روزنامه وطن امروز
1399/03/19
آتش‌سوزی و آتش‌سازی
گروه اجتماعی: آتش‌سوزی‌های گسترده در کشور و انتشار تصاویر تاسف‌انگیز بسیار در شبکه‌های اجتماعی این سؤال مهم را برای همه ایجاد کرده: این حجم از خسارت فقط حادثه است یا ما با یک آتش‌افروزی سازمان‌یافته مواجه هستیم؟ به گزارش «وطن امروز»، آتش‌سوزی در جنگل‌های زاگرس در کنار حریق در مراتع و فضاهای سبز شهری و افزایش تعداد حوادث آتش‌سوزی اماکن مختلف از پالایشگاه گرفته تا مراکز تفریحی و میراث فرهنگی شائبه یک خرابکاری سازمان‌یافته را به وجود آورد. بررسی‌ها نشان می‌دهد عوامل متعددی در آتش‌سوزی‌های اخیر دخیل بوده و نمی‌توان علت همه این حوادث را یک یا 2 مورد دانست، آتش‌سوزی عمدی، صاعقه، خطای انسانی، گرمای هوا و افزایش علوفه خشک از علل آتشسوزیها عنوان شده است. * وقوع ۲۴۰ مورد آتش‌سوزی در ۱۱ استان کشور طی 2 ماه و نیم گذشته 240 مورد آتش‌سوزی در جنگل‌های کشور رخ داده است. فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با اشاره به احتمال ادامه آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع، گفت: با توجه به بارش‌های مناسب فصلی که منجر به افزایش پوشش گیاهی شده است و از طرفی فرارسیدن فصل گرما و سهل‌انگاری مردم و گردشگران داخلی در حفظ سرمایه‌های ملی، احتمال وقوع مجدد آتش‌سوزی در محیط‌های یادشده دور از ذهن نیست. به گزارش فارس، سرهنگ علی عباس‌نژاد تصریح کرد: عرصه‌های جنگلی و مرتعی جزو سرمایه‌های ملی است و از ارزش بسیار بالایی برخوردار است که آموزش و ارتقای آگاهی عمومی تاثیر بسزایی در پیشگیری از وقوع حوادث ناگوار در این عرصه‌ها دارد. وی با اشاره به اهمیت رعایت نکات ایمنی از سوی شهروندان ادامه داد: کوچک‌ترین سهل‌انگاری و خطای انسانی و هرگونه اقدام نسنجیده حتی جزئی می‌تواند به وقوع حوادث ناگوار و تحمیل خسارت‌های جبران‌ناپذیر در محیط‌زیست منجر شود. سرهنگ عباس‌نژاد با اعلام اینکه طی 74 روز گذشته 240 مورد آتش‌سوزی در 11 استان کشور حادث شده است، گفت: با حضور بموقع و تلاش‌های شبانه‌روزی محیط‌بانان، جنگلبانان و سایر نیروهای مردمی بیشتر آتشسوزیها مهار شده است. وی با اشاره به موانع موجود در مهار آتشسوزیها گفت: به دلیل وسعت زیاد آتش، صخره‌ای و صعب‌العبور بودن منطقه، شیب بالای 70 درجه و عدم برخورداری سازمان‌های متولی از امکانات مناسب برای مهار آتش و جلوگیری از گسترش آن، صدمات قابل توجهی به بخش عظیمی از طبیعت وارد و منجر به سرایت آن به سایر مناطق شده است. فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با بیان اینکه برای اطفای هرگونه آتش‌سوزی احتمالی عرصه‌های طبیعی، نیروهای این فرماندهی در حالت آماده‌باش کامل به سر می‌برند، تصریح کرد: از نیمه اردیبهشت شاهد فراوانی بالای آتشسوزیها در مراتع جنوبی کشور از جمله استان‌های بوشهر، خوزستان و کهگیلویه و بویراحمد هستیم که با برخورداری از تجهیزات هوایی برای مهار بهتر آتشسوزیها با کمک و همیاری محیط‌بانان، جنگلبانان، نیروهای امدادی، مردمی و نیروهای مسلح، مدیریت و کنترل آتشسوزیها را در حد