چرا توافق تاریخی اوپک پلاس انتظارات را برآورده نکرد؟ چالش جهانی برای نجات بازار نفت

محمدرضا ستاری
علی‌رغم رایزنی‌های متعدد کشورهای تولیدکننده نفت بر سر کاهش تولید و مخالفت‌هایی که در این خصوص میان عربستان و روسیه و همچنین مکزیک جریان داشت، کنفرانس ویدئویی اوپک و اوپک پلاس در شامگاه یکشنبه، کاهش تولید 9.7 میلیون بشکه‌ای نفت را مورد تصویب قرار داد.
این اقدام در حالی صورت گرفت که همزمان با شیوع ویروس کرونا و شوک اقتصادی ناشی از آن به اقتصاد جهانی، بهای نفت به صورت بی‌سابقه‌ای سیر نزولی به خود گرفت و طبق برآورد کارشناسان در آینده نزدیک به واسطه مازاد تولید در بازار جهانی، قیمت کاهش بیشتری را نیز تجربه خواهد کرد. در همین راستا و طی نشستی که به صورت مجازی میان کشورهای اوپک و غیرِاوپک موسوم به اوپک پلاس برگزار شد، طبق تصمیمی که کارشناسان آن را تاریخی توصیف کرده‌اند، توافق شد تا به منظور یاری رساندن به صنعت نفت که از بحران کرونا آسیب دیده است، تولید نفت کاهشی 9.7 میلیون بشکه‌ای در روز داشته باشد. بنا بر گزارشی که خبرگزاری یورونیوز در خصوص جزئیات این توافق منتشر کرده است، قرار است کاهش تولید از اول ماه می میلادی اجرایی شود و طبق آن برای ۲ ماه می و ژوئن۱۰ میلیون بشکه از عرضه کم می‌شود؛ در ۶ ماه بعد از آن عرضه روزانه ۸ میلیون بشکه کاهش می‌یابد و طی ۱۶ ماه پس از آن یعنی از ابتدای سال ۲۰۲۱ تا آوریل ۲۰۲۲ نیز روزانه ۶ میلیون بشکه از عرضه نفت کاسته خواهد شد.
در این رابطه، بنا بر گفته بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت کشورمان، ایران به دلیل تحریم به همراه لیبی و ونزوئلا از تصمیم جدید این گروه مبنی بر کاهش عرضه معاف است. زنگنه همچنین یادآور شده است که ترتیبات این توافق نیز با هماهنگی آژانس بین‌المللی انرژی مشخص می‌شود؛ ضمن اینکه عربستان، کویت و امارات نیز به صورت داوطلبانه افزون ‌بر کاهش‌های اتخاذ شده، روزانه حدود ۲ میلیون بشکه دیگر نیز از عرضه خود کم خواهند کرد.


چرا انتظارات برآورده نشد؟
با وجود اعلام این توافق تاریخی برای نجات بازار جهانی نفت، واکنش‌ها به آن طی روز گذشته کمتر از انتظارات برآورد شده است به طوری که طبق گزارش خبرگزاری دویچه وله آلمان، بهای نفت برنت در واکنش به این تصمیم از افزایشی چهار درصدی برخوردار بود و به بیش از ۳۲ دلار برای هر بشکه رسید. بهای نفت وست تگزاس اینترمدیت نیز حدود پنج درصد افزایش یافته و به حدود ۲۴ دلار رسید. این در حالی است که بهای میانگین نفت اوپک ثابت ماند و بهای آن در روز گذشته کمی بیش از ۲۱ دلار برای هر بشکه اعلام شده است.
در این راستا پیش از توافق اوپک پلاس بر سر کاهش چشمگیر تولید نفت، بانک سرمایه‌گذاری گلدمن سَکسدر همان روز اعلام کرده بود که توافق تاریخی تولیدکنندگان نفت که پس از ۳ روز مذاکره برخط میان وزرا نفت کشورهای عضو و غیرعضو اوپک حاصل شده همچنان برای جبران کاهش شدید تقاضای نفت به دلیل رکود ناشی از شیوع ویروس کرونا ناکافی خواهد بود. گلدمن سَکس همچنین پیش‌بینی کرد که قیمت نفت در هفته‌های آینده بار دیگر سقوط کند؛ چرا که با وجود کاهش تولید، همچنان مازاد لازم برای پر شدن سریع ذخایر نفتی کشورهای جهان در بازار وجود خواهد داشت.
