معمای آینده بشار اسد

مهدی مطهر نیا‪-‬ گمانه زنی تازه محافل بین المللی درباره تغییر استراتژی روسیه نسبت به آینده سوریه و حضور بشار اسد در راس قدرت این کشور بار دیگر درحالی افزایش یافته است که گفته می‌شود مطالبی در انتقاد از رئیس جمهور سوریه در برخی اندیشکده‌های سیاسی نزدیک به مسکو مطرح شده است. درباره موقعیت بشار اسد باید این نکته را مطرح کرد که او به لحاظ امر واقع سیاسی اکنون رئیس جمهور سوریه و در بالاترین جایگاه قدرت است اما در امر حقیقی باید این موضوع را مدنظر قرار داد که جایگاه فعلی او در سوریه به عنوان قدرت برتر تا حدی به متحدانش از جمله مسکو وابسته است و بدون این حمایت موقعیت اسد دچار تفاوت‌هایی می‌شود. به طور کلی قدرت‌های جهانی وقتی وارد مسئله‌ای می‌شوند بیش از هر چیز بر منافع خود تاکید دارند و روسیه نیز از این امر مستثنی نیست. در بازی‌های قدرت برگ معامله از اهمیت بالایی برخوردار است و به‌طور کلی روس‌ها نیز نشان داده‌اند در استفاده از برگ‌های معامله در نظام بین الملل از تبحر خاصی برخوردار هستند. با این حال در یک سطح کلان باید این موضوع را درنظر گرفت که چه بشار اسد که حامی او روسیه است یا هر حاکم دیگری که به حمایت قدرت دیگر یعنی واشنگتن متصل باشد همگی براساس مناسبات قدرت و منافع میان کشورهای بزرگ تر مدنظر قرار می‌گیرند.
بنابراین درباره آینده سوریه از نگاه روسیه باید این موضوع را مدنظر قرار داد که مسکو محاسبه می‌کند که آیا عبور از بشار اسد منافع بیشتری را برای آنها در آینده رقم خواهد زد یا ماندن رئیس جمهور فعلی سوریه به نفع روس‌ها است. با چنین محاسباتی است که روس‌ها استراتژی خود را مشخص می‌کنند که به عنوان نمونه اگر اسد به نفع آنها باشد مسکو کماکان نه تنها حمایت خود را کاهش نخواهد داد بلکه شاهد افزایش آن نیز خواهیم بود و در غیر این صورت اگر برای روسیه منافعی فراتر از اسد مطرح شود تصمیم کرملین نیز متفاوت خواهد بود.