آمریکا از درید اسکات تا جورج فلوید!

 
 
 
 


حادثه قتل تاسف‌بار جوان سياه‌پوست آمريکايي جورج فلويد، به دست نيروي پليس فدرال آمريکا موجي از اعتراضات گسترده و بي‌سابقه در چندين ايالت و شهر اين کشور را برانگيخته است. در ساليان گذشته، موارد ديگري از قتل‌هاي مشابه روي داده، اما مثل واقعه اخير بازتاب گسترده نداشته است. دليل آن را مي‌توان در چند عامل جست‌وجو کرد: نخست رشد فزاينده احساسات ناسيوناليسي دگرستيزانه در ميان بخش قابل‌توجهي از سفيدپوستان که رسيدن دونالد ترامپ به قدرت برآيند چنين احساساتي بود. از اين منظر، واکنش کنوني سياه‌پوستان و بخشي ديگر از جامعه آمريکا نه صرفا به اين حادثه، بلکه اعتراض به رويکرد نژادي نفي‌ آنهاست که پس از آمدن ترامپ برگرداني رسمي يافته است. عامل دوم به طرز برخورد توئيتري خود ترامپ با واقعه قتل فلويد برمي‌گردد که خشم سياه‌پوستان را به‌شکل بي‌سابقه‌اي برافروخته است. توئيت‌هاي جنجالي ترامپ بي‌شباهت با حکمي نيست که ديوان عالي آمريکا در سال 1857 در قضيه دريد اسکات صادر کرده و به تشديد نزاع ميان طرفداران و مخالفان برده‌داري انجاميده و يکي از عوامل مهم وقوع جنگ داخلي آمريکا بوده است. از آن تاريخ به بعد تبعيض سيستماتيک در آمريکا عليه سياه‌پوستان برچيده شد. با وجود اينکه قانونگذاري، به تقويت ايستارهاي ملي بر مدار حقوق شهروندي و ترسيم صورت‌بندي جامعي از هويت ملي متکي به پشتوانه قانوني براي جامعه موزائيکي آمريکا انجاميده که از مهاجراني از گوشه و کنار جهان تشکيل شده و انگاره‌هاي نژادي را به حاشيه برده، اما اين انگاره‌ها و حس برتري نژادي از حافظه تاريخي بخشي از جامعه سفيدپوستان اروپايي‌الاصل پاک نشده تا اينکه رفته‌رفته سربرآورده و در چند دهه اخير رشد بيشتري پيدا کرده که به تضعيف ايستارهاي ملي، تشديد شکاف اجتماعي و فروکاست ارزش‌هاي ملي آمريکايي منجر شده است. البته اين نوع خاص ناسيوناليسم صرفا مختص آمريکا هم نيست، بلکه هم‌اکنون در مناطق مختلفي از جهان از جمله اروپا و در آسيا در هند در حال ظهور و بروز است. در اين ميان، به قدرت رسيدن باراک اوباما به عنوان نخستين رئيس‌جمهور سياه‌پوست آمريکا در سال 2008 اين اميد را در ميان جامعه رنگين‌پوست آمريکا آفريد که اين انتخاب جلوي رشد ناسيوناليسم نژادي را مي‌گيرد، اما اين اتفاق نيفتاد و سرعت تحولات زيرپوستي جامعه آمريکا در سايه تبليغات سنگين به سمتي رفت که برکشيده شدن دونالد ترامپ برونداد طبيعي آن بود. اينجا ذکر اين نکته هم خالي از لطف نيست که احتمالا همين احساسات نژادي در خصومت ترامپ با اوباما بيشتر از اختلافات فکري و حزبي نقش‌ دارد.