.۹ کیلوگرم رسیده است.
>اطلاعاتمان را دریافت نکرده‌ایم
در همین رابطه رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از آن که گزارش جدید آژانس درباره برنامه هسته‌ای ایران ارائه شد، در گفت‎وگو با خبرگزاری رویترز، اظهار کرد: ما خواستار برخی اطلاعات و دسترسی‌ها از ایران‌ بوده‌ایم اما اطلاعات مورد نیازمان را دریافت نکرده‌ایم.
گروسی در ادامه بیان کرد: ما پافشاری کرده‌ایم و برخلاف تمامی تلاش‌هایمان نتوانسته‌ایم به آن[اطلاعات مورد نظرمان] دست پیدا کنیم. بنابراین، وضع موجود اقدامی از جانب من می‌طلبد، چراکه [این وضع] معنایش این است که ایران توانایی آژانس را برای انجام دادن فعالیتش کاهش می‌دهد.
او افزود: من جدا امیدوارم که ایران به ما و صدای جامعه بین‌المللی در شورای حکام آژانس گوش دهد و تشخیص دهد که همکاری با ما به نفع خودشان است. ما دستور کاری سیاسی نداریم، ما فقط از آن‌ها می‌خواهیم که به تعهداتشان پایبند باشند.
مدیرکل آژانس انرژی اتمی علاوه بر این گفت: اگر چنین نشود به سمت یک بحران خواهیم رفت.
او همچنین درباره تاسیساتی در ایران که برخی دیپلمات‌ها مدعی هستند از اولین سال‌های پس‌از سال 2000 فعال بوده‌اند، گفت: بازرسی این تاسیسات توسط کارشناسان فنی ما ضروری دانسته شده است تا اطمینان لازم حاصل شود که چیزی در آن‌جا اتفاق نمی‌افتد و نباید هم اتفاق بیافتد.
گروسی درباره گزارش دومی که به طور جداگانه از گزارش سه ماهه آژانس درباره ایران منتشر شد، گفت: من لازم دانستم که گزارش دوم را بنویسم چرا که فکر کردم وضعیت آن‌‎قدر جدی هست که چنین اقدامی از جانب من را می‌طلبد.
بر اساس گزارش دوم بود که گروسی اعلام کرده ایران اجازه دسترسی به دو سایت هسته‌ای را به بازرسان ژانس بین‌المللی انرژی اتمی نداده و به سوالات پیشین آژانس در خصوص فعالیت‌هایش پاسخ نگفته است.
>خواسته‌شان حقوقی نیست
ایران هم البته بعد از گزارش منفی آژانس و گفتگوی دبیر کل آن، واکنش‌هایی نسبت به این موضوع داشته است که بیانگر تفاوت گزارش‌های اینبار آژانس نسبت به سابق است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی دراینباره گفته است: ما درباره بخشی از درخواست‌ها و دسترسی‌هایی که آژانس داشته است ملاحظه‌ای داشتیم که این ملاحظات حقوقی بوده و همیشه بر آن‌ها پافشاری کرده‌ایم.
بهروز کمالوندی در نشست خبری گفت: آژانس دوگزارش داد که یکی در ارتباط با مسائل برجامی و دیگری درباره موضوعی که اختلاف بین ما و آژانس بود که این را جدا از گزارش برجامی منتشر کردند. غنی‌سازی انواع سانتریفیوژها، تحقیق و توسعه آب سنگین در واقع همان گزارش‌های دروغینی است که هر سه ماه یک بار توسط آژانس براساس توافقی که در برجام بوده صادر می‌شود اما در ارتباط با موضوع دیگری که مدت‌هاست بین ما و آژانس مطرح است از زمان مرحوم آمانو تا الان بوده است.
وی افزود: ما راجع به بخشی از درخواست‌ها و دسترسی‌هایی که آژانس داشته ملاحظه‌ای داشتیم که این ملاحظات حقوقی بوده است و همیشه بر آن‌ها پافشاری کرده‌ایم از جمله درخواست بعضی اطلاعات در مورد بعضی مکان‌ها البته آن‌ها گفته‌اند سایت، در حالی که سایت نیستند، چون سایت تعریف خودش را دارد. سایت‌ جایی است که در آن فعالیت‌های هسته‌ای انجام می‌شود آنچه که مسلم است این است که کشور در پادمان و پروتکل وظایفی دارد که این وظایف را به نحو دقیق انجام می‌دهد.