نفت در سراشیبی سقوط
همزمان با شدت گرفتن ویروس کرونا، بسیاری از تحلیل‌گران طبق برآوردهای خود تاکید داشتند که قیمت جهانی نفت به سمت صفر شدن میل می کند و جنگ قیمت در سایه بن‌بست‌های سیاسی باعث خواهد شد تا بدترین رکود پس از جنگ جهانی دوم را در این خصوص شاهد باشیم. از سوی دیگر مجله فارین افرز آمریکا نیز پیش‌بینی کرده بود کاهش مصرف جهانی نفت در ماه جاری میلادی(آوریل) هفت برابر بیشتر از سه ماهه پس از بحران اقتصادی سال 2008 باشد و ممکن است در مناطقی که دسترسی به انبارداری و بازار وجود ندارد، قیمت هر بشکه نفت به صفر برسد.
در چنین شرایط یایالات متحده آمریکا که به لطف دستیابی به تکنولوژی استخراج نفت شیل به بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان بدل شده و دونالد ترامپ نیز پیش از این همواره افزایش قیمت نفت را تهدیدی علیه آمریکا تلقی می‌کرد، اکنون خود به یکی از طرفداران جدی افزایش قیمت نفت تبدیل شده و از عربستان، روسیه و مکزیک درخواست کرده تا با کاهش تولید خود شرایط را برای بازگشت قیمت‌ها فراهم سازند. ترامپ همچنین در واکنش به توافق اخیر اوپک پلاس در پیامی توئیتری تصریح کرده است: این امر باعث نجات صدها هزار شغل در حوزه انرژی آمریکا شد. مایلم از رئیس‌جمهوری پوتین و ملک‌سلمان، پادشاه عربستان تشکر کرده و به آنها تبریک بگویم.
علی‌رغم توافق صورت گرفته برای نجات بازار جهانی نفت، پیش‌بینی می‌شود که در ماه جاری میلادی، میزان تقاضای نفت 20 میلیون بشکه کاهش داشته باشد و با توجه به این که مخازن ذخیره نفت نیز در سراسر جهان در حال پر شدن است، به احتمال زیاد باز هم قیمت‌ها علی‌رغم کاهش تولید، افت چشمگیری را تجربه خواهد کرد.در این میان ایالات متحده با توجه به هزینه تولید نفت شیل ناچار است در حدود سه میلیون بشکه از تولید روزانه خود بکاهد که این امر تقریبا 2.5 میلیون شغل در این کشور را در معرض تهدید قرار خواهد داد. به همین واسطه است که تحلیلگران معتقدند چنین روندی علاوه بر آنکه بر اقتصاد جهانی تاثیرات قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت، سبب تغییر معادلات ژئوپلتیک در نظام جهانی نیز خواهد شد؛ امری که برآورد دورنمای آن همچنان که نگران‌کننده جلوه می‌کند، هنوز به صورت دقیق قابل پیش‌بینی نیست.
سایر اخبار این روزنامه
نسخه آخرین فیلم حاتمی‌کیا پس از اکران اینترنتی، به صورت قاچاق منتشر شد رویای ناتمام سینمای آنلاین جلال خوش‌چهره مصلحت‌های مشروط در عراق وزارت راه و شهرسازی منتشر کرد جزئیات مشوق‌های دولت به بخش خصوصی در اجرای طرح مسکن ملی در پشت پرده سکوت اغلب منتخبان مجلس یازدهم چه می‌گذرد؟ از جنگ سرد ریاست تا مسئولیت‌گریزی چشم‏انداز بازار سرمایه با اتفاقات اخیر همچنان مثبت است؟ فرصت تاریخی بورس برای اقتصاد چرا توافق تاریخی اوپک پلاس انتظارات را برآورده نکرد؟ چالش جهانی برای نجات بازار نفت فهم جدید دانش آموزان از مدارس در ایام تعطیلی کرونایی مدرسه وقت تلف کردن است! رئیس قوه قضائیه: جهش تولید نسخه شفابخش اقتصاد کشور در پساکروناست معاون اول رئیس‌جمهوری: نمایش انسان‌دوستی جامعه پزشکی در بحران کرونا در تاریخ ثبت خواهد شد روحانی در گفت‌وگوی تلفنی با وزیر بهداشت: مردم در پایبندی به شعار «در خانه ماندن» اقناع شوند معاون اول رئیس‌جمهوری: نمایش انسان‌دوستی جامعه پزشکی در بحران کرونا در تاریخ ثبت خواهد شد رئیس پلیس نظارت بر اماکن عمومی ناجا: فعالیت اصناف کم‌خطر منوط به اخذ مجوز از سامانه سلامت است