روزنامه ابتکار
1399/04/04
حضور زنان در زورخانه‌ها به سر انجام می‌رسد؟ رزم گردآفرید در گود سهراب‌ها
زهرا داستانیدر حالی که ورزشکاران زن ایرانی چشم امیدی برای حذف ممنوعیت ورودشان به گود زورخانه‌ها به دست وزارت ورزش دارند، معاون امور زنان در این وزارتخانه گفته است که در هیچ جای تاریخ این ورزش باستانی زنان را در گود زورخانه نشان نداده‌اند.
در فرهنگ مردسالارانه تاریخ بشریت کمتر ورزشی را می‌توان یافت که از ابتدای خلفتش برای مردان و افتخارآفرینی آنان ساخته نشده باشد؛ با این حال زنان یک به یک دیوارهای مردانه را شکسته‌اند، بر پله موفقیت ایستاده‌اند، عنوان «قهرمان» را از آن خود کرده‌اند، مدال قهرمانی بر گردن انداخته‌اند و بازوبند کاپتانی بر بازو بسته‌اند. زنان ایرانی نیز از این قافله عقب نمانده‌اند، هرچند مسیر برایشان آنقدرها هم هموار نبوده است. هنوز هم تماشای مسابقات مردانه یا از پشت میله‌های ورزشگاه برای زنان مقدور است یا با تغییر چهره مردانه و پوشیدن لباس مبدل. هنوز هم زنان ایران از دیدن پخش زنده مسابقات ورزش زنانه در رسانه ملی محرومند و همچنان بر سر دوچرخه‌سواریشان مناقشه برپاست. با وجود اینها زنان ایرانی همچنان بر خواسته خود استوار مانده‌اند و حالا به دنبال کسب عنوان پهلوانیاند.
عنوان پهلوانی اما به این آسانی به دست نمی‌آید؛ برای مردان سخت اما برای زنان سخت‌تر است. مردان باید مراحل بسیاری را طی کنند تا در گود زورخانه جای گیریند، کباده بکشند و میل بگیرند. در خرده فرهنگ زورخانه‌ای ورود پسر جوانی که ریشش هنوز در نیامده به عرصه پهلوانی ممنوع است، هرچند در نسل جدید ورزشکاران زورخانه‌ای این آداب و رسوم کم‌کم از بین رفته‌است. با وجود این اما همچنان برای پیشکسوتان زورخانه‌ای ایران و برخی افراد دیگر، زورخانه مسجد دوم شیعیان است و حضور زنان تقدس گود زورخانه را از بین می‌برد. نتیجه این تفکر اما در یک سال اخیر خلق حوادثی از جمله تجمع اعتراضی تعدادی از پیشکسوتان ورزش‌های زورخانه‌ای، طلاب و نیروهای مسلح در مقابل زورخانه «شهید عراقی» تهران در روز یکشنبه ۱۸ خرداد ماه سال جاری بوده است. اعتراضی که درپی حمایت‌های مسئولان فدراسیون پهلوانی و ورزش‌های زورخانه‌ای از حضور بانوان در این عرصه ورزشی انجام گرفته است. اعطای حکم پهلوانی به ژاله فرامرزیان از سوی معاونت مالی توسعه مدیریت و منابع وزارت ورزش و جوانان جرقه این اعتراض را روشن کرده تا آتشی را برپا کند که معاونت امور زنان در وزارت ورزش از حرم گرمای آن پا عقب بکشد و این ورزش را ورزشی مردانه عنوان کند.