وی ادامه داد: اما در ارتباط با موضوعی که آژانس گزارش جداگانه داده است این که ما براساس حقوق کشور خودمان به عنوان یک کشور عضو، وقتی مورد سوال واقع می‌شویم، این سوال باید یک مبانی مشروع و دقیق تعریف شده در اساسنامه آژانس، توافق پادمانی و متن پروتکل داشته باشد که متاسفانه هیچ کدام از آن‌ها نبود، در زمان مرحوم آمانو هم مطرح شد ما خیلی واضح و با تاکید می‌گفتیم که نمی‌توانیم اطلاعات درباره موضوعاتی که مبهم است و اصالت ندارد مطرح کنیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: درخواست اطلاعات و دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی باید مبانی حقوقی داشته باشد.
بهروز کمالوندی در نشست خبری با اهالی رسانه گفت: بخشی از این اطلاعات تحریف شده توسط رژیم صهیونیستی در اختیار آژانش بین المللی انرژی اتمی قرار گرفته است و فشار زیادی هم از ناحیه رژیم صهیونیستی چه در دوره مرحوم آقای یوکیا آمانو مدیرکل سابق آژانس بین المللی انرژی اتمی چه در دوره آقای رافائل گروسی مدیر کل کنونی آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده است که آژانس بین المللی انرژی اتمی این‌ها را به عنوان اسناد و مدارکی که اتقان دارد بپذیرد، اما این‌ها در تعاریف پروتکلی و پادمانی نمی‌گنجد.
وی افزود: آنچه مسلم است این که سوال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درخواست اطلاعات و دسترسی باید مبانی حقوقی داشته باشد، بدون مبانی حقوقی هیچ کشوری از جمله جمهوری اسلامی ایران نباید اطلاعات و اجازه دسترسی بدهد، کمالوندی درباره این موضوع که مواضع جمهوری اسلامی ایران مواضع محکمی است گفت: در زمان آقای آمانو مدیرکل سابق آژانس انرژی اتمی متوجه این موضوع شده بودیم به نظرم می‌رسد که فشارهای آمریکا و اسرائیل است که می‌خواهند از آژانس بین المللی انرژی اتمی سوء استفاده کنند.
وی گفت: من باید بگویم که هر سوال و هر دسترسی، دست آژانس نیست. مجموعه‌ای از سوالات باید براساس اظهاریه‌ها داده و یا مکانی مورد نظر باید مطابق آن سوال مطرح شود، زیرا برخی از موارد و اطلاعات می‌تواند در دسترس عموم قرار گیرد مانند مقاله‌ها و کتاب‌ها و نه اطلاعات جاسوسی، نه اطلاعات تحریف شده توسط رژیم صهیونیستی.
کمالوندی ادامه داد: قطعا اگر کشورهای دنیا بپذیرند که جواب چنین سوالاتی را بدهند هزاران و میلیون‌ها سوال خواهد بود و هزاران دسترسی است که هر کشور باید مدام درگیر این مسائل باشد.
وی با بیان اینکه من فکر می‌کنم بخشی از این مطالب فضاسازی رسانه‌ای است تاکید کرد: بعید می‌دانم که آقای رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چنین مطالبی را بگوید، چون در جایگاه سیاسی نیستند و جایگاه حقوقی دارند و آنچه واقعیت است، این است که ایران دلایل قوی برای پاسخ ندادن دارد و باید عقلا بررسی کنند که حق با چه کسی است ضمن این که با فضاسازی رسانه‌ای فعالیت‌ها تیره و تار نشان داده می‌شود.
>مطلب جعلی سرویس‌های جاسوسی
کاظم غریب آبادی، سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان‌های بین المللی در وین، هم در واکنش به گزارش آژانس در زمینه مسائل پادمانی در ایران پای آمریکا و اسرائیل را به گزارش آژانس وارد کرده است و اظهار کرد: متاسفانه یک بار دیگر، آمریکا و رژیم اسراییل در تلاش هستند تا روابط و همکاری‌های فعال و سازنده میان آژانس و ایران را با اعمال فشار به آژانس برای خروج از وظایف اساسنامه‌ای خود، با اخلال مواجه نمایند.
نماینده دائم کشورمان با اشاره به این که ایران در حال جلوگیری از ایجاد یک بدعت غیر اصولی و خطرناک در آژانس بین المللی انرژی اتمی است که می‌خواهد به مطالب جعلی سرویس‌های جاسوسی اعتباربخشی کند، افزود: طرح هرگونه درخواست روشنگری یا دسترسی تکمیلی از سوی آژانس مبتنی بر مطالب جعلی سرویس‌های جاسوسی از جمله رژیم صهیونیستی نه تنها در مغایرت با اسناد تاسیسی آژانس و نظام راستی آزمایی قرار دارد، بلکه هیچ تعهدی را نیز برای ایران در جهت اجابت این درخواست‌ها ایجاد نمی‌کند.
غریب آبادی تاکید کرد، چنانچه کشورها در مقابل اینگونه توطئه‌ها اقدامات بنیادین صورت ندهند، حاکمیت ملی آنها مخدوش خواهد شد.
>واکنش دوپهلوی روس‌ها
علی رغم این اما کشورهای اروپایی خواهان همکاری ایران با آژانس شده‌اند. از جمله امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه که بر لزوم همکاری ایران با آژانس در خصوص شفاف‌سازی مسائل و پایبندی به تعهدات توافق کردند.
با این حال نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی با اشاره به جدیدترین گزارش آژانس در اظهار نظر دوپهلو که مشخص نیست تایید گزارش آژانس است یا حمایت از ایران، تاکید کرد که هیچ چیز غیر عادی در این گزارش وجود ندارد.
میخائیل اولیانوف نماینده روسیه نزد سازمان‌های بین المللی در وین با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در توئیتر به نحوه انتشار گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران در چارچوب برجام در رسانه‌ها واکنش نشان داد.
وی در پاسخ به خبرنگار روزنامه وال استریت ژورنال که پرسیده بود مدیرکل آژانس از ایران به دلیل عدم اجازه دسترسی به دو سایت در این کشور انتقاد کرده است، این توئیت را منتشر کرده است.
اولیانوف نوشت: آژانس بین المللی انرژی اتمی گزارش خود درباره ایران را منتشر کرد اما مثل همیشه این گزارش نیز خیلی فوری پیش از آنکه در اختیار اعضای شورای حکام قرار گیرد به رسانه‌ها درز پیدا کرد.
این دیپلمات روس افزود: رسانه‌ها مطالب هشداردهنده (در این زمینه) منتشر کردند. اما خونسرد باشید، هیچ چیز عجیب و غریبی در این گزارش وجود ندارد.
با این اوصاف گزارش آژانس و موضع ایران به کجا ختم می‌شود،و روسیه در کجای این بازی قراردارد؟
>هشدار به ایران
مرتضی مکی کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه این گزارش بعد از درگذشت آمانو و انتخاب رافائل گروسی به عنوان مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، به اهمیت آن افزوده است به آفتاب یزد گفت: دراین گزارش اشاره به دونقطه شده که ایران اجازه بازدید ازآن‌ها را نمیدهد و در آن هشدار‌هایی است که به ایران داده است. ضمن اینکه این دو نقطه‌ای که ایران به آژانس اجازه بازدید نمیدهد قطعاجزو تهدیدهای اصلی ایران نیست و قبلا در توافقاتی که با ایران صورت گرفته است مطرح نشده بودند. این نقاط هم همان نقاطی هستند که نتانیاهو علیه جمهوری اسلامی ایران بیان کرده بود.
وی ادامه داد: این حق جمهوری اسلامی است که با این خواسته آژانس مخالفت کند، چون تا امروز هم فراتر از پادمان در بازرسی‌های تاسیسات هسته‌ای عمل کرده است. از سویی ایران برای راستی آزمایی و جلب اعتماد، با پذیرش برجام، این همکاری و حق را برای آژانس قائل شده تا از تاسیسات هسته‌ای ایران بازرسی‌های کاملی داشته باشد. اما با توجه به کاهش تعهدات برجام، ایران بسیاری از تعهدات برجامی را دیگر ندارد.
وی افزود: اینکه روسیه گفته است گزارش آژانس چیز عجیبی نیست هم طبیعی است. ایران تمام تعهدات خودش را در برجام به حالت تعلیق درآورده است و اکنون تنها نظارت آژانس است که ادامه دارد. چرا که وقتی همچنان تعلیق ادامه دارد بدیهی است مواد هسته‌ای تولید شده انباشته وغنی می‌شود و به جایی انتقال پیدا می‌کند. قبل ازاین، توافقاتی صورت گرفته که روسیه بخشی از اورانیوم غنی شده را از ایران بخرد اما اکنون این مواد انباشته می‌شود.