مقدورات انجام داده‌ایم. سرهنگ عباس‌نژاد با اشاره به اینکه در بحث به‌کارگیری نیرو به نسبت وسعت مراتع و جنگل‌های کشور با استانداردهای جهانی فاصله زیادی داریم، افزود: در جنگل‌های انبوه شمال کشور در هر هزار هکتار یک نفر و در جنگل‌های زاگرس در هر 6 هزار هکتار یک نفر نیروی فعال به‌کارگیری شده است، لیکن با همین نیرو و امکانات کم با تلاش شبانه‌روزی در حال دفاع از منابع طبیعی هستیم. وی اظهار امیدواری کرد: امیدواریم در سال جاری با حمایت دولت نسبت به تامین تجهیزات مدرن و به‌روز و اختصاص بالگرد بومی‌سازی شده با قابلیت حمل سبد آب، بخشی از کمبود سازمان‌های متولی برای اطفای سریع آتش‌سوزی در مناطق سخت برطرف شود. * ادعای آتش‌نشانی تهران: آتش‌سوزی‌های تهران تعمدی نیست تاکنون هیچ اخباری مبنی بر تعمدی بودن آتشسوزیها در تهران مخابره نشده است. سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران درباره علت آتش‌سوزی‌های اخیر در برخی مناطق تهران، گفت: آتش‌سوزی بوته‌ها و علوفه‌های خشک در اطراف پارک‌های جنگلی، پارک‌ها یا مناطق تفریحی و گردشگری تهران هر سال در این فصل اتفاق می‌افتد که این رخدادها بعضا ناشی از سهل‌انگاری برخی گردشگران در برپا کردن آتش یا وقوع رعد و برق ایجاد میشود. سیدجلال ملکی در گفت‌وگو با «وطن امروز»، به پوشش مناسب گیاهی بر اثر نزولات جوی در سال جاری اشاره کرد و افزود: آتش‌سوزی مراتع در پارک‌های جنگلی و مناطق گردشگری و همچنین اماکنی که رویش گیاهی و علفزار دارد در سال جاری دور از انتظار نبود، بنابراین تعمدی بودن آتشسوزیها بسیار ضعیف به نظر می‌رسد. ملکی خاطرنشان کرد: پوشش انبوه علف‌های خشک در برخی مناطق از پارک‌ها و مناطق گردشگری کوهستانی این روزها مستعد آتش‌سوزی بوده و این اتفاقات ممکن است ناخواسته یا از روی سهل‌انگاری و کم‌توجهی گردشگران حین برپایی آتش برای پخت غذا، کباب یا بساط قلیان اتفاق بیفتد که در سال‌های قبل نیز شاهد چنین اتفاقاتی بوده‌ایم. ملکی با بیان اینکه درباره آتش‌سوزی‌های اخیر تهران کسی مقصر شناخته نشده یا این آتشسوزیها تعمدی گزارش نشده است، افزود: معمولا هر فرد یا صاحب ملکی برای حفاظت از املاک خود باید نظارت دقیقی بر ملک خود داشته باشد. در برخی زمین‌های شخصی که بعضا دور آن دیوار یا فنس‌کشی شده است، انبوهی از گیا‌هان خشک هرز روی هم تلنبار میشود که با کوچک‌ترین جرقه‌ای باعث آتش‌سوزی گسترده میشود. سخنگوی سازمان آتش‌نشانی تهران همچنین افزود: آتش‌سوزی هفته گذشته حوالی دریاچه خلیج فارس در پارک چیتگر نیز این گونه بود که یک زمین وسیع که دور آن محصور بود و ساخت‌وسازی داخل آن وجود نداشت، در پی وجود علف‌های خشک و هرز دچار حریق شد که خوشبختانه در کوتاه‌ترین زمان ممکن اطفاء شد. * استاندار تهران: 4 مورد از آتشسوزیها عمدی بود شاید با بررسی اظهارات دیروز استاندار تهران موضوع آتشسوزیها کمی شفاف شود. به عقیده وی، 20 درصد آتشسوزیها در این استان، آتش‌سازی بوده است. انوشیروان محسنیبندپی، استاندار تهران دیروز در پایان پنجمین جلسه ستاد مدیریت بحران استان تهران، در جمع خبرنگاران حضور یافت و با اشاره به آتش‌سوزی‌های اخیر بوستان‌های تهران، گفت: در اوایل امسال بارندگی‌های خوبی داشتیم که همین امر رشد علف‌های هرز در مراتع و بوستان‌های تهران را به همراه داشت اما بعد‌ها با افزایش گرمای هوا و شدت تابش آفتاب بعضا به صورت سهوی آتش‌سوزی‌هایی شکل گرفت. استاندار تهران با بیان اینکه مواردی از آتشسوزیها به صورت عمدی رخ داده که مسببان آنها دستگیر شده‌اند، تصریح کرد: البته این آتشسوزیها در مجموع ۲۵ مورد بوده است که ۴ - ۳ مورد آنها عمدی بوده است و قطعا مسببان آنها به مجازات خود خواهند رسید. او تصریح کرد: بیشتر آتشسوزیها بر اثر باقیمانده ضایعات پلاستیکی رخ داده است که انتظار می‌رود شهروندان نسبت به رها نکردن این ضایعات در طبیعت دقت لازم را داشته باشند. خوشبختانه آمادگی لازم در دستگاه‌ها برای نظارت و مقابله با این موارد نیز شکل گرفته است. محسنیبندپی تصریح کرد: برای اتخاذ تدابیر لازم جهت ایجاد آمادگی در آحاد جامعه و دستگاه‌های ذی‌ربط امروز تشکیل جلسه دادیم و در راستای آن دستگاه‌هایی مثل هلال‌احمر، آب منطقه‌ای، آبفا، مسکن و شهرسازی، شهرداری و موسسه ژئوفیزیک گزارش‌هایی ارائه کردند. استاندار تهران خاطرنشان کرد: دستگاه‌های مختلف وظایف خاصی را بر عهده دارند که بر اساس تقسیم کار ملی و استانی در قانون پیش‌بینی شده است. محسنیبندپی با بیان اینکه مقرر شده هلال‌احمر برای آموزش‌های همگانی، از ظرفیت‌ها و امکانات دستگاه‌های دیگر استفاده کند، گفت: با دستور رئیس‌جمهور به سازمان برنامه و بودجه نسبت به تأمین اقلام پایگاه‌های هلال‌احمر اقدام خواهد شد. * ورود ستاد مدیریت بحران به موضوع آتش‌سوزی جنگل‌ها 15 میلیارد تومان اعتبار برای اطفای حریق هوایی تامین شد. معاون آمادگی و مقابله سازمان مدیریت بحران کشور از ورود این سازمان به موضوع آتش‌سوزی‌های اخیر در جنگل‌ها و مراتع کشور خبر داد. به گزارش ایسنا محمدفرید لطیفی درباره آتش‌سوزی‌های اخیر در برخی نقاط جنگلی کشور و مراتع گفت: در مورد آتش‌سوزی اخیر در جنگل‌های خائیز با پیگیری مدیریت بحران حدود 15 میلیارد تومان اعتبار برای اطفای حریق هوایی تامین و در این راستا حدود 50 ساعت پرواز هم انجام شد. همچنین حدود 15 میلیارد تومان دیگر نیز اعتبار برای اطفای حریق در نظر گرفته شد. وی درباره دلیل این حریق‌ها افزود: دلیل وقوع آتش‌سوزی‌های اخیر در بخش‌هایی از جنگل‌ها و مراتع در حال بررسی است. این بخش متولی خود را دارد و اقدامات نیز در حال انجام است اما با توجه به حساسیت موضوع و نیز با توجه به وظیفه هماهنگی که بر عهده سازمان مدیریت بحران کشور است، این سازمان نیز به این موضوع ورود کرده و از تمام دستگاه‌ها و سازمان‌های مسؤول خواستیم تحقیقات خود را در این زمینه انجام داده و گزارش آن را به این سازمان ارجاع دهند. * آتش‌سازی چیزی که مشخص است اینکه بخش اعظمی از آتش‌سوزی‌های اخیر غیرعمدی بوده و با توجه به اظهارات کارشناسان، بارندگی‌های بی‌سابقه و رشد علوفه عامل اصلی اکثر آتشسوزیها بوده است، با این وجود بخش قابل توجهی از این حوادث نیز عمدی گزارش شده یا اصلا به علت پوشش گیاهی نبوده است. به عنوان مثال آتش‌سوزی پالایشگاه تهران، آتش‌سوزی تبریز و... که اصلا در پوشش گیاهی نبوده از این دست است و بخشی از آتشسوزیها رسما عمدی گزارش شده است. در پی آتش‌سوزی پارک چیتگر و بخشی از جنگل‌های کهگیلویه‌وبویراحمد چند نفر به علت آتش‌سازی بازداشت شدند. بررسی خبرهای آتش‌سوزی‌های اخیر نشان می‌دهد در مجموع نمی‌توان گفت این حوادث سازماندهی‌شده است اما گویا برخی از رسانه‌ها با دستور ایجاد تنش و تشویش و با هیجان خبرهای آتش‌سوزی را پمپاژ می‌کنند. به عنوان مثال رسانه‌های معاند مانند العربیه و بی‌بی‌سی با هدف بحرانی جلوه دادن اوضاع در مناطق ایران به انتشار خبرهای آتش‌سوزی می‌پردازند. سوءاستفاده از اخباری که اکثر آنها طبیعی به نظر می‌رسد در کنار قصور و تقصیر عده‌ای از مسؤولان موجب شده این شائبه ایجاد شود که شاید آتشسوزیها هدفمند نباشد اما انتشار خبرهای سریال و مورد توجه قرار گرفتن آن کاملا با اهداف خاصی صورت می‌گیرد. در کنار اینها باید گفت اگر چه اکثر آتشسوزیها غیرعمدی بوده اما بسیاری از آنها قصور بوده است. مسؤولان می‌گویند متولیان جنگل‌ها و فضاهای سبز باید حداقل‌های امنیتی را رعایت کنند اما این اتفاق رخ نداده و هنوز بسیاری از فضاهای سبز و شرکت‌های حساس از لحاظ امنیتی ضعیف هستند. *** [خرداد 98 چند آتش‌سوزی داشتیم؟] تعداد آتش‌سوزی‌های امسال آنقدر مهم شد که شائبه تعمدی بودن این حجم از آتشسوزیها را پررنگ کرد. اهمیت مسأله آنقدر است که باید سری به خبرگزاری‌ها زده و بازه زمانی مشابه سال گذشته را نیز بررسی کنیم تا از این مقایسه به واقعیت مسأله پی ببریم. آنچه به صورت رسمی و البته تجمیع نشده از تعداد آتش‌سوزی‌های خرداد‌ماه سال جاری اعلام شده، 60 مورد است. طی ۷۴ روز نخست سال جاری نیز ۲۴۰ مورد آتش‌سوزی در سطح کشور حادث شده است. این در حالی است که در خرداد‌ماه سال گذشته در جنگل‌ها، ۹۰ فقره و در مراتع ۳۰۰ فقره آتش‌سوزی گزارش شد. بر اثر آتش‌سوزی در خرداد‌ماه امسال به‌رغم تلاش یگان حفاظت نزدیک به ۵۰۰ هکتار از جنگل‌های کشور آسیب دید. آتش‌سوزی در جنگل‌های کشور طی خرداد‌ماه 98 نسبت به مدت مشابه سال 97 البته ۳۰ درصد افزایش یافته که علت حدود ۹۵ درصد آن عامل انسانی بوده است. در سال گذشته نیز بیشترین آتشسوزیها در جنگل‌های زاگرسی و هیرکانی روی داده بود به گونه‌ای که 60 تا 70 درصد گزارش‌ها معطوف به این مناطق بوده است. آمار آتشسوزیها در تیر سال گذشته 673 و در مرداد 377 فقره بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۹۰ تا ۹۵ درصد آتشسوزیها در منابع طبیعی، منشأ انسانی دارد و برخی افراد با روشن کردن آتش در جنگل‌ها و انداختن ته سیگار یا اشیایی که نور را منعکس می‌کنند، موجب آتش‌سوزی در سطح جنگل‌ها و مراتع می‌شوند. وقتی دلایل این آتشسوزیها را بررسی کنید، با موارد دردناک و قابل توجهی مواجه می‌شوید. بطری‌های شیشه‌ای و آب معدنی همراه با آب، ته سیگار و زغال قلیان و کبابی رها شده در جنگل عوامل اصلی خطاهای انسانی در آتش‌سوزی‌های جنگل‌ها بوده است.