جرقه‌ای که با اعطای مقام پهلوانی به یک زن آغاز شد و با انتشار کباده‌کشی زنان ورزشکار در زورخانه‌ای در شهر تهران در فضای مجازی که به برکناری مرشد زورخانه انجامد، شعله‌ور شد. صبح روز جمعه 23 خرداد بود که تعدادی از بانوان ورزشکار در رشته ورزش‌های زورخانه‌ای به همراه دختر بچه‌ای 8 ساله به زورخانه ولیعصر(عج) در شهر قدس تهران رفتند و در حالی که ورزشکاران مرد در این زورخانه حضور نداشتند، برای لحظاتی با پوشش کامل به میان گود رفتند و اقدام به گرفتن عکس و فیلم از کباده‌کشی یکی از این بانوان کردند. پس از ورود این بانوان ورزشکار به زورخانه که با اجازه زورخانه‌دار انجام شد، مرشد زورخانه نیز برای احترام به ورود بانوان، مشغول به نواختن ضرب زورخانه شد تا یکی از بانوان ورزشکار در میان گود زورخانه برای لحظاتی کوتاه کباده‌کشی کند اما چند ساعت پس از انتشار فیلم کباده‌کشی بانوی ورزشکار که با پوشش مانتو و با حجاب کامل صورت گرفت، مسئولان هیئت ورزش‌های زورخانه‌ای استان تهران و هیئت شهر قدس بلافاصله با «ولی کارگر» کلیددار زورخانه ولیعصر (عج) تماس گرفتند و ضمن احضار وی به هیئت شهر قدس، او را به دلیل اجازه دادن به زنان برای ورود به زورخانه از سمت دبیری هیئت ورزش‌های زورخانه‌ای شهر قدس برکنارش کردند.
برکناری یک مرشد از کار اما تنها بهای این زیاده خواهی زنان برای حضور در ورزش پهلوانی ایران نبود. 5 روز بعد ورزش زورخانه‌ای زنان ممنوع اعلام شد. عباس صباغی، رئیس هیئت زورخانه و پهلوانی استان تهران اعلام کرد که با توجه به فرهنگ، سنت و دستورالعمل‌های سازمان‌های مربوطه، زنان نمی‌توانند در گود زورخانه ای فعالیت ورزشی داشته باشند. او گفت که «با توجه به ماهیت این ورزش و تابعیت از فدراسیون مربوطه، هیچ فعالیتی در چارت آن برای فعالیت زنان اندیشیده نشده است و صرفا از این به بعد ورود زنان و خانواده‌ها به سالن آن هم برای تماشای هنرنمایی ورزشکاران مرد از روی سکوهای گود امکان پذیر است.» رئیس هیات زورخانه و پهلوانی استان تهران اما جمله بحث برانگیزی را بیان کرد که در روزهای بعد از زبان معاونت امور زنان وزارتخانه ورزش تکرار شد: «ورزش پهلوانی زورخانه‌ای از ابتدای خلقتش، در حوزه مردان فعال بوده و با توجه به تاریخ ۴ هزار ساله ورزش و رعایت آداب و سنت‌ها، بدعت بردار نیست که زنان وارد گود زورخانه‌ای شوند و ورزش کنند.»
این جمله را اما روز گذشته مهین فرهادی‌زاد، معاون امور زنان در وزارت ورزش با کلمات دیگری تکرار کرده است. اهمیت بیان این جملات اما تنها از این رو نیست که او خود یک زن است و حق حضور آنان در زورخانه را زنان می‌گیرد. اهمیت اظهارات او در آن است که به گفته رئیس هیات پهلوانی استان تهران، به دلیل نبود سازوکار و ممنوعیت فعالیت زنان، هرگونه تصمیمی در رابطه با دنباله‌دار شدن این ممنوعیت در حیطه وزارت ورزش و فدراسیون مربوطه قرار گرفته است.
حالا اما مهین فرهادی‌زاد، معاون امور زنان در وزارت ورزش درباره حضور زنان زنان در ورزش باستانی و زورخانه چنین گفته است: «زورخانه و ورزش‌های زورخانه‌ای بیشتر از آنکه یک ورزش باشد، آیینی است که از دل آن منش پهلوانی و احترام به بزرگ‌ترها ارائه میشود. در تاریخ به استفاده مردان از ابراز این رشته، از جمله میل و کباده اشاره شده و هیچ کجا زنان را در گود زورخانه نشان نداده‌اند. در ورودی زورخانه کوتاه گرفته شده تا برای ورود به آن خم می‌شوند و افتادگی‌شان را نشان دهند و پهلوانان برای ورود به گود زورخانه زمین آن را می‌بوسند و همه شعرهای مُرشد، در مدح پهلوانی حضرت علی است و همه نشان از آیین پهلوانی دارد.» این مقام دولتی که طبعا برای بهبود وضع ورزش برای زنان کار کند، افزوده: «برای ورود زنان به یک رشته جدید، باید به ملاحظات فرهنگی و دیدگاه‌های نهادهای فرهنگی، موضوعیت داشتن سلامتی در اجرای این رشته و عرف جامعه توجه شود.»
اظهارات غیر قابل باور این مقام دولتی در امور زنان درخصوص دلایل ممنوعیت ورود زنان به عرصه زورخانه‌ای اما در حالی است که سوالات فراوانی درباره آغاز حضور زنان در رشته‌های دیگر ورزشی از جمله فوتبال، والیبال، شطرنج، بستکبال، شنا و ... در ذهن به وجود می‌آید. آیا از ابتدای خلقت هر یک از این رشته‌های ورزشی سهمی برای زنان از پیش مشخص شده یا زنان برای ورود به هرکدام از این ورزش‌ها سختی‌های فراوانی کشیده‌اند؟ آیا از ایشان از حضور زنان و افتخار آفرینی زنان ایرانی در رشته کشتی، ورزشی که هنوز هم که دهه‌ها از مرگ جهان پهلوان تختی می‌گذرد و میان ذهنیت جامعه این رشته را با نام او (یک مرد) در ایران به خاطر می‌آورند، اطلاع دارد؟
اگرچه اگر از دید فرهنگ زورخانه‌ای که مذهب و ورزش را به هم پیوند داده است، حضور در گود زورخانه مرام و مسلک مروت و فروتنی را طلب می‌کند اما این موضوع مطرح است که آیا به صرف زن بودن نمی‌توان مروت و فروتی بدست آورد. همان‌طور که پیش‌تر در عرصه‌های دیگری چون عرفان که به شکل سنتی عرف و نگاه حاکم حضور زنان در آن عرصه‌ها را برنمی‌تابیده، اما بالاخره آنها را پذیرفته است. اگرچه کمتر می‌توان نام و نشانی از زن پهلوان در طول تاریخ ایران یافت اما داستان گردآفرید، پهلوان زن ایرانی و دختر گژدهم که توانست با تدبیر خود را از دست سهراب برهاند، همچنان یکی از شنیدنی‌ترین داستان‌های پهلوانی نقالان در درون همین زورخانه‌ها است.
سایر اخبار این روزنامه
آیا کرونا می‌تواند کیفیت فیلم‌های سینمایی را بالا ببرد؟
خیر و شر کرونا برای سینما
رضا دهکی
عمل برتر از شعار آمد پدید!
راهی جز سهمیه‌بندی کالاها وجود ندارد
یک بانک در پشت پرده افزایش قیمت سکه
«ابتکار» تاثیر طرح حمایتی دولت بر بازار اجاره را بررسی کرد
درِ باغ سبزِ پایان خانه‌به‌دوشی‌ها
ماه عسل بایدن چه زمانی به پایان می‌رسد؟
خودزنی جمهوریخواهان، محبوبیت دموکراتها
در واکنش به قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رفتار کشورهای اروپایی مطرح شد
حضور زنان در زورخانه‌ها به سر انجام می‌رسد؟
رزم گردآفرید در گود سهراب‌ها
رئیس‌جمهوری در دو جلسه دیروز خود شوک بازار ارز را گذرا خواند و از الزامات حل مشکلات گفت
مادورو: براساس احترام متقابل آماده دیدار با ترامپ هستم
مجلس تازه و بازگشت به پوپولیسم
مجلس تازه و بازگشت به پوپولیسم