مکی خاطرنشان ساخت: در مجموع به نظر نمی‌آید گزارش آژانس تغییر جدی را در روابط ایران با دیگر طرف‌های برجام و اروپایی‌ها انجام دهد. اروپایی‌ها اگر بخواهند تحت پوشش آژانس فشاربیشتری به برجام بیاورند قطعا همین پوسته نمادین برجام هم شکسته خواهد شد. گزارش جدید آژانس در حد یک هشدارسیاسی جدی به ایران است و آمریکایی‌ها قطعا ازاین موضوع بیشترین استفاده سیاسی و تبلیغاتی را خواهند کرد. اروپایی‌ها هم به آن واکنش نشان میدهند اما این واکنش به این معنا نیست که مثلا بخواهند بحث فعال کردن مکانیسم ماشه را مطرح کنند.
وی درباره واکنش روسیه که بیان داشته این موضوع چیز عجیبی نیست، می‌گوید: روسیه در موضع گیری خودش قبل از انتشارگزارش آژانس اعلام کرده که از نظرروسیه تحول خاصی صورت نگرفته است که بخواهد اقداماتی علیه جمهوری اسلامی اعمال کند. آنها قبل از انتشار گزارش، موضع خود را منتشر کردند و این نشان می‌دهد که تغییری در نوع روابط ایران با روسیه و نوع نگاه روسیه به برجام تاثیری ندارد.
دبیر کل آژانس نزدیک به آمریکاست
علی بیگدلی- آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای مدعی شد که ایران اجازه دسترسی به دوسایت اعلام نشده را به بازرسان هسته‌ای نداده است.
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم در اینباره گفته است: خواستار برخی اطلاعات و دسترسی‌ها از ایران‌ بوده‌ایم اما اطلاعات موردنیازمان را دریافت نکرده‌ایم. ما پافشاری کرده‌ایم و برخلاف تمامی تلاش‌هایمان نتوانسته‌ایم به اطلاعات مورد نظرمان دست پیدا کنیم. این وضع معنایش این است که ایران توانایی آژانس را برای انجام دادن فعالیتش کاهش می‌دهد.
گزارش آژانس و اظهارات دبیر کل آژانس بیانگر شرایط متفاوت امروز است. از روزی که مراحل پنج گانه ایران در کاهش تعهدات برجامی آغازشد مشخص بود که نتیجه چه خواهد شد و چه گزارش‌های مغرضانه‌ای از سوی آژانس ممکن است علیه ایران منتشر شود. اکنون فضای بین‌المللی علیه ایران مخدوش شده است و این فضا باعث خواهد شد تا اروپا به آمریکا نزدیکتر شود. اگر اتحادیه اروپا تاکنون اقدامی نکرده است اما اکنون مقدمه این اقدام، علیه ایران شکل گرفته است.
البته در این مدت ارتباط ایران و اروپا هیچ سودی هم نداشته است مثلا‌هایکو ماس وزیر خارجه آلمان گفته بود که اینستکس را به سه شرط عملیاتی خواهیم کرد. قاعدتا چنین اتفاقی هیچ گاه نمی‌افتد. اتحادیه اروپا امروز هم ازایران فاصله می‌گیرد پیشتر مثلث اسرائیل و آمریکا و عربستان سعودی هم بر اروپا فشار می‌آورد تا اتحادیه را از جمهوری اسلامی جدا کند.
اکنون با انتخاب مجدد نتانیاهو شرایط متفاوت می‌شود. روند گزارش آژانس نشان می‌دهد که اروپا نیز از ما جدا شده است.
از سویی لازم به یادآوری است که رافائل گروسی دبیرکل جدید آژانس نیز با یوکیا آمانو متفاوت است. آمانو مرد مستقلی بود ولی گروسی تحت حمایت آمریکا این مسئولیت را گرفته و درگزارشهایی هم که داده است بیان کرده که ما هیچ اطلاعی از اقدامات ایران و پنهانکاری‌ها نداریم و این گزارش به اروپا کمک می‌کند تا آن‌ها هم همراه با آمریکا شوند.